Personaliti

1. PERSONALITI Nordin Tahir IPG Kampus Ipoh

2. KONSEP PERSONALITI • Personaliti :‘sahsiah’ / ‘keperbadian’ @ ‘perwatakan’. Asaldr perkataan Latin ‘persona’ @ ‘personalitas’ iaitu ‘topeng muka’ (merujuk kpd sifat luaran seseorg) dan Rom bermaksud ‘sebagai mana org itu dilihat sbg org lain’ • Personaliti (pst)

3. 2 Pengertian Personaliti : • 1. Kemahiran sosial / cara ind dapatkan t.balas positif drp org lain. Ind dpt wujud hubungan baik dgn org lain dianggap berpersonaliti baik. • 2. Kesan yg diberikan seseorg ttg dirinya kpd org lain. Memberi kualiti / nilai utk menerangkan sifat seseorg spt ‘personaliti penakut’ ‘personaliti agresif’ ‘personaliti submisif’ • Konsep personaliti merujuk kpd penilaian yg dibuat terhadap t.laku seseorg

4. DEFINISI PERSONILITI • Kamus Dewan :‘perwatakan’ @ ‘keperbadian’ • Gatchel & Mears (1982) :“Personality is an internal, mental and emotional pattern of response to the enviroment – a pattern of thought, feeling and behavior that affects every aspect of a person’s life …” • Mischel (1981) : susunan pola-pola t.laku manusia yg diaplikasikan dlm situasi kehidupannya.

5. Alder (1948) :gaya hidup seseorang ind. • Gordon W. Allport (1961) :Pattern and Growth in Personality :organisasi sistem psikologikal yg dinamik di dlm seseorang ind yg menentukan t.laku dan fikirannya yg khusus • Eysenck & Neurosis : organisasi watak, perangai, intelek, bentuk badan yg agak stabil dan menentukan penyesuaiannya yg unik terhadap persekitarannya

6. Menninger (1930) :‘apa-apa yg sebenarnya yg menghuraikan tentang seseorg’ • Warren & Carmichael (1930) : organisasi dinamik dlm diri ind yg terdiri drp sistem psikologikal dan fizikal yg menentukan penyesuaiannya dgn persekitarannya. • Crow & Crow (1983) : perwatakan fizikal, corak pertuturan dan daya penarik yg dimilikinya. • Gage & Berliner (1984) : segala aspek t.laku manusia kerana ia merupakan intergrasi trait-trait, keupayaan, motif, sikap, pendapat, kepercayaan, pemikiran kognitif, emosi dan ciri-ciri seseorang.

7. Carl Rogers (1951) :personaliti berkait rapat dgn k.kendiri. K.kendiri adalah intisari personaliti iaitu cara ind berpendapat tentang dirinya melui kesedaran dan penilaian ttg kebaikan dan kekurangnannya serta drp maklum balas drp org lain. • Symonds :sahsiah ialah sifat yg mengambarkan diri seorg ind termasuk t.laku yg diperhatikan oleh org lain dan perasaan yg dialami oleh seseorg di dlm dirinya sendiri. • Eysenck :keseluruhan t.laku sesuatu organisma yg meliputi perangai, intelek, peribadi dan btk badan yg agak stabil.

8. KONSEP BERKAITAN DGN PERSONALITI 1. TEMPERAMEN • Pembawaan dlm diri ind yg berkait rapat dgn pembawaan emosi. W.pun diwarisi, persekitaran juga mempengaruhinya; eg : perasaan gembira • Daniels & Plomin, 1985; Goldsmith, 1983; Rushton, 1984; Vandenberg, 1968; kejian tentang anak kembar dan anak angkat menunjukkan manusia cenderung mewarisi sifat malu, memencilkan diri dan ceria. Ciri-ciri lain yg diwarisi ialah empati. Sikap altruisme, pandai menyesuaikan diri, agresif, dominan, yakin diri, akur dan juga muram. • Faber (1981) : kajian kembar seiras mendapati beberapa trait yg serupa dikalangan kembar itu spt ekspresi emosi, pola kerisauan, cara bercakap & ketawa serta persamaan pergerakan.

