100 likes | 395 Views
Fenski efekat. Fen. Nastanak fena Dejstvo fena Zastupljenost fena Primeri fenskog efekta Kosava Bura. Uvod . Fen je topao, suv i slapovit vetar na zavetrenoj strani nekog brda ili planinskog venca . Javlja se u planinskim oblastima kada vazdušna struