130 likes | 279 Views
Klinische ontwikkelingsneuropsychologie. Hanna Swaab. Inleiding. Relaties hersenen en gedrag Bij kinderen en jeugdigen: (0 – 18) Relaties problemen gedrag en disfunctioneren hersenen Betrekking tot diagnosticeren en behandelen gevolgen hersendisfuncties. Groei en mogelijke verstoring.
E N D
Klinische ontwikkelingsneuropsychologie Hanna Swaab
Inleiding • Relaties hersenen en gedrag Bij kinderen en jeugdigen: (0 – 18) Relaties problemen gedrag en disfunctioneren hersenen • Betrekking tot diagnosticeren en behandelen gevolgen hersendisfuncties
Groei en mogelijke verstoring • Groei sterkst in prenatale periode en eerste jaren van leven • Ontwikkeling volgens genetisch stappen Prenatale periode: • Aanleg van hersenstructuren Neurogenese en Migratie van belang!
Neurogenese = Productie van cellen • Migratie = Cellen naar uiteindelijke bestemming in zenuwstelsel (Tussen 8e en 16e week van zwangerschap) • Zenuwstelsel: 2 typen cellen • Neuronen = prikkeloverdracht • Gliacellen = Ondersteuning functioneren neuronen Het brein globale vorm na 100 dagen zwangerschap
Verstoring Door: Aanlegfactoren, omgevingsfactoren… • Tijdens migratie en neurogese Tot uiting in anatomische afwijkingen • Gezondheid moeder van groot belang • Roken, infectieziektes, druggebruik… NIET OK!! • Hersenen bij geboorte grotendeels af Maar: hersenen volwassene 4X volume hersenen baby
Toename gewicht hersenen = gevolg differentiatie • Verdere groei en rijping reeds bestaande structuren • Meeste van differentiatie gebeurt postnataal Maar: begint al prenataal • Tweede trimester zwangerschap: synaptogenese • Vormen van verbindingen met neuronen • Gaat door tot in de adolescentie • Ontwikkeling hersenen volgens genetisch vastgelegde processen • Perioden van sterke groei: ‘Kritische periodes waarin omgevingsinvloeden van groot belang zijn voor de ontwikkeling’
Verstoringen postnatale ontwikkeling minder zichtbaar in morfologie hersenen Maar: effect op aspecten van groei en differentiatie • In dieper gelegen structuren hersenen: essentiële functies geregeld • Gebieden daaromheen: emotionele en geheugenprocessen • Informatieverwerking: aantal stappen • Aandacht en geheugen spelen grote rol
Executieve functies • Vaardigheden om onafhankelijk gedrag te laten zien • Planmatig denken Probleemoplossend denken mogelijk • Start rond 7e levensjaar • Beschadiging frontaalgebieden: Retardatie tot gevolg • Ontwikkeling frontaalgebieden minder bij kinderen waar moeder tijdens zwangerschap rookte, dronk of drugs gebruikte
Geheugen • Opslag – Bewaren – Terugzoeken – Herkennen • Bewust toegankelijke feitenkennis en Niet – bewust toegankelijke feitenkennis • Declaratief geheugen: Semantisch geheugen en episodisch geheugen • Structuren rijpen snel Spelen rol bij procedureel geheugen
Bij kinderen met disfunctie • Grote kans op geheugenproblemen • Geheugenproblemen frequent gegeven na traumatisch hersenletsel Ook vaak bij kinderen die zuurstof tekort hebben gehad bij geboorte • Kinderen met groeivertraging tijdens zwangerschap: Cognitieve problemen (bvb. Leerstoornissen)
Herstel? • Beschadiging op jonge leeftijd grotere gevolgen dan beschadiging op oudere leeftijd • Factoren: • Aard en omgeving beschadiging • Leeftijd en moment in ontwikkeling hersenen Herstel kan: • beschadigde cellen nieuwe verbindingen maken • Anatomische reorganisatie
Toekomstperspectief • Moderne technieken maken mogelijk om hersenactiviteit in beeld te brengen • Meer en meer inzicht verwerven • Invloed van behandeling op functioneren van hersenen zal steeds duidelijker worden