TieV Tüm İnternet Evleri Derneği

1. TieVTüm İnternet Evleri Derneği ÖZGÜRLÜKLERİMİZİ DÜZENLENLEYEN GİZLİ YASA Yusuf ANDİÇ TieV Yön.Kur.Bşk. ŞUBAT – 2007

2. m) Toplu kullanım sağlayıcı: Kişilere belli bir yerde ve belli bir süre bilişim ağını kullanım olanağını sağlayanı, Bu tanım İnternet Kafeler için yeterli bir tanım değildir. Bilişim ağına hiç bağlanmadan çalışan işletmelerde azımsanmayacak boyuttadır. Türkiye’de internet bağlantısı olmayıp internet kafe adını kullanan yüzlerce işletmenin var olduğunu hesaba katmamız gerekiyor. Buralarda da toplu kullanım imkânı sağlanmakta ve birçok insan bir araya gelip, guruplar halinde çeşitli faaliyetlerde bulunabilmektedir. Bu durumda bilişim ağına bağlanmayan internet kafeler (Toplu kullanım sağlayıcılar) bu yasa kapsamı dışında mı tutulacak? Eğer öyle ise, bilişim ağına bağlı olmayan ve ticari amaçla kiralanan bilgisayarlarda, suç unsuru teşkil eden yayınların bulunması halinde değerlendirme neye göre yapılacak? Takdir edilmelidir ki suç unsuru taşıyan yazı, ses ve görüntü gibi kayıtlar, taşınabilir cihaz veya araçlarla (CD, HDD, Flash vb.) da rahatlıkla taşınabilmekte ve masum insanların bilgisayarlarına da yüklenebilmektedir.

3. Toplu kullanım sağlayıcıları hakkında uygulanacak esaslar MADDE 12 - (1) Ticarî amaçla toplu kullanım sağlayanlar, mahallî mülkî amirden ruhsat almakla yükümlüdür. Ruhsata ilişkin bilgi ve belgeler otuz gün içerisinde mahallî mülkî amir tarafından  Kuruma bildirilir. Bunların denetimi, mahallî mülkî amirler tarafından yapılır.  Bu tanımda, “ticari amaçlı topu kullanım sağlayan yerler” işlenmesi muhtemel suçlarda sorumluluk altına alınırken, ücretsiz toplu kullanım sağlayanlar hakkında bir netlik yok? Örneğin dernek, kulüp, lokanta gibi ticari amaç dışında ücretsiz olarak toplu kullanım hizmeti veren yerlerde bilişim suçu işlendiği takdirde sorumluluk kimde olacak?

4. Dikkat edilmesi gereken önemli bir noktada, hali hazırda ticari amaçla toplu kullanım imkanı sağlayan ve mahalli mülki amirden ruhsat almamış yerlerin durumudur. Örneğin, Türk Telekomun internet hizmeti sunan bayileri, eğitim kurumlarının halka açık internet hizmeti verdikleri ve ticari kazanç sağladıkları bölümleri, otellerde verilen ücretli toplu bağlantı hizmetleri vb. sıralayabileceğimiz birçok kullanım alanı bu yasanın dışında tutularak anayasamızın eşitlik ilkesi ihlal edilmiştir. Bu durum, yasanın en büyük eksikliği olarak karşımıza çıkmaktadır.

5. Sorunun çözümü adına bahsi geçen yerlere ruhsat şartı getirmek mantıklı olabilir. Bu durumda ayırımcılığı bir nebze yok edebiliriz ancak yepyeni sorunlar karşımıza çıkacaktır. Bunların başında, Yasanın dışına kendini atmayı başarmış resmi ve özel birçok kurum ve kuruluş sesini yükseltemeye başlayacak, eğer başarılı olamazlarsa da sorumluluk almak yerine bin yılın en önemli icadı olan bu bilişim ağından kendilerini soyutlama yoluna gideceklerdir. Bu noktada yapılacak en ufak bir müdahale, Türkiye İnterneti için telafisi güç büyük darbeler indirecektir.

6. (2) Toplu kullanım sağlayıcılar, konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almakla yükümlüdür. Bu tedbirler nedir? Yükümlülüğü işletmeciye vermek, fiziki şartlar ve işletmenin iç oto kontrolü için mümkün olabilir. Ancak işletmecinin sorumlu olmadığı ve internet üzerinden erişilebilen içeriklerle ilgili önleyici tedbirler mutlaka netleştirilmelidir. Yasa burada şunu diyebilir. Kurumun ya da bakanlığın onay verdiği/dağıttığı önleyici (filtre) programı kullanmak zorunludur. Aksi durumda haksız uygulamalar yaşanabileceği gibi iyi niyetin suiistimaline yol açabilecek durumlarla karşılaşabiliriz. Burada şart önleyici (filtre) programının yüklü ve çalışır halde olması, olmalıdır. İçeriğin engellenmesi, hangi sitelerin yasak olduğu konusu işletmeciyi aşan bir durumdur. Burada standardı yasa belirlemelidir.