9. 2. PERWATAKAN • Sahsiah : merujuk kpd trit-trit spt jujur, kebolehan mengawal diri, kesungguhan dan adil. Merupakan kualiti ditentukan oleh pbtkan sikap & nilai s.ada diterima atau ditolak mkt. • Guilford (1959) : menjelaskan perbezaan mengikut ciri sjd spt trait. Trait akan menyatakan sama ada ind itu pemalu, pendiam, mengasingkan diri, gugup, gelisah dan impulsif. Minat, sikap, keperluan, kecenderungan serta temperamen juga mempengaruhi interaksi seseorang.

10. KLASIFIKASI PERSONALITI & CIRI-CIRINYA • Dikaji sejak Hippocrates (400SM) • Galen : menjeniskan personaliti (pst) ind kpd 4 bhg iaitu mengikut perasaan seseorg • Teori pst moden (Sigmund Freud, Eysenck, CC Jung, Spranger, Sheldon) dan Islam (Al-Ghazali) menjelaskan b.mana ind btk t.laku yg berbeza antara satu sama lain.

11. 1. AL-GHAZALI 3 faktor mempengaruhi pbtkan pti • Pengertian biologi : seketul daging berfungsi utk • Islam : rohaniah manusia berpusat pd naluri rasional • Kualiti ind ditentukan sejauh mana hati menghayati risalah Allah • Terdpt 3 jenis hati : • Hati ‘qalbun’ • Hati ‘lubbun’ • Hati ‘fuaadun’ HATI

12. A. Hati ‘Qulbun’ • Hati belum kukuh dgn tuntutan agama yg memerlukan akal utk bertindak. B. Hati ‘Lubbun’ • Hati berkualiti tinggi, pencetusan hati (intvition), rasional ikhlas membimbing akal. C. Hati ‘Fuaadun’ • Hati diantara qalbun dan lubbun yg ada keyakinan terhadap Allah

13. NAFS • Nafs : tabii keinginan, utk memahami naf lihat ind sekeliling • Kualiti nafs dpt corakkan pti ind jd manusia rasional / aman • Terdpt 7 jenis nafs : • Ammarah (terendah) : ikut hawa nafsu / peroleh kejahatan, kerosakan • Lawwamah • Mulhamah • Mutmainnah : biasa dicapai manusia / dpt tahan hawa nafsu syahwat / capai ketenangan • Radiah • Mardiah : lemah lembut, redha ketentuan Allah, berterima kasih, bersyukur, kesederhanaan, baik hati • Kamiliah : pd para rasul yg miliki sifat diri yg sempurna

14. AKAL • Anugerah Allah kpd manusia (binatang tak ada) • Intelek manusia btk konsep, generalisasi, berdaya usaha, rasioanl • Kualiti akal manusia berbeza • 3 jenis akal • Akal Biasa (terendah) • Akal Taakul (sedrhana) • Akal Tadabbar (kualiti tinggi)

15. A. Akal Biasa (Terendah) • KK 2 th bertindak ikut apa yg dilihat. Eg : bola ditutup dgn kain KK akan beralih kpd objek lain & anggap bola sudah tdk ada. • Pemikiran berasaskan pd apa yg dilihat dan tdk berfikir kpd aspek abstrak spt nilai, pahala / dosa B. Akal Taakul (Sederhana) • Keupayaan analisis, memberi sebab-musabab, menghurai faktor C. Akal Tadabbar (Kualiti Tinggi) • Berfikiran ikhlas, rasional berpandukan keimanan, berkeyakinan dan bertindak kerana Allah.

16. INTERAKSI ANTARA AKAL, NAFS & HATI DLM MEMBENTUK PTI A. Personaliti Celaru : • Ind 2 pst : dirinya sebenar & diri pst • Nafs ammarah – penentu pst ind & membatas keupayaan berfikir & hati membuat pertimbangan B Personaliti Seimbang : • Tindakan nafsu dan hati dikawal akal / dpt imbangi @ sepadu tuntutan dunawi dgn akhirat • Akal yg rasional pengaruhi pembtkan pst @ corak kualiti hati / nafs C. Personaliti Sempurna : • Akal dan hati penentu personaliti / nafs terkawal.

