380 likes | 1.19k Views
Akılcı İlaç Kullanımı. Prof. Dr. Dilek ARMAN Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı. Tedavi Gruplarına Göre İlaç Kullanım Oranları. Akut rinit tanısı konduğunda antibiyotik gerekliliği olasılığı nedir?. %98 %75 %50 %0.
E N D
Akılcı İlaç Kullanımı Prof. Dr. Dilek ARMAN Klinik Bakteriyoloji ve Enfeksiyon Hastalıkları Anabilim Dalı
Akut rinit tanısı konduğunda antibiyotik gerekliliği olasılığı nedir? • %98 • %75 • %50 • %0
Üst Solunum Yolu İnfeksiyonlarında Antibiyotik Kullanımı (n= 502) % Uygunsuz kullanım %29.7 Leblebicioglu et al. J Chemotherapy2002
Hastanede Antibiyotik Kullanımı • Hastaneye kabul edilen hastaların • %25-35’ine antibiyotik kullanılıyor • Yanlış kullanım oranı % 40-53 Tünger Ö. Int J Antimic Agents 2000; 15:131-135 Ünal S. Ankem Derg 1996; 10(3), 241-246
Hastanelerde Antibiyotik Kullanımı • Nokta prevalans çalışması • 18 hastane, 9471 hasta • Antibiyotik kullanımı % 30.6 • Tedavi % 44.8 • Ampirik kullanım % 78.4 • Profilaksi % 44.2 • Nedeni bilinmiyor % 7.2 Usluer, ve ark.20 Mart 2002
Antibiyotiklerin gereksiz kullanımı: • Bakteriyel direnç gelişimi • Gereksiz ekonomik yük • Gereksiz yere gelişen yan etki • Dirençli bakterilerle gelişen tedavisi daha güç infeksiyonlar • Ek morbidite ve mortalite nedeni
Sorunun asıl nedeni • Eğitim eksiklikleri • Yanlış antibiyotik kullanım alışkanlıkları • Sosyal güvence sistemleri Sosyal güvence kapsamındakiler • Rasyonel olmayan tedavi Sosyal güvence kapsamı dışındakiler • Rasyonel olmayan tedavi • Yetersiz tedavi Çakır N. Klimik Derg. Cilt 14, Sayı:2.2001, S: 35-40
Boğaz ağrısı, kuru öksürük ile başvuran erişkin hastada antibiyotik reçetelemenizin nedeni nedir? • Streptokokkal olması olasılığı %90 • Çoğu viral ama kullanmama ile ilişkili risk endişelendiriyor • Tetkik olanağımız yok • Hasta beklentileri • Antibiyotik reçetelemem, bilgi veririm
Çok Fazla Antibiyotik Reçetesinin Nedenleri: • Kullanmama riskinin verdiği endişe • Kültür ve tedavi alışkanlıklarındaki farklılıklar • Hasta beklentileri • Yerel formüler ve sağlık politikaları • Direnç paterni Leibovicci L, Berger R. J antimicrob Chemother 2001;48:535-540 John JF, Fishman N. CID 1997; 24:271-485
Uygunsuz antibiyotik kullanımı • Reçetesiz antibiyotik kullanım oranı %32 • Fas, Tayland, Türkiye ve Kolombiya’da antibiyotik beklentisi yüksek • Antibiyotik yazılması için hekime baskı var • Antibiyotik kullanımı için yakınmalarını abartma (%11) Pechere JC. Clin Infect Dis 2001; 33(Supll 3): 170-173
Türkler ve Kolombiyalılar en duygusal hasta grubu • Onlara göre antibiyotikler; • Güçlü ilaçlardır • Bağışıklık sistemini güçlendirirler • Anneler; • Solunum yolu infeksiyonlarını çok önemsiyorlar • Tedaviye karar vermede, kendilerini doktordan daha yetkin olarak düşünüyorlar Pechere JC. Clin Infect Dis 2001; 33(Supll 3): 170-173
Hekimi Akılcı Olmayan Reçeteleme’ye iten Nedenler • Hasta Baskısı • Zaman yetersizliği • Firma Tanıtım Elemanlarının Baskısı • Çok sayıda preparat ve jenerik varlığı CDC, 2000 Clin Pharm & Ther, 2003 Patient Education and Councelling, 2002
İnfeksiyon tedavisi ile hipertansiyon tedavisi farklı mı?
