T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü

1. AKILCI İLAÇ KULLANIMI KONUSUNDA DÜNYADA ve ÜLKEMİZDE DURUM T.C. Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü Klinik Nöral Terapi 3. Basamak29-30 Haziran 2013Ankara Uzm.Dr.Sedat Yıldız

2. AKILCI İLAÇ KULLANIMI • Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre;  uygun ilacı,  uygun süre ve dozda,  en uygun maliyetle ve  kolayca sağlayabilmeleri olarak tanımlanmaktadır.1 1. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, (25-29.12.1985).

3. AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ • Etkililik • Güvenlilik • Uygunluk • Maliyet

4. AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ • Tedavi planlarken doğru tanıya dayanılmalı, • Doğru ilaç, doğru doz, doğru süre ve doğru uygulama yolu belirlenerek uygulanmalı, • Tedavi başarısı, yan etkiler ve hastanın uyuncu değerlendirilmeli,

5. AKILCI İLAÇ KULLANIMI İLKELERİ • Çoklu ilaç kullanımlarında etkileşimler öngörülebilmeli, • Tedavinin; gerçekleşebilirliği ve maliyeti değerlendirilmeli.

6. PAYDAŞLAR • Kullanılacak ilaca karar veren (hekim) • İlacı sağlayan (eczacı) • İlacı uygulayan (hemşire, hasta, hasta yakını) • Üretici

7. AKILCI OLMAYAN KULLANIM ŞEKİLLERİ • Çoklu İlaç Kullanımı (Polifarmasi) • İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı • Klinik rehberlere uygun olmayan reçetelemeyapılması • Uygun olmayan kişisel tedavilere başvurulması • Yeni ilaçların uygun olmayan tercihi

8. Yetersiz ve Eksik Bilgiler İş Yükü ve Personel Sıkıntısı Akademik Bilgi Alışkanlıklar Tedavi Seçenekleri İlaçEndüstrisinin Etkileri Sosyo-Kültürel Etmenler Ekonomik ve Yasal Etmenler

9. Türkiye’de Sağlık Bakanlığınca akılcı ilaç kullanımı ile ilgili ilk çalışmalar 1992 yılında başlatılmıştır.  1992-1994’de Eskişehir-Bilecik’te hekimlerin ve halkın akılcı ilaç kullanımı konularındaki bilgi ve tutumları değerlendirilmiştir. • 1997’de gerekli insan gücünün yetiştirilmesi amacıyla konuyla ilgili 6 personel, Hollanda’ya “Akılcı İlaç Kullanımı Eğitici Eğitimi” programına gönderilmiştir. • 2002’de “İlaç Politikası Geliştirme Toplantısı” yapılmıştır.

10. Sağlık Bakanlığınca kaynak yetersizliğini doldurmak amacıyla “Birinci Basamağa Yönelik Tanı ve Tedavi Rehberleri” hazırlanmıştır. • Sağlık Bakanlığınca “Reçete Yazma Rehberi” ve “Eğiticilere Yönelik Reçete Yazma Rehberi” kitaplarının çevirileri yapıldı.

11. Günümüze kadar dört kez “Akılcı ilaç Kullanımı Eğitici Eğitimi” yapılmış ve akademisyenler ile alanda görev yapan toplam 193 hekime bu eğitim verilmiştir. • 2006 yılı verilerine göre “Akılcı İlaç Kullanımı” konusunda binin üzerinde hekime eğitim verildiği bildirilmiştir. • Akılcı İlaç Kullanımı eğitimleri, yirmiden fazla tıp fakültesinin eğitim programına alınmıştır.

12. Refik Saydam Hıfzıssıhha Müdürlüğü tarafından yapılan alan çalışmalarında; • İlaç kutu sayısı açısından bakıldığında tanıyauygunluk bakımından yaklaşık% 50’sinin akılcı olmadığı, • İlaç maliyetlerine bakıldığında ise yine % 50’sinin akılcı olmadığı ortaya çıkmıştır.

13. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (EKİÖ /OECD) 2008 raporuna2 göre; Sağlığa ayrılan pay ABD’de  % 16.4, İngiltere’de  % 8.8, Türkiye’de ise  % 6.1 olarak bildirilmiştir. • Ülkemizde toplam sağlık harcamaları içinde ilacın payı % 46 iken, İngiltere’de %12.3, ABD’de ise  % 12.2 olarak bildirilmiştir. 2. www.oecd.org

14. İlaç harcamaları miktar ve maliyet • açısından değerlendirildiğinde; • Kutu adeti bazında 2010 yılı satış sıralamasında Sindirim Sistemi ve Metabolizma ilaçları, Solunum Sistemi ilaçları ve Sistemik Kullanım İçin Antienfektif Preparatlar ilk üçtedir. • 2010 yılı maliyet sıralamasına bakıldığında, Sistemik Kullanım İçin Antienfektif Preparatlar, Sindirim Sistemi ve Metabolizma ilaçları ile Kardiyovasküler Sistem ilaçları ilk üçte yer almaktadır. 2010 yılı IMS verileri

15. Türkiye’de 2007 yılında kullanılan tüm ilaçların kutu bazında %17’si, TL bazında %18’i antibiyotiklerdir. • 2007 yılında kullanılan 1,3 milyar kutu ilacın 223 milyon kutusu antibiyotiktir. • 2007 yılında kişi başına kullanılan yıllık ortalama 20 kutu ilacın 3,5 kutusu antibiyotiktir.

16. 2007 yılında ilaca harcanılan 11 milyar TL’nin 2 milyar TL’si antibiyotikler için harcanmıştır. • 2007 yılında kişi başına yapılan yıllık ortalama 170 TL’lik ilaç harcamasının 30 TL’si antibiyotikler için harcanmıştır.

17. DİRENÇ3 • Malarya; 92 ülkenin 81’inde klorokin direnci • Tüberküloz; % 2 - 40 primerçoklu ilaç direnci • Gonore; N. Gonore için % 5-98 penisilin direnci • Pnömonivebakteriyel menenjit; S. Pnömoni için % 12-55 penisilin direnci • Şigelloz; Ampisilin için %10-90+; TMP-SMX için % 5-95 direnç 3. Dünya Sağlık Örgütü Gerekli İlaç Politikaları Departmanı

18. ADVERS ETKİLER4 • ABD’de 4. sıklıkta ölüm nedenidir. • Tahmin edilen, ilaçlara bağlı morbidite ve mortalite giderleri ABD’de 30 milyon- 130 milyar dolar • Advers etkiler ABD ve Avustralya’da hastaneye yatışların % 4-6’sından sorumludur. • En sıklıkla ve en masraflı advers olaylar; kanama, aritmi, hipotansiyon, ateş, diyare, kaşıntı, kusma, böbrek yetmezliği olarak bildirilmiştir. 4. White et al, Pharmacoeconomics, 1999, 15(5):445-458

19. Akılcı İlaç Kullanımına ilişkin çalışmaların derlenmesi, toplanması ve ülkenin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve kaynaklarına uygun stratejik planlar haline getirilmesi için geniş kapsamlı ulusal politikalar belirlemek ve hayata geçirebilmek amacıyla • 12 Ekim 2010 tarihinde Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde; “Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü” kurulmuştur.

20. www.akilciilac.gov.tr- akilci.ilac@iegm.gov.tr 20