مزايای استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغل ی OHSAS 18001 :

1. معاونت پشتيبانی ، حقوقی و امور مجلساداره کل امور اداری و پشتیبانیدوره های آموزشی OHSAS 18001( عوامل فيزيكی زیان آور محیط شغلی )تنظيم :علیرضا احمدی فر

2. با آغاز انقلاب صنعتی و ايجاد سازمان های بزرگ، موضوع حفاظت از سلامت نیروی كار نیز از حالت فردی خارج و حالت عمومی تری به خود گرفت . افزایش شرایط نامطلوب کاری و حوادث ناشی از کار که نهایتا موجب کهولت زود هنگام و نارضایتی کارکنان از محل کار خود می شود ، خسارت های مالی  پنهانی را به سازمان تحمیل می کند که در برخی مواقع برابر با هزینه تولید و یا بیشتر از آن خواهد شد .

3. يك سيستم مديريت ايمنی و بهداشت شغلی ، سازمان را در شناسايی ، حذف يا به حداقل رساندن ريسك های مرتبط با بهداشت و ايمنی كاركنان خود و ساير طرف های ذينفع كه در معرض ريسكهای OH& S( ايمنی و بهداشت ) قرار دارند ياری می نمايد .

4. OHSAS به معنای : سری ارزيابی ايمنی و بهداشت شغلی Occupational Health and Safety Assessment Series ) ) می باشد وOHSAS 18001:2000 استانداردی قابل مميزی و صدور گواهينامه است كه در پاسخ به نياز سازمانها به يك استاندارد كه به وسيله آن بتوانند سيستم مديريت خود را در زمينه های بهداشتی و ايمنی ارزيابی نمايند ، تدوين شده است .

5. ساختار استاندارد OHSAS 18001 سازگار با استانداردهای ISO9001:2000 و ISO14001:2004  می باشد و خدمات ممیزی استاندارد OHSAS 18001 ، می تواند بصورت مستقل و یا در قالب سیستم مدیریت یکپارچه ( IMS) به همراه استانداردهای ISO 9001 و ISO 14001 انجام گردد .

6. علاوه بر الزامات بین المللی مرتبط با ایمنی و بهداشت کارکنان ، الزامات قانونی مصوب توسط "وزارت کار و امور اجتماعی "و همچنین "وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی " نیز در سطح داخل کشور وجود دارد که سازمان های تولیدی موظف به بر آورده ساختن این الزامات در زمينه ايمني و بهداشت می باشند. از جمله آن می توان به مواد 85،91،92،93 قانون کار اشاره نمود که حاوی مسولیت های مرتبط با تامین حفاظت فنی محیط کار و جلوگیری از بیماری های شغلی و تامین بهداشت کار و کارگر میباشد .

7. مزايای استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلیOHSAS 18001: • استاندارد OHSAS 18001 زمينه ساز ارزيابی سیستم مدیریت سازمان در زمینه های بهداشتی و ایمنی است. • یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سازمان را در شناسایی، حذف و یا به حداقل رساندن ریسک های مرتبط با بهداشت و ایمنی کارکنان خویش و سایر طرف های ذینفع که در معرض ریسک های ایمنی و بهداشتی قرار دارند یاری می نماید. • کاهش حوادث و مخاطرات ایمنی و بهداشتی در سازمان . • کاهش هزینه های سازمان بواسطه کاهش روزهای از دست رفته کاری پرسنل و نيروی انسانی .

8. کاهش هزینه های سازمان بواسطه پیشگیری از تحمیل جریمه های سنگین ناشی از حوادث (هزینه های بیمارستانی، دادگاهی، دیه و...) . • پيشگیری از وقوع حوادث برای تجهیزات وسیستم های مختلف سازمان . • پیشگیری از وقایع غیر قابل جبرانی چون آتش سوزی و انفجار و... ویا به حداقل رساندن خسارات جانی و مالی در هنگام وقوع آن • خوشنامی و ایجاد شهرت مثبت برای سازمان بواسطه ایجاد محیطی ایمن برای پرسنل، پیمانکاران، بازدیدکنندگان و مشتریان سازمان . • استاندارد OHSAS 18001 مشخصات دقیقی را جهت طراحی یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشتی ارائه می دهد .

