“ Huiselijk geweld kan overal voorkomen, maar dan ……..?”

1. “Huiselijk geweld kan overal voorkomen, maar dan……..?” Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

2. Wat is huiselijk geweld? • Geweld dat wordt gepleegd door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer zoals partners, ex-partners, gezinsleden, familieleden en huisvrienden. • De term ‘huiselijk geweld’ verwijst naar de relatie tussen pleger en slachtoffer. • Er is meestal sprake van een machtsverschil. • Het gaat om: lichamelijke, seksuele en psychische vormen van geweld.

3. Vormen van huiselijk geweld • Kindermishandeling • Ouderenmishandeling • Oudermishandeling • Partnergeweld en ex-partnergeweld in alle verschijningsvormen, ook psychische mishandeling en stalking • Eer-gerelateerd geweld (eerwraak, vrouwelijke genitale verminkingen, huwelijksdwang • Verwaarlozing • Schending van rechten • Seksueel misbruik • Financiële uitbuiting

4. Slachtoffers • grootste groep zijn vrouwen • mannen • kinderen • ouderen • Er kan sprake zijn van opzettelijke mishandeling • maar ook doordat mensen overbelast zijn en de situatie niet meer aankunnen.

5. Wie heeft in de naaste omgeving direct of indirect te maken gehad met huiselijk geweld?

6. Wie heeft ooit actie ondernomen in het voorkomen van huiselijk geweld?

7. Signalen van huiselijk geweld • Er is sprake van huiselijk geweld wanneer er bijvoorbeeld in een gezin sprake is van veel ruzie, als er wordt gescholden en er klappen vallen. • Ook komt het voor dat er psychische druk wordt uitgeoefend, mensen elkaar bedreigen, iemand wordt gestalkt. • Of dat een partner dingen verbiedt, zoals bijvoorbeeld omgang met vrienden. • Ook kan er sprake zijn van financiële afpersing. • Seksueel misbruik.

8. Signalen van het slachtoffer • gaat altijd onder begeleiding met de partner over straat • heeft nauwelijks contact met anderen, zelfs niet met de familie; • moet altijd overal verantwoording over afleggen aan de partner; • heeft regelmatig verschillende blauwe plekken, kneuzingen en botbreuken; • mag niet over eigen geld beschikken; • gedraagt zich nederig/slaafs ten opzichte van de partner; • doet niets zonder eerst toestemming te vragen; • heeft moeite met oogcontact; • is zichtbaar bang voor de partner; • is schrikachtig; • zegt vaak: "Ik mag van mijn partner niet.........."

9. Signalen van de pleger • is snel jaloers; • is eerst agressief en dan weer heel lief; • behandelt de ander als zijn of haar bezit; • maakt thuis dingen kapot; • belooft steeds dat het niet meer gebeurt; • wil altijd weten waar de ander is en wat hij of zij doet.

10. Vanaf 1 juli 2013 is ‘de Meldcodehuiselijk geweld en kindermishandeling’ van kracht.

11. Jaarlijks hebben naar schatting tussen de 200.000 en 230.000 mensen te maken met ernstig of herhaaldelijk huiselijk geweld. De overheid wil huiselijk geweld bestrijden. • Huiselijk geweld is strafbaar. • Een meldcode helpt professionals goed te reageren bij signalen van dit soort geweld. • Professionals die werken met een meldcode. grijpen 3 keer zo vaak in dan collega’s die zo een code (nog) niet gebruiken.

13. Voor wie is deze code verplicht? • Gezondheidszorg, • Onderwijs, • Kinderopvang, • Maatschappelijke ondersteuning, • Jeugdzorg, • Justitie. De verplichting geldt niet voor vrijwilligersorganisaties, al mogen die organisaties natuurlijk wel zelf een stappenplan opstellen.