17. Faktor Utama Pembtkan Personaliti Akal Tadabbur Hati Fuaadun Nafs Mardiah Personaliti Unggul Akal Taakul Hati Lubbun Nafs Mutmainnah Personaliti Seimbang Nafs Ammarah Akal Biasa Hati Qalbun Personaliti Celaru

18. TEORI PSIKOANALISIS • SIGMUND FREUD • T.laku manusia didorong oleh kuasa dalaman • Freud : terdpt3 konsep asal ttg fikiran : • Aras tdk sedar : bhg terbesar dlm fikiran manusia menyebabkan pti yg sukar diramal • Aras sedar : • Aras prasedar : wujud antara aras sedardgn tdk sedar / sukar ingat perkara lalu. • Freud jelaskan pst dikelaskan kpd 3 iaitu : • Id (drp perkataan ‘If’) • Ego (drp perkataan ‘I’) • Superego (drp perkataan ‘over the I’)

19. JELAS SEDAR EGO BAWAH SEDAR TIDAK SEDAR SUPEREGO ID RAJAH : BENTUK PEMIKIRAN

20. ID (Aras Tdk Sedar) • Dorongan asas yg tentukan personaliti manusia • Dorongan (naluri) biologikal & tenaga naluri yg dorong (rs) manusia bertdk utk kepuasan tanpa kira akibatnya • Keadaan bawah sedar / pkt awal dimiliki KK • Pertambahan tg naluri (rs) dr dalam + luar menyebbkan ketegangan & ketidakselesaan yg tdk dpt dibendung oleh id menybbkan id kurangkannya melalui keseronokan (pleasure principle) iaitu cari kepuasan serta merta tanpa berfikir / menaakul • Eg : KK perlu kepuasan asas (makan, minum, perlindungan, kasih sayang) utk penuhi kepentingan diri

21. EGO (Aras Sedar) • Sub sistem pst yg terbtk drp pengalaman dgn realiti • Berfungsi secara realistik / guna pemikiran yg logik • Kawal keinginan yg tdk dpt dipuaskan oleh id • Berupaya buat keputusan yg dikawal oleh prinsip realiti (Prinsip realiti : ind menguji realiti serta melambatkan ketegangan hingga objek @ persekitaran sesuai ditemui) • Eg : KK boleh menilai keputusan yg diambil s.ada utk diri @ mkt / mental telah berkembang / boleh berfikiran matang / mampu sesuai diri dlm mkt.

22. SUPER EGO (Aras Prasedar) • Utamakan moral / nilai (unsur dalaman) ind • Pkbgan hati naluri (conscience) • Penilaian betul-salah / baik-buruk • Tahap unggul /desakan superego utk cari kesempurnaan • Mengawal secara keseluruhan kehendak id dan ego (sesuai @ tdk dlm situasi tertentu) • Ind dpt nilai t.laku diri, org lain dan mkt • Menghalang t.laku yg salah dan membina t.laku yg betul dgn kehandak mkt • Kegagalan cegah perbuatan buruk (tdk diingini) mbbkan ind alami konflik dalaman.

23. 5 PERINGKAT PERKEMBANGAN PERSONALITI PERINGKAT ORAL Lepas dilahirkan / lepas 8 bln punca keserono adalah mulut / semua objek di bawa ke mulut (oral) Dubur punca keseronokan / pembuangan najis merupakan sumber keseronokan / membina konsep bila dan dimana pembuangan najis. Cara pembuangan najis mempengaruhi pbtkan sahsiah KK PERINGKAT ANAL

24. Pkt kritikal / alat jantina jd punca keseronokan Umur 2 – 7 th. Berlaku kompleks : Odipus : KK lelaki tertarik pd ibu & bapa jd penghalang utk tarik perhatian ibu KK tiru gaya bapa & berkelakuan sbglelaki. Elektra : KK p.puan tertarik pd bapa & ibu jd penghalang & berkelakuan spt wanita PERINGKAT FALIK Umur 6 – 12 tahun Kehendak seksual dipendam / sifat kewanitaan @ kelelakian diperkukuhkan KK leleki berkawan dgn KK lelaki (sebaliknya) PERINGKAT PENDAMAN Alat jantina menjd punca keseronokan yg semakin matang / berfungsi / lepas baligh. Remaja mencari teman berlawanan jantina ke arah berkelamin. PERINGKAT GENITAL