İnfeksiyon-dışı İlaç Tedavisi ilaç hasta
Antibiyotik Tedavisi hasta ilaç Etken mikroorganizma
Antibiyotik Tedavisi Patojen m.o Savunma Virulans Farmakodinamik etkileşim UYGUN AB Antibiyotik Konak Farmakokinetik etkileşim
Şşşt ! Ufaklık ! Süper mikrop olmak ister misin.? Şundan biraz genomuna ekledim mi…. Penisilin bile sana bişey yapamaz….! Pnömo Jones’un , Antibiyotik Direnç çetesi elemanları ile ilk karşılaşması, hastane mutfağına yaptığı kısa ziyaret sırasında gerçekleşti
Akılcı İlaç Yazma Süreci • Problemin tanımlanması (Semptom: yüksek ateş, halsizlik, iştahsızlık, öksürük, yan ağrısı) 2. Tedavi amaç(ları)nın belirlenmesi (Semptomların giderilmesi, Mikrobiyal eradikasyon) İnfeksiyon Hastalığı mı?
3. Etkili ilaç gruplarının listelenmesi Pnömoni tedavisinde etkili İlaç Grupları Makrolidler Kinolonlar 1-4. kuşak ??? Beta laktamlar Penisilinler Sefalosporinler 1-4. kuşak ??? Karbapenemler FK/FD
3. Etkili ilaç gruplarının listelenmesi Pnömoni tedavisinde etkili İlaçlar Makrolidler Klaritomisin, Azitromisin, Diritromisin Kinolonlar Levofloksasin, Moksifloksasin Beta laktamlar Ampisilin-Sulbaktam, Seftriakson, Sefotaksim
Antibiyotik Tedavi İlkeleriDoğru İlaç • Mikroorganizmaya in vitro • etkinliğinin olması. • Klinik çalışmalarda aynı • indikasyonda etkili olduğunun • kanıtlanması. • Direnç oranları Etkinlik • Düşük direnç geliştirme • potansiyeli • İlaç yan etkileri • İlaç-ilaç etkileşimleri Güvenlilik
Antibiyotik Tedavi İlkeleriDoğru İlaç • Tedavinin uygulanması • olasılığı Uygunluk • Hasta uyumu Maliyet Ucuz olması
4. Kriterlere göre “uygun” ilaç seçilmesi (MAUA: Multi-AttributeUtilityAnalysis; Çok amaçlı kullanım analizi) 5. Kişisel ilaç listesinin hazırlanması
Akılcı Reçete yazılır! 8. Hastaya gereken bilgi ve uyarılar söylenir. • İlacın etkileri • Yan etkileri • İlacın nasıl kullanılacağına ilişkin talimatlar • Uyarılar • Kontrol • Hastaya herşeyin açık olup olmadığının sorulması 9. Tedavinin izlenmesi (ve sonlandırılması)
Tedavinin İzlenmesi:Yan Etkiler Ateş Klinik göstergeler Kaşıntı Döküntü... Renal fonksiyon Lab. göstergeleri Karaciğer enzimleri ESH, CRP
Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluları • Hükümetler • Tüm nüfusun gereksinimlerini karşılayacak yeterli sağlık sistemi • Üstün nitelikli ürünlerin uygun şekilde sunulması • İlaç Sanayi • İyi Üretim Uygulamaları • Tam ve yansız bilgi ulaştırılması • Tanıtımda etik
Akılcı İlaç Kullanımı Sorumluları • Üniversiteler • Hekim eğitimi • Uzman eğitimi • Toplum * • %45 kendi kendine antibiyotik kullanıyor • %16’sı şikayetleri geçince kesiyor • %81’i soğuk algınlığı için antibiyotik gerektiğini düşünüyor www.ieis.org *Büke C, ark. IJAA, 2003