510 likes | 924 Views
Motoriekstoornissen van slokdarm en maag. Circa 50% van de patienten die MDL-arts bezoeken heeft geen structurele (organische) afwijking aan het maagdarmkanaal …. ….maar een functionele aandoening of een functiestoornis. upper esophageal sphincter (UES). diafragma.
E N D
Circa 50% van de patienten die MDL-arts bezoeken heeft geen structurele (organische) afwijking aan het maagdarmkanaal …. ….maar een functionele aandoening of een functiestoornis
upper esophageal sphincter (UES)
diafragma Lower esophageal sphincter (LOS) Z-lijn
Submucosale plexus (Meissner) • Myenterische plexus (Auerbach) Interstitiële cellen van Cajal Maagdarmmotoriek wordt aangestuurd door zenuwen in de wand van het maagdarmkanaal….. …… en cellen van Cajal circulaire spierlaag longitudinale spierlaag
… gereguleerd door het autonome zenuwstelsel Sympathisch zenuwstelsel Parasympathisch zenuwstelsel
slokdarmmotoriek pharynx Onderzoekstechnieken: UES • endoscopie dwars-gestreept spierweefsel • manometrie • Röntgen (barium) glad spierweefsel LES
50 mmHg 0 50 50 50 50 50 mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg 0 0 0 0 0 25 mmHg 0 seconden slik pharynx UES peristaltiek relaxatie LES
beginstadium Achalasie gevorderd stadium
Normaal Achalasie pharynx UES 50 50 mmHg mmHg 0 0 50 50 50 50 50 50 50 50 50 50 mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 25 50 LES mmHg mmHg 0 0 seconden seconds ontbrekende peristaltiek niet-relaxerende LES
Achalasie • Relatief zeldzaam • Verworven • Alle leeftijden • Degeneratie van zenuwcellen in slokdarmwand en vagus • Symptomen: • Dysfagie (vast en vloeibaar) • Regurgitatie (niet-zuur) • Retrosternale pijn
Behandelingsmogelijkheden bij achalasie Gladde-spier-relaxantia • calciumkanaalblokkers • nitroglycerine Pneumodilatatie Chirurgische myotomie (Heller) Injectie met botuline-toxine (Botox), 4 x 25 IE
50 100 100 100 50 mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg 0 0 0 0 0 Slokdarm-spasmen pharynx UOS 50 mmHg 0 simultane contracties, krachtig en lang van duur 25 mmHg LOS 0 seconds
150 mmHg 0 Oes 150 mmHg 0 Oes 150 mmHg 0 645 mmHg Oes 150 mmHg 0 Oes 25 mmHg 0 LOS 25 mmHg 0 Fundus 30 seconds
Slokdarm-spasmen • Symptomen: • Retrosternale pijn • Dysfagie
Slokdarm-spasmen • Symptomen: • Retrosternale pijn • Dysfagie • Therapie: • Gladde spierrelaxantia • Botox (10 x 10 IE) • Lange myotomie
esophagus esophagus esophagus 100 100 100 50 50 mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg esophagus 0 0 0 0 0 pharynx UES 100 mmHg 0 25 mmHg LES 0 seconds
100 mmHg 0 Oes 100 mmHg 0 Oes 100 mmHg 0 Oes 100 mmHg 0 LOS 100 mmHg 0 Fundus 30 seconds Notenkraker-slokdarm
Notenkraker-slokdarm is NIET radiologisch of endoscopisch te herkennen
Notenkraker Kurkentrekker
50 mmHg 0 50 50 50 50 50 mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg 0 0 0 0 0 25 mmHg 0 seconden Ineffectieve slokdarmmotoriek pharynx UES LES
50 50 50 50 50 mmHg mmHg mmHg mmHg mmHg 0 0 0 0 0 pharynx UES 50 mmHg 0 25 mmHg LES 0 seconden
Ineffectieve slokdarmmotoriek • Oorzaken • idiopathisch • secundair • sclerodermie • refluxziekte • diabetes Symptomen dysfagie Therapie dieet-aanpassing prokinetica (weinig effectief)
Conventionele Manometrie Hoge-resolutie manometrie geperfundeerd ‘solid-state’
Pharynx-contractie UES-relaxatie ‘transition zone’ peristaltiek LES-relaxatie UES LES
pacemakergebied Maagmotoriek proximale maag: langzame (tonische) relaxaties en contracties distale maag: peristaltische contracties
Diagnostiek bij maagmotoriekstoornissen • Gastroscopie • Maagledigingsonderzoek • - Scintigrafie • - C13-ademtest
vast vloeibaar Maagledigingsonderzoek m.b.v. scintigrafie
uitademingslucht alveoli 13C-octaanzuur-ademtest 13C-octaanzuur 13C-octaanzuur 13CO2
Vagotomie truncaal selectief Oorzaken vertraagde maaglediging (gastroparese) • Geneesmiddelen • Anticholinergica • Morfinomimetica • Diabetes mellitus • Postoperatief • Bij ernstige ziekte • Na vagotomie • Idiopathisch
Functionele dyspepsie Gekenmerkt door: • Dyspeptische klachten • Vol, opgeblazen gevoel in bovenbuik • Pijn in bovenbuik • Misselijkheid, braken • Chronisch, intermitterend • Afwezigheid van organische pathologie
Functionele dyspepsie Mechanismen • Gestoorde maagmotoriek ~ 35% • Verminderde relaxatie proximale maag • Vertraagde maaglediging • Verhoogde visceroperceptie ~ 50% • Helicobacter pylori ~ 5%
Billroth II end-to-side gastrojejunostomie Billroth I end-to-end gastroduodenostomie Oorzaken versnelde maaglediging (dumping) • Vagotomie • Distale maagresectie
Behandeling vertraagde maaglediging • Dieet (frequente kleine maaltijden, vetbeperkt) • Prokinetica • domperidon, metoclopramide • erythromycine • Voeding via dunne darm (sonde, PEJ) • Partiële / subtotale / totale maagresectie Behandeling versnelde maaglediging • Dieet (anti-dumping-dieet)