25. Pembentukan ego mesti dijaga dgn gunakan makenisma bela diri MAKENISMA BELA DIRI PENERANGAN LUPAAN (PENAFIAN) Pengalaman pahit yg dibawa ke pemikiran bawah sedar. RASIONALISASI Mencari sebab / punca kegagalan (MM yg gagal menyatakan guru mengajar sambil lewa) DISPLACEMENT Mengantikan dgn yg lain ( Marah guru ttp memukul murid yg lebih kecil / lemah) MEMBENTUK REAKSI Melakukan perbuatan yg berbeza dgn keehndaknya (Anti perceraian ttp dia tdk bahagia bersama isteri) COMPENSATION Kekurangan diri diganti usaha lain dgn lebih gigih (Tak kuat bersukan usaha dlm akademik)

26. 3. TEORI PENJENISAN CARL C. JUNG & HANS J. EYSENCK • Baka tentukan personaliti ind • Carl C. Jung (1875 – 1961) kelaskan perkembangan pti kpd 3 jenis iaitu : • Ekstrovert • Introvert • Ambivert

27. EKSTROVERT • Bersifat luaran (tumpuan lebih / minat tinggi pd dunia luar drp dalamnya) • Salter (1962) : anak-anakyg telah diasuh dgn penuh kebebasan dpt menonjolkan ciri-ciri ekstrovert • Ciri-ciri ekstrovert : • Suka bergaul dgn org lain / bebas drp kebimbangan / tdk mudah malu • Suka bercakap / lancar pertuturan / suka bekerja dgn org lain / peramah. • ‘Out-going’ / berminat dlm sukan / optimis • Suka excitement / kebebasan • Tdk boleh diharap / cepat marah ttp tdk simpan dendam.

28. INTROVERT • Meneroka dunia dalaman spt pemikiran, perasaan dan pengalaman seseorg. • Ciri-ciri introvert : • Pasif / sensitif / pemalu • Suka buat kerja sendirian / suka aktiviti solo • ‘Suka merancang kerja secara teratur dan cermat / tekun • Kawan sedikit ttp ikatan persahabatan yg berpanjangan • Boleh dipercayai / bersedia menanggung risiko • Merenung / memfokus terhadap dirinya • Pandangan hidup yg pisimistik

29. KONTINUM INTROVERT EKTROVERT ALI MAN Lemah lembut Memendam perasaan Sukar berkawan Mementingkan diri Suka bersendirian Suka aktiviti dalaman Mudah gusar Cepat marah Meluah perasaan Pentingkan ahli Suka bersantai Ceria Suka aktiviti luaran Lambat tercabar AMBIVERT Aktif ttp sensitif Suka berkawan ttp pilih kerja berseorangan Bertutur lancar ttp fikir sebelum berkata Perbandingan antara ind introvert, ekstrovert dan ambivert

30. AMBIVERT • Gabungan antara introvert dgn ekstrovert • Ciri-ciri ambivert : • Ind aktif ttp sensitif, • Optimistik ttp suka buat kerja bersendirian • Lancar dlm pertuturan • Berfikir sebelum bercakap • Hans Eysenck : kelaskan pkbgan pti ambivert kpd 2 @ Deminsi Dua Dunia. • Ekstroversi : introversi hampir sama dgn CC Jung • Ketidakstabilan : perantaraan ektrovesi – introvensi. • Eg : Demensi Dua Personaliti : Hans Eysenck (rajah di bawah)

31. ketidakstabilan Muram, cemas, tdk mudah berubah, tenang, pesimistik berseorangan, tdk gemar bercampur gaul dan pendiam Sensitif, gelisah, agresif mudah segar, berubah, impulsif, optimistik dan aktif INTROVERT EKSTROVERT Gemar campur gaul, gemar aktiviti, mudah bercakap, mudah bertindak balas, releks tdk mudah bimbang dan daya memimpin tinggi. Pasif, cermat, waspada tenang, terkawal, boleh dipercayaidan tdk cepat marah ketidakstabilan

32. 4. TEORI ‘TRAIT’ SHELDON, ALLPORT & CARTELL • Trait : sifat ind yg boleh pengaruhi t.laku atau perangai / sifat ini berbeza antara ind. • Dipengaruhi oleh baka & persekitaran

33. A. TEORI TRAIT : WILLIAM SHELDON • Sheldon (1985) : ciri-ciri pst seseorg adalah berkait rapat dgn btk tubuh badannya. • Susuk tubuh ind mempengaruhi pst, terdpt 3 kategoriiaitu endomorf, mesomorf dan ektomorf • Gemuk : kurang aktif dlm sukan, senang curah perasaan, kurang emosional, suka bertolak ansur, suka bergaul, ramah, cepat mesra. • Tinggi : banyak berfikir, tdk suka mencurah perasaan, berhati-hati dlm percakapan, pemalu, sangat sensitif.