9. سر و صدا سر و صدا شایع ترین عامل زیان آور در محیط كار است . حداكثر سر و صدای مجاز در محیط كار در یك شیفت 8 ساعته ، 85-90 dB می باشد . صوت بیش از حد مجاز سبب ناشنوایی های حسی ، عصبی و یا هر دو می گردد . افزایش فشار ، قند و كلسترول خون ، اضطراب ، ناراحتی عصبی و اختلالات شنوایی در كودكانی كه مادرانشان به هنگام بارداری در معرض سر و صدای بیش از حد مجاز بوده اند ، از دیگر اثرات سوء آن بر سلامت انسان می‌باشد. برخی فلزات سنگین ، حلال ها ، آفت كش ها و سایر مواد شیمیایی نیز سبب كاهش شنوایی حسی - عصبی می‌گردند .

10. حدود 1 الی 4 در صد جمعیت کشورهای توسعه یافته در معرض سطوح مخاطره آمیز سر و صدا می باشند و این به معنی فقدان یا عدم کارایی برنامه های حفاظت از شنوایی یا HCP (Hearing Conservation Plograms ) در این کشورهاست .

11. از مهمترین مشاغل در معرض خطر ، می توان به کار با ماشین آلات صنعتی ، نساجی ، تولید چوب و الوار و کاغذ ، تولید تنباکو و چرم ، صنعت شیشه گری ، صنعت چاپ ، صنعت حمل و نقل و همچنین صنایع تولید فراورده های گوشتی همچون سوسیس و کالباس بدلیل وجود کاترها که وظیفه مخلوط کردن مواد را دارند و اتاق های پخت که با بخار گرم کار می کنند اشاره نمود . تعداد افرادی که در صنعت در معرض سر و صدای مخاطره آمیز قرار دارند، بسیار بیشتر از افرادی است که در معرض سایر عوامل مخاطره آمیز شغلی قرار می گیرند .

12. صدا را می توان از چند دیدگاه بررسی کرد : 1- دیدگاه ایمنی : صدای بیش از 70 دسی بل می تواند مشکل ایجاد نماید . در یک کارگاه سر و صدای حاصل از ماشین آلات می تواند حاصل از یک لیفتراک را پنهان کند و در مکالمه ایجاد مزاحت نماید. 2- دیدگاه آسایش : صدا می تواند به عنوان یک عامل فشار انگیز محیطی عمل نماید . لذا روی راندمان فکری و ذهنی کارگران تاثیر سوء بگذارد و روی بهره وری تاثیر گذاشته و ضریب خطا را افزایش می دهد .

13. 3- دیدگاه بهداشتی : به طور کلی صدایی بی خطر شمرده می شود که 90 درصد یا بیشتر افرادی که در معرض آن قرار دارند دچار اختلال شنوایی نشوند . افت شنوایی ناشی از سر و صدا یک بیماری غیر قابل برگشت و لاعلاج است که فقط با کمکهای شنوایی می توان به میزان مختصری آن را صحت بخشید .

14. اثرات و بیماریهای ناشی از سر و صدا صدا بصورت امواج مکانیکی می تواند در کل بدن از جمله دستگاه شنوایی تاثیر سوء داشته باشد . البته این تاثیر از نظر اپیدمیولوژیک زمانی می تواند اهمیت داشته باشد که سبب اختلال فیزیولوژیک در بدن نماید .

15. اثرات صدا بر انسان از چند جنبه مورد توجه قرار می گیرد : 1- صدمه به دستگاه شنوایی : این صدمات به طور عمده شامل چند اثر می باشد که عبارتند از : • افت موقت شنوایی ( TTS ) و افت دائم شنوایی ( PTS ) ، این دو تحت عنوان کلی افت شنوایی ناشی از صدا (NIHL ) Noise Induced Hearing Loss بیان می شود . • ضربه صوتی ( َAcouslicThrouma ) • وزوز گوش ( Tinitus ) 2- تداخل با کلمه 3- اثر روی اندام بینایی 4- اثر بر سیستم تعادلی 5- ناراحتی اجتماعی 6- اثرات عصبی 7- اثرات فیزیولوژیکی عمومی 8- اثرات جانبی

16. ناشنوایی شغلی ناشنوایی شغلی به هر گونه ناشنوایی جزیی یا كلی در یك یا هر دو گوش كه در زمان اشتغال فرد و به علت آن ایجاد شده باشد ، اطلاق می گردد . عوامل متعددی در ایجاد ناشنوایی شغلی موثرند كه حوادثی همچون ضربه به سر، افتادن از بلندی ، برخورد اجسام تیز به جمجمه ، انفجار، اصابت پلیسه یا تراشه فلز گداخته به پرده و مجرای گوش ، تماس با برخی فلزات و مواد شیمیایی و سر و صدای بیش از حد مجاز ، از آن جمله اند . كاهش شنوایی ناشی از سر و صدای بلند ، شایع ترین و مهم ترین علت كاهش شنوایی است كه اغلب در محیطی با شدت صوت 85-90 dB و بعد از گذشت سالها ایجاد می شود . كاهش شنوایی ناشی از سر و صدا ، به عوامل گوناگونی بستگی دارد كه شدت صوت ، مدت تماس و حساسیت فردی از مهم ترین آنها به شمار می آیند . حد مشخص و واضحی برای شدت صوت زیان آور وجود ندارد و سر و صدای مجاز در محیط كار یك برآورد آماری است كه به طور معمول برای حفاظت شنوایی 90 درصد شاغلین تعیین می گردد .

17. كاهش شنوایی بر سه نوع انتقالی ، حسی – عصبی و مختلط می باشد. در كاهش انتقالی ، راه استخوانی سالم و طیبعی است و با افزایش صدا قابل شنیدن بوده و با جراحی و سمعك قابل ترمیم است . از جمله علل آن به پارگی ، كدری ، تیرگی ، دررفتن استخوانها و... می توان اشاره نمود . در كاهش حسی – عصبی ، ضایعه ، مربوط به گوش داخلی است . در این كاهش ، ضایعه در راههای هوایی و استخوانی وجود دارد . كری شغلی ، تماس با برق ، مواد سمی چون CO- PB – HG اوره، وبیماریهایی نظیر تیفوس ، زونا از انواع كری های فوق است . وقتی كاهش شنوایی در اثر انتقالی و حسی – عصبی باشد آن را مختلط گویند و در این ضایعه هر دو راه هوایی و استخوانی دچار اشكال است .

18. افت شنوایی شامل دو نوع موقت (TTS ) و دایم ( PTS ) است: افت موقت شنوایی : درجه ابتلای افراد به این بیماری بستگی به زمانی دارد كه در معرض صدا قرار میگیرند و اگر برای مدت طولانی این وضع ادامه پیدا كند احتمال دارد كه حتی با فواصل استراحت چند ماهه یا چند ساله هم شنوایی به حالت اولیه برنگردد .

19. افت دائم شنوایی :این حالت در مورد افرادی رخ میدهد كه مدتها در معرض صداهای بیش از یكصد دسی بل قرار گرفته و برنامه محافظت از شنوائی درباره آنها اجرا نشده است . افت دائم شنوایی از نوع حسی – عصبی و غیر قابل درمان ( بدلیل نابودی سلولهای عصبی ) می باشد .

20. مراحل كری شغلی • شروع ( اوایل اشتغال فرد خستگی شنوایی ، افت در فركانس 4000 هرتز ، احساس ناراحتی ، گرفتگی گوش ، خستگی عمومی ). • اختفاء ( ناشنوایی در فركانس 4000 هرتز، امكان كاهش در سایر فركانسها وجود دارد .) • نیمه اختفاء ( گسترش در فركانس 2000 و 1000 هرتز ، عدم شنیدن صدای آهسته) • كری واضح ( نقصان در فركانس بم و زیر ، شنیدن دشوار صدای مكالمه ) می باشد . • كری شغلی ( دو طرفه و متقارن ، پرده صماخ سالم ، عدم برگشت شنوایی حسی- عصبی ، غیر قابل درمان ، شروع افت از فركانس 4000 هرتز را دارد. )

21. فركانس های زیر مضرترند ( فركانس تا 512 هرتز بم - 512 تا 2048 هرتز متوسط و بیش از 2048 را زیر می نامند )، صدای یكنواخت و مداوم ، كم خطر تر از صدای منقطع و غیر یكنواخت است ( با فركانس برابر ) . صدا در محیط باز قابل تحمل تر است . ضایعاتی چون ضربات وارده به سر ، انفجار، صدمات شنوایی ، مننژیت ، مصرف سالیسیلات ، جنتامایسین ، تماس با CO - AS در افت شنوایی موثر است .

22. استانداردهای صدا اصولا در بیان حد مجاز صدا یک تراز معین در مقیاس A برای 8 ساعت کار روزانه و 40 ساعت کار هماهنگی اعلام گردیده و حد سقفی برای مواجهه تیر آستانه دردناکی یا 140 دسی بل اعلام شده است . در صورتی که کارگر بیش از تراز مجاز مواجهه داشته باشد زمان مواجهه وی باید کاهش یابد. بطور قراردادی به ازای افزایش 2 یا 3 یا 5 دسی بل فشار صوت مدت زمان مواجه نصف می گردد . این شیوه را تحت عنوان قاعده 2 یا 3 یا 5 دسی بل بیان می نمایند .

