BAB 9 SISTEM SOKONGAN KEPUTUSAN (DSS), SISTEM MAKLUMAT EKSEKUTIF (EIS), SISTEM PAKAR (ES)

1. BAB 9SISTEM SOKONGAN KEPUTUSAN (DSS),SISTEM MAKLUMAT EKSEKUTIF (EIS),SISTEM PAKAR (ES) DTI 3343 SISTEM MAKLUMAT PENGURUSAN

2. Bagaimana sistem maklumat dapat membantu Pengurus membuat keputusan secara individu apabila masalah bukan rutin terjadi? • Bagaimana Sistem Maklumat dapat membantu membuat keputusan dengan lebih berkesan apabila bekerja dalam kumpulan ?

3. SISTEM SOKONGAN KEPUTUSAN DECISION SUPPORT SYSTEM (DSS)

4. Sistem Sokongan Keputusan • Sistem ini menyediakan peralatan yg fleksible utk tujuan analisis • Membantu pengurus peringkat pertengahan di dlm organisasi utk menganalisis sebilangan besar masalah spt mengesan kegiatan dan trend di luar organisasi • DSS dan MIS mengambil data terperinci daripada sistem pemprosesan urusniaga

5. Membantu pengurus menganalisis sesuatu situasi di luar jangkaan • Perlukan tindakan segera • DSS akan memberi maklumat alternatif

6. DSS direka agar pengguna boleh menggunannya secara terus; sistem ini termasuklah perisian mesra pengguna. • DSS adalah bersifat interaktif, iaitu pengguna boleh mengubah andaian-andaian yang telah dibuat, mengemukakan soalan-soalan baru serta memasukkan data yang baru.

7. Ciri-ciri DSS • Mengendalikan amaun data yang banyak daripada pelbagai sumber sama ada daripada pangkalan data dalaman atau pun pangkalan data luaran • Menyediakan laporan berformat anjal iaitu pengguna boleh mendapatkan maklumat yang dikehendaki berdasarkan kepada format pilihan mereka • Menyediakan laporan yang berorientasikan gabungan tekstual dan grafik dengan ciri mesra pengguna yang tinggi

8. Ciri-ciri DSS • Menyokong kemudahan penganalisaan ‘drill down’ di mana pengguna boleh menentukan paras perincian bagi butiran maklumat yang dikehendaki. • Menyediakan kemudahan penganalisaan ‘what if’ iaitu proses membuat perubahan hipotetikal kepada data yang digunakan pada masalh dan melihat apakah kesan bagi setiap perubahan. • Perbezaan utama di antara MIS dan DSS adalah dari segi bentuk laporan dan keupayaan simulasi.

9. Masalah ini bukan berpanjangan, ia adalah masalah yang tidak atau sukar utk berulang dalam masa singkat • Selalunya, satu pasukan dari Kementerian Kesihatan akan dibentuk utk menangani masalah ini

10. DSS untuk menganalisis data • Tiada format khusus utk laporan DSS • Merupakan cara yang fleksible utk tujuan analisis • Sesuai digunakan dgn perisian hamparan data & pangkalan data

11. Ini kerana, pengurus ingin menggunkan perisian yang mudah untuk arah seperti “JIKA APA?” • Cth: Pengurus ingin melihat cawangan mana yg mempunyai prestasi yang rendah. • Contoh arahan : “JUALAN < 500,000 unit”

12. Contoh Kes 1 • Kentucky Fried Chicken (KFC) • Menghadapi masalah wabak penyakit ayam • Pengurus besar terpaksa buat keputusan dgn segera samada meneruskan menghidangkan menu ayam atau sebaliknya

13. Contoh Kes • Dengan bantuan DSS, pengurus akan diberi beberapa maklumat seperti • Makanan alternatif • Maklumat pembekal • Lokasi pembekal • Kos • Bilangan pekerja mengikut syif • dll

14. Bagaimana DSS dilaksanakan? • Terbahagi kpd 4 bahagian

15. Pelanggan adalah komponen paling penting • Oleh itu, bahagian lain iaitu perisian sistem, data dan model mestilah berbentuk integrasi yang memfokus supaya seseorang pelanggan mudah membuat keputusan mengenai sebarang produk KFC utk dibeli seterusnya membawa keuntungan kpd KFC • Model keputusan memberi kemampuan analisis kpd DSS dgn cara strategik, taktik dan operasi

16. Model strategi adalah perancangan jangka panjang • Cth: menyediakan objektif sykt, merancang lokasi sykt utk terus beroperasi dlm jangka masa yg panjang • Model taktik membantu pengurus peringkat pertengahan mengawal kerja-kerja organisasi • Model operasi membantu pengurus diperingkat lapiasan bawah utk menilai dan menyelenggara kawalan kualiti

17. Contoh kes 2 • Syarikat kargo – Sistem perangkaan perjalanan • Mengangkut kargo-kargo yg terdiri drpd arang, minyak, arang batu, dan produk-produk yg telah siap utk syarikat induknya. • Firma ini memiliki sejumlah kapal, dan menyewa beberapa yg lain. • Menawarkan kontrak perkapalan bagi membawa kargo-kargo di pasaran terbuka

18. Sistem perangkaan perjalanan ini mengambilkira keterangan-keterangan yang melibatkan kewangan dan juga teknikal • Kos kapal & masa (minyak, tenaga buruh & modal) • Teknikal – muatan kargo, kelajuan, jarak, minyak, air, lokasi dll.

19. Persoalan yg mungkin timbul • Sekiranya diberikan jadual penghantaran barang pelanggan dan juga kadar pengangkutan kapal yang telah ditawarkan, kapal manakah yang perlu digunakan dan berapakah kadar yang sepatutnya dikenakan bagi memaksimumkan keuntungan? • Berapakah kelajuan optima yang membolehkan sesebuah kapal itu boleh mengoptimakan keuntungan dan pada masa yang sama juga menepati jadual penghantaran?

20. Pembinaan DSS utk sykt. kargo • Gambarajah berikut menggambarkan sistem sokongan keputusan perangkaan perjalanan. • DSS ini beroperasi di dalam komputer persendirian yang amat berkuasa. • Sistem ini digunakan oleh para pengurus yang perlu membuat tawaran-tawaran ke atas kontrak penghantaran menerusi kapal.

21. Fail kapal (cth: kelajuan, Kemampuan) Komputer peribadi Fail syarat-syarat had pelabuhan Fail kos penggunaan minyak Pangkalan data model-model analitikal Grafik Laporan Fail sejarah kos sewa upah kapal Fail perbelanjaan pelabuhan

23. Jenis-jenis DSS • Model-driven DSS • stand-alone • Menggunakan model untuk menyelesaikan “What-if” dan lain-lain analisis • Data-driven DSS • Membenarkan pengguna utk mengekstrak dan menganalisis maklumat dari pangkalan data yang besar • Data mining (Perlombongan Data) • Mencari corak tersembunyi dan hubungan di dalam pangkalan data yang besar • Knowledge discovery

24. SISTEM SOKONGAN EKSEKUTIF EXECUTIVE SUPPORT SYSTEM (ESS) @ EXECUTIVE INFORMATION SYSTEM (EIS)

25. Sistem Sokongan Eksekutif • Paling mudah digunakan bg mempersembahkan maklumat dlm bentuk rumusan • Membantu peringkat atasan utk meninjau operasi syarikat dan membina perancangan strategik • Memerlukan laporan berfokus

26. ESS mengandungi perisian canggih seperti MIS atau DSS yang mampu mengekstrak data dari pangkalan data dalam bentuk yg lebih bermakna dan efektif • Tetapi pihak pengurusan atasan memerlukan perisian yang paling mudah digunakan • Krn kekangan masa utk latihan

27. Maklumat grafik memberi kesan yang padat tetapi menarik • Paparan grafik mestilah mempunyai opsyen paling mudah dan cepat utk Pengurus melihat mana-mana bahagian iaitu perakaunan, pemasaran, pengeluaran, sumber manusia dan penyelidikan • Ini memberi gambaran yang jelas berkenaan dgn prestasi sykt.

28. Persoalan yg mungkin timbul • Apakah jenis perniagaan yang patut kita ceburi? • Apakah yang sedang dilakukan oleh para pesaing? • Apakah perolehan baru yang dapat menyelamatkan kita drpd perubahan2 perniagaan yg sering berlkau secara berulangan? • Unit2 apakah yang perlu dijual utk mendapatkan wang tunai bagi memiliki perolehan2?

29. Model ESS • Gambarajah menunjukkan model sebuah ESS yang biasa digunakan. • Sistem ini mengumpul data daripada pelbagai sumber luaran dan dalaman dan eksekutif-eksekutif boleh mendapatkan data ini dalam bentuk yang mudah digunakan.

30. Stesen kerja ESS • Menu • Grafik • Komunkasi • Pemprosesan tempatan Stesen kerja ESS Stesen kerja ESS • Data dalaman • Data MIS/TPS • Data kewangan • Sistem pejabat • Model/analisa • Data luaran • Dow Jones • Gallup Poll • Standard & Poors • Menu • Grafik • Komunkasi • Pemprosesan tempatan • Menu • Grafik • Komunkasi • Pemprosesan tempatan

31. KECERDASAN BUATAN ARTIFICIAL INTELLIGENCE (AI)

32. Sejarah AI • Sejarah: • John McCarthy mencipta istilah, AI, pada 1956, pada persidangan di Dartmouth College. • Logic Theorist adalah aturcara AI yang pertama • General problem solver (GPS) • 2 dekad yg lepas • Pembangunan MIS and DSS. 13-32

33. Areas of Artificial Intelligence Expert systems AI hardware Robotics Natural language Perceptive systems (vision, hearing) Neural networks Learning Artificial Intelligence 13-33

34. SISTEM PAKAR EXPERT SYSTEM (ES)

35. Expert Systems • Aplikasi komputer yang menukarkan pengetahuan manusia kepada kod komputer dalam bentuk heuristics • 2 perbezaan daripada DSS • 1. Boleh meningkatkan kebolehan pengurus dalam menyelesaikan masalah. • 2. Boleh memberikan penjelasan bagaimana keputusan tersebut dicapai. 13-35

36. Sistem berasaskan komputer yg mampu menyelesaikan masalah berkaitan dgn sesuatu bidang kepakaran • Oleh kerana menuntut bidang kepakaran tertentu, maka proses penyelesaian masalah perlu menonjolkan ciri-ciri pendekatan berfikir dalam menentukan sesuatu keputusan

37. Pangkalan Pengetahuan Bidang Pengetahuan Enjin Penaakulan Pengguna Antaramuka Pengguna Memori Kerja Fakta Kes Kesimpulan Senibina ES

38. “An expert system is a computer system that uses a representation of human expertise in a specialist domain to perform functions similar to those normally performed by a human expert in that domain”

39. Pengguna • Pengguna pakar • Pengguna bukan pakar • Antaramuka Pengguna • Platform komunikasi antara pengguna dengan sistem pakar

40. Enjin penaakulan • Komponen penting dalam sistem pakar, memproses petua dalam pangkalan pengetahuan. • Pangkalan Pengetahuan • Menyimpan petua-petua untuk tujuan penyelesaian masalah • Memori kerja • Menyimpan maklumat hasil interaksi antara pengguna dengan pangkalan pengetahuan.

41. Konsep ES • Menggunakan pengetahuan utk mengawal proses penyelesaian • Pengetahuan diperolehi drpd seorang pakar bidang atau lain-lain sumber spt buku, jurnal, artikel dan pangkalan data. • Biasanya memerlukan latihan dan pengalaman dlm bidang yg spesifik spt perubatan, kejuruteraan dll.

42. Kelebihan Expert System • Kepada pengurus • Alternatif tambahan • Menggunakan logik • Masa yang lebih boleh digunakan untuk menilai keputusan syarat • Logik yang konsisten • Kepada syarikat • Prestasi kumpulan pengurusan meningkat • Sumber pengetahuan syarikat terpelihara 13-42

43. Kelemahan Expert System • Tidak boleh mengendalikan pengetahuan yang tidak konsisten • Tidak boleh memasukkan intuisi 13-43

44. Kunci Kejayaan ES • Urus pembangunan ES bersama-sama perancangan strategik • Jelaskan masalah yang ingin diselesaikan dan fahamkan domain permasalahan • Beri perhatian kepada isu etika dan perundangan • Fahami perhatian dan harapan pengguna • Gunakan teknik pengurusan untuk mengawal pembagun sistem 13-44

45. Development Engine • Programming languages • Lisp • Prolog • Expert system shells • Aplikasi sedia ada yang boleh digunakan untuk semua domain ES. • Case-based reasoning (CBR) • Decision tree 13-45

46. User Interface • Pengguna memasukkan: • Arahan • Maklumat • Expert system menyediakan: • Penyelesaian • Penerangan • Soalan • Penyelesaian masalah } Menus, commands, natural language, GUI 13-46

47. Knowledge Base • Keterangan tentang domain permasalahan • Syarat • Teknik perwakilan pengetahuan • Logik ‘IF:THEN’ • Rangkaian syarat • Paras terendah menyediakan bukti • Paras atas menghasilkan 1 atau lebih kesimpulan • Kesimpulan teratas dipanggil Goal variable. 13-47

48. A Rule Set That Produces One Final Conclusion Conclusion Conclusion Conclusion Evidence Evidence Evidence Evidence Evidence Evidence Evidence Evidence 13-48

49. Pemilihan Syarat • Memilih syarat untuk menyelesaikan masalah dengan efisyen adalah sukar • Sebahagian matlamat boleh dicapai hanya dengan beberapa syarat. 13-49

50. Inference Engine • Melaksanakan penakulan (reasoning) berdasarkan pengetahuan dalam aturan tertentu. • 2 kaedah utama dalam menggunakan syarat • 1. Forward reasoning (data driven) • 2. Reverse reasoning (goal driven) 13-50