7. (3) Birinci fıkrada belirtilen ruhsat ve denetim ile ikinci fıkrada belirtilen tedbirlere ilişkin esas ve usuller İçişleri Bakanlığı, Ulaştırma Bakanlığı ve Kurum tarafından müştereken çıkartılacak bir yönetmelikle düzenlenir. Burada ruhsat ve denetime ilişkin kurallar İçişleri Bakanlığı Mahalli İdareler Genel Müdürlüğüne, asayiş ile ilgili konularda iller idaresine bırakılmalıdır. Ulaştırma Bakanlığına müştereken çıkarılacak yönetmelikte internet kafelerle ilgili sorumluluk yüklenilmesi halinde AB uyum yasaları olarak bilinen kanunlara aykırılık teşkil edebilecek durumlar ortaya çıkacaktır. Yönetmelikler kanunlara aykırı olamaz. Bu nedenle Ulaştırma Bakanlığının umuma açık işyeri olarak geçen internet kafelerle ilgili yaptırımda bulunabilmesi için ek kanuni düzenleme ve değişiklikler yapılması gereklidir. Burada Telekomünikasyon Kurumunun lisans vermesi yararlı olabilir ancak denetimi yapması mümkün değildir.

8. BEŞİNCİ BÖLÜM İçerik Bağlantılı Suçlar ve İdarî Yaptırımlar Çocuk pornografisi bağlantılı suçlar MADDE 23 – (1) Bilişim ortamında, bir çocuğa veya çocuk gibi görünen veya çocuk olduğu izlenimi veren bir kişiye ait gerçek ya da temsili görüntü, yazı veya sesleri içeren pornografik ürünleri tanıtan, sunan, kiraya veren veya satışa arz eden kişiye altı yıldan oniki yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası verilir.

9. Bu madde de, çocuk pornografisi bağlantılı ürünleri “sunan” kısmı net değildir. Toplu kullanım alanlarında bilişim ağına bağlı olsun olmasın eğer bir yerel ağ varsa kolaylıkla işletmecinin haberi dışında bir görüntü bilgisayara yüklenebilir ve paylaşıma açılarak başkalarının aynı işletme içinden izlemesine sunulabilir. Ya da bilişim ağı üstünden tüm dünya ya sunulabilir. Bu durumda işletmeciden sorumluluğun kaldırılması gerekmektedir. Takibi mümkün olmayan ve kesin olarak yaptığı belirlenemeyen durumlarda işletmeciyi haberi olmadığı bir konudan dolayı hapse atmak yanlıştır. Ancak madde genel olarak yerindedir ve bu suçu işlediği kesinleşen kişiler en ağır şekilde cezalandırılmalıdır.

10. (2) Birinci fıkra kapsamına giren ürünleri, bilişim ortamında kendisi veya başkaları için temin eden veya bulunduran kişiye iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir. Burada da “bulunduran” kısmı yukarıda ifade ettiğimiz “sunan” kısmı gibi sıkıntı oluşturabilir. Bu nedenle mutlak suretle bu maddeler işletmecileri mağdur etmeyecek şekilde düzenlenmelidir.

11. İdarî para cezaları MADDE 28- (1) Bu Kanunun; d) 12 nci maddede belirtilen yükümlülüklere aykırı hareket eden toplu kullanım olanağı sağlayıcılarına üç bin Türk Lirasından on beş bin Türk Lirasına kadar, Ruhsatı olmayan işletmelere sadece para cezası verilmesi ön görülmüş. Oysaki “2005/9207 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” açıktır. Ruhsatsız işletmeye verilmesi gereken ceza paradan önce kapatmadır. Kapatmaya ek olarak para cezası verebilirsiniz ancak bu madde başlı başına değişmelidir.

12. e) İstenmeyen ileti gönderene üç bin Türk Lirasından on beş bin Türk Lirasına kadar,  idarî para cezası verilir. İstenmeyen ileti gönderen kişinin tespiti nasıl yapılacak? İstenmeyen ileti göndermek suç olarak yasada yer almalıdır ancak suçun işlendiği yer, toplu kullanım imkânı sağlanan bir işletme ise ceza neye göre verilecek? İşletmecinin durumdan haberi olmayabilir? Genelde toplu kullanımın sağlandığı işletmelerde bu suçların işlendiği açıktır ancak mağdur olanlar hep işletmeciler olmuştur. Genelde de işletmecilerin büyük kısmının bu tür suçları işlemedikleri biliniyor hatta 2005 yılından önce ruhsat almış işletmecilerin sabıka kaydı olmadan bu işletmeleri açamadıklarını göz önüne alarak konuya bakmakta fayda var. İstenmeyen iletiler genelde firmalar tarafından tanıtım ve reklâm amaçlı gönderilmektedir. Bu iletilerden herkes rahatsız olmakta ancak getirilmeye çalışılan para cezası çok yüksek ve gerçekten uzaktır.

13. GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Kanunun yürürlüğe girmesinden önce ticari amaçla toplu kullanım sağlayıcı durumunda bulunanlar, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren  6 ay içinde gerekli ruhsatı almakla yükümlüdür. Bu süre içinde yetki belgesi almayanların toplu erişim sağlama hakkı ortadan kalkar.

14. Tanım kısmında da açıklandığı şekilde ticari amaçlı olsun ya da olmasın toplu kullanım imkânı sağlayan herkes kanun önünde eşit olmalıdır ve bu yasa tüm özel ve resmi kamu, kişi, kurum ve kuruluşlarını kapsamalıdır. Sadece internet kafelere özel bir kanuna ihtiyaç vardır ancak bu kanun internet kafelere özel olamaz, bu şekliyle de olmamalıdır. Yusuf ANDİÇ TieV Genel Başkanı yusuf@negatif.com.tr

15. Şubat - 2007