23. روش اندازه گیری و ارزیابی صدا برای اندازه گیری و ارزیابی صدا ، شناخت کامل نسبت به روشهای اندازه گیری ، خصوصیات محیط کار و چگونگی کارگر اهمیت دارد . جهت اندازه گیری صدا ، از دستگاه صداسنجی (SLM ) استفاده می شود . صداسنج ساده میزان تراز فشار صوت (SPL ) را نشان می دهد . با آنالیزور می توان تراز فشار صوت را در فركانس های مختلف تعیین نمود . دوزیمتر صدا میزان انرژی صوتی دریافتی فرد را در زمان معین نشان می دهد و در مواری كه فرد در قسمتهای مختلف فعالیت می نماید كه صدای محیط كار و یا دستگاهها در زمانهای مختلف متغیر است ، استفاده می شود .

24. اندازه گیری صدا بر اساس تغییرات زمانی و مكانی صورت می گیرد . در روش زمانی ، صدا در فواصل زمانی مساوی اندازه گیری می شود و منحنی تغییرات صدا نسبت به زمان رسم می شود . اندازه گیری صدا بر اساس توزیع مكانی ، شامل ایستگاه بندی ( تقسیم كارگاه به ابعاد معین و اندازه گیری صدا ، حداقل فاصله 4 /λ از دیوار جهت تعیین محدوده خطرناك ) و توزیع مكانی منبع مشخص و تصادفی است . سنجش شنوایی از طرق حرف زدن ، ابزارهای مولد صوت ، سنجش شنوایی از راه هوا و استخوان، الكتریسیته ، تنفس و ادیومتری صورت می پذیرد .

26. كاهش شنوایی ناشی از سر و صدا، ابتدا خود را به شكل وز وز گوش و ( نه كاهش شنوایی ) بروز می دهد ، بنابراین در صورتی كه صدا بیش از85dB در 8 ساعت شیفت كاری باشد باید برنامه پیشگیری از افت شنوایی به كار رود .

27. محافظت در برابر صدا ناشنوایی شغلی ایجاد شده ، قابل درمان نیست و تنها راه حفاظت در برابر آن پیشگیری است . بهترین اصول حفاظت در برابر صدا در صنعت عبارتند از : 1. اصول کنترل مهندسی و مکانیکی 2. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی

28. استفاده از تجهیزات حفاظت شنوایی بهترین وسیله ای است كه باید كاملاً اندازه باشد و كارگر به طور مرتب از آن استفاده كند . به طور كلی این تجهیزات به دو نوع تقسیم می گردند : الف: پلاک گوش ( Ear Plug ): معمول ترین وسیله حفاظت شنوایی در میان كارگران است که در مجرای گوش قرار می گیرد و صدا را در حدود 25 تا 30 دسی بل کاهش می دهد . ب: گوشی ( Ear Muff ) : وسیله ای از جنس پلاستیك و لاستیك با دو صفحه بزرگ اسفنجی است كه روی هر دو گوش را كاملاً می پوشاند .

29. روش های کاهش سر و صدا در كارگاه‌های صنعتی ، تمهیدات و شیوه‌های مختلفی از قدیم به كار می‌رفته است از جمله تعویض ادوات و وسایل كار ، استفاده از ماشین‌های بدون سر و صدا ، استفاده از روش‌های سنتی از قبیل روغنكاری ماشین‌ها و تعویض قطعات كهنه و فرسوده آن ، استفاده از قطعات لا‌ستیكی و پلا‌ستیكی و غیره . اگر روش‌های مذكور موثرنباشد استفاده از گوشی‌ها و كالا‌‌های مخصوص جهت حفاظت كارگران مفید است. همچنین لا‌زم است قبل از شروع كار از كارگران، آزمایش‌های قدرت شنوایی به عمل آید و هر چند مدت یك بار تكرار شود.

30. دو روش كلی برای كنترل سر و صداهای مزاحم الف‌ - جذب صدا ب-‌ عایق كردن صدا

31. مطالبی که تا اینجا ارائه شد ، درباره آثار بالقوه زیانبار سر و صدا بود ، اما باید دانست که در مواردی نیز سر و صدا می تواند مفید واقع شود . برای مثال در مواردی که از سر و صدا به عنوان وسیله ای برای اخطار استفاده می شود . وقتی سوت کارخانه زمان رفتن به خانه را اعلام می کند ، زنگ خطر یک ماشین کارگران را از خراب شدن آن آگاه می کند یا آژیر خطر از آتش سوزی خبر می دهد . در همه این موارد سر و صدا در عین مزاحمت ، مفید تلقی می شود .