34. JANIS BENTUK BADAN RUPA BENTUK BADAN CIRI-CIRI PERSINALITI ENDOMORF Bulat & Lembut TRAIT VISCEROTONIA : Suka bergaul, cepat mesra, mengendur MESOMORF Otot-otot kuat, Kemahiran psikomotor TRAIT SOMATOTONIA : Tegas, agresif, suka riadah sedia hadapi cabaran. EKTOMORF Kurus & Tinggi TERAIT CEREBROTONIA : Tdk suka bergaul, introvert, tdk suka aktiviti fizikal.

35. B. TEORI TRAIT : GOLDON ALLPORT • Allport : terdpt dua komponen perlakuan iaitu • komponen penyesuaian (adaptive) : fungsi utk bertindak • komponen pemaparan (expressive) : mendorong ind utk bertindak / sumber memahami pbtkan sahsiah dan perilaku yg dihasilkan komponen pemaparan merangkumi tret ind. Eg komponen pemaparan ialah suara, tulisan tangan dan gaya muka seorg.

36. ‘Traint’ : sifat s.jadi manusia yg mengarah t.laku ind dgn kadar yg konsisten • Ind yg mempunyai ‘trait’ tertentu & berbeza antara individu. • Menurut Allport : personaliti; • Satu organisasi sistem psikologi dan fizikal yg dinamik drp satu peringkat ke peringkat perkembangan yg lain • Tdk tetep ttp berubah / berkbgan ikut masa

37. 3 jenis trait : • Trait Kardinal : satu corak yg mempengaruhi keseluruhan perilaku / perbuatan seseorg. • Trait Pusat : berpengaruh pd masa tertentu sj, eg bila tunjuk sifat kejujuran, kebimbangan, ketegasan & agresif • Trait Sekunder : sifat yg mengawal perilaku seseorg secara spesifik. • Personaliti Matang : • Sifat positif serta emosi konsistendlm semua keadaan • Lakukan kesilapan pd kadar yg minimum • Matlamat yg cekal / mengasihani org lain spt kasih diri / berhubung mesra dan menghormati org lain / Yakin diri dan bersedia mengatasi masalah diri sendiri.

38. A. TEORI TRAIT : RAYMOND CATTELL • R. Cattell : kenalkan 2 trait : • Trait Permukaan : sifat-sifat yg senang dikenal pasti drp t.laku yg ditunjukkan oleh seseorg ind.. • Trait Sumber : sifat-sifat yg tdk dpt dilihat secara langsung ttp dikenali melalui proses / penganalisisan terperinci. • Pst : sesuatu yg membolehkan kita meramal ttg apa yg akan dilakukan ind dlm sesuatu situasi

39. 5. TEORI HUMANISTIK CARL ROGERS & ABRAHAM MASLOW • Manusia mempunyai keupayaan merancang / membtk nasib mereka. • Ind sentiasa tunjukkan sifat pst yg baik spt berkelakuan baik, pandai mengambil hati dan saling berhubung antara satu sama lain • Maslow : manusia sentiasa berusaha utk mendpt kesempurnaan kendiri supaya boleh membtk perkembangan personaliti yg positif.

40. Carl Rogers : kemukakan teknik kaunseling pemusatan yg berjaya menyelaraskan pst. • Pertumbuhan pst sihat melalui ‘unconditional positive regard’ iaitu kita mestimenerima seorg dgn cara positive tanpa buat sebarang peenilaian. • Pst tdk sihat timbul drp ‘conditional’ dr keluarga, rakan sebaya, guru dan mkt (persekitaran) yg mewujudkan ketegangan, kekecewaan dan rasa tdk puas hati ini mbbkan ind jd defensif dan menyalah tanggap konsep kendiri.

41. FAKTOR MEMPENGARUHI PERSONALITI • Henry C. Smith (1973) : pst sbg; “ A personality is a distinguishable individual who is defined by the traints that differentiate him from other individuals” • Peroses pembentukan pst DALAMAN (Baka) LUARAN (Persekitaran) membesar

42. 1. BAKA • a. Saiz badan • b. Kecerdasan • c. Penyakit • d. Tabiat • 2. PERSEKITARAN • a. Keluarga : Suasana rumah / Pemakanan / SES • b. Pengaruh sekolah • c. Rakan sebaya • d. Pengalaman awal • e. Masyarakat • f. kebudayaan • g. Media massa

43. 1 BAKA • Keseluruhan ciri mental & fizikal yg diwarisi drp i.bapa / keunikan ind (c-ciri tersendiri) • Mbbkan ind berbeza dr fizikal, mental & fungsi biologinya • Tentukan keperbadian ind, kesuburan mental & fizikal (saiz badan), keupayaan mental (kebijaksanaan & gaya bertindak terhadap rs) • Unit pewarisan yg mempengaruhi proses pkbgan pst

44. A SAIZ BADAN • Btk / saiz badan mempengaruhi keupayaan ind lakukan kerja • Tubuh besar (tdk gemuk) : sentiasa bekerja kuat • Gemuk : pilih kerja yg tdk banyak guna tenaga • Seldon kelaskan saiz badan kpd 3 • A. Eksomorf : kurus, lembut, lemah & tinggi – biasanya diejek spt cicak kubing menybbkan k.kendiri rendah / jejas pkbgan pst • B. Mesomorf : tegak & kuat – pencapaian baik dlm sukan / miliki harga diri tinggi / pkbgan pst baik • C. Endomorf : gemuk & bulat – kurang berjaya dlm sukan / pkbgan pst terjejas.

45. B KECERDASAN • Keupayaanpotensi berkaitan dgn baka, ptmbdan pkbgan • Keupayaan ind selesaikan masalah • Berperanan membtk pst • Kecerdasan Tinggi : pandai buat keputusan tepat, bijak berbicara, berani, berkeyakinan tinggi. • Terlalu Cerdas : Alami m.lah sosial jika ind bersikap sombong / bongkak, bangga diri, riak. • Kecerdasan Rendah : pkbgan pst –ve, menarik diri / rasa rendah diri

46. C PENYAKIT • Kencing manis dan lelah disebabkan baka • Kecacatan fizikal / penyakit tertentu • Kecacatan Fizikal / berpenyakit : • Malu berinteraksi, mengasingkan diri, pendiam, mudah marah, pkbgan pst lambat sbb pkbgan emosi dan sosial terjejas.

47. D TABIAT • Perasaan yg wujud dlm diri ind • Mempengaruhi pkbgan pst spt sosial (interaksi dgn individu lain) • Eg : • Ind Cepat Marah : kurang sabar, suka kritik org lain – akan dijauhi dan menyebabkan pst terjejas. • Ind Dpt Kawal Perasaan : emosi stabil, disukai ramai dan perkembangan pst baik.

48. 2 PERSEKITARAN • Norman L. Munn : persekitaran ialah segala benda yg terdapat di sekeliling unit-unit kebakaan • W. Edger Vinacke : menyatakan persekitaran sebagai kuasa ekstrinsik yg kompleks yg boleh mempengaruhi tingkahlaku dan personaliti seseorang. • Desakan luaran yang mempengaruhi manusia dan pembentukan personaliti. • Faktor persekitaran : keluarga (suasana rumah, pemakanan, SES), pengaruh sekolah, rakan sebaya, pengalaman awal, masyarakat, media massa

49. A KELUARGA I. SUASANA RUMAH • Hubungan baik : suasana tenteram, mesra dan harmonis • Kemesraan wujud dgn makan bersama, beristerehat bersama, sembahyang bersama – dorong pkbgan pst +ve. • K.sayang, layanan, perhatian, asuhan – bantu pkbgan pst.

50. Stagner(1974) : gaya asuhan demokratik mempengaruhi pst KK. I.bapa bersifat demokratik akan membantu anak-anak mereka dlm proses membuat keputusan, bersifat interaksi sosial yg baik, ingin berkawan dan bersifat konstruktif • Beri peluang bercakap, kebebasan dlm memilih apa yg diminati dgn bimbingan i.bapa – tingkatkan k.kendiri • Keluarga retak, perceraian i.bapa.suasana rumah terganggu – percanggahan sikap, konflik jiwa dalaman membtk KK mudah tersinggung, merajuk, kecil hati, terganggu emosi, mengasingkan diri, tdk tahu buat keputusan, bersikap dingin, pesimistik.