14. Meldcode volgens een basismodel • Stap 1: In kaart brengen van signalen. • Stap 2: Overleggen met een collega. En eventueel raadplegen van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK), het Steunpunt Huiselijk Geweld (SHG) of een deskundige op het gebied van letselduiding. • Stap 3: Gesprek met de betrokkene(n). • Stap 4: Wegen van het huiselijk geweld of de kindermishandeling. En bij twijfel altijd het SHG of AMK raadplegen. • Stap 5: Beslissen over zelf hulp organiseren of melden

15. Meldcode is geen meldplicht • Een verplichte meldcode is iets anders dan een meldplicht. • Bij een meldplicht moet de professional zijn vermoeden van geweld melden bij andere instanties. • Die verplichting bestaat niet bij een meldcode. • De beslissing om vermoedens van huiselijk geweld wel of niet te melden, neemt de professional. Het stappenplan van de meldcode biedt hierbij houvast.

16. Beroepsgeheim versus meldcode(1) • Hulpverleners die hulp, zorg, steun of een andere begeleiding bieden, hebben vaak een beroepsgeheim. • Hierdoor mag de hulpverlener geen informatie over de cliënt aan anderen geven, behalve als de cliënt daarvoor toestemming geeft. • De cliënt kan zich hierdoor vrij voelen om alles te vertellen. • Toch kan het in het belang zijn van de cliënt om vertrouwelijke gegevens uit te wisselen met collega's of anderen.

17. Beroepsgeheim versus meldcode(2) • In de wet meldcode is een meldrecht voor huiselijk geweld opgenomen. Dit recht bestond al langer voor kindermishandeling. • Een meldrecht houdt in dat professionals met een beroepsgeheim (vermoedens van) huiselijk geweld mogen melden bij het AMK en SHG. Ook zonder toestemming van de betrokkenen.

18. Wie houdt toezicht op meldcode? Inspecties controleren of organisaties en zelfstandigen een meldcode hebben en of zij het gebruik en de kennis daarvan bevorderen. Dit gebeurt door de: • Inspectie voor de Gezondheidszorg; • Onderwijsinspectie; • Inspectie Jeugdzorg; • Inspectie Veiligheid & Justitie; • Gemeenten houden toezicht op de sectoren maatschappelijke ondersteuning en kinderopvang.

19. Aanpak van huiselijk geweld De overheid gebruikt één aanpak tegen alle vormen van huiselijk geweld, zoals kindermishandeling en partnergeweld: • Huiselijk geweld signaleren en voorkomen. Voorlichting, advies en hulp zoeken. De meldcodehanteren • Huiselijk geweld stoppen en nazorg. Bij ernstige dreiging het slachtoffer een veilige opvangplek bieden. De dader huisverbod. Als het nodig is, wordt de algemene aanpak tegen huiselijk geweld aangevuld. • Gemeenten krijgen rol bij terugdringen huiselijk geweld. Zijn verantwoordelijk voor de Steunpunten Huiselijk Geweld en voor vrouwenopvang.

20. Hulp bij (vermoedens) van huiselijk geweld • Bel Steunpunt Huiselijk Geweld 0900-1 26 26 26 , bij direct gevaar, bel dan 112. Het steunpunt geeft informatie en advies en kan doorverwijzen naar een hulpverlener, opvang. Ook kan de dader van huiselijk geweld een huisverbod krijgen. Bellen kan veilig en anoniem. • Hulplijn Seksueel Misbruik, slachtoffers van seksueel misbruik kunnen voor hulp en advies terecht bij de Hulplijn Seksueel Misbruik 0900-9999 001.

21. Hoe gaan wij bij Buddyzorg Limburg om met signalen van huiselijk geweld? • Wij volgen de meldcode met dien verstande dat in stap 2 altijd overleg met werkbegeleider en coördinator plaatsvindt alvorens verdere acties ondernomen worden. • Beleid wordt verder uitgewerkt binnen de MeanderGroep. Mogelijk dat daarna aanpassingen volgen.

22. Vragen? Bedankt voor jullie aandacht! 7 en 8 april 2014 Buddyzorg Limburg. (info: ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, GGD Zuid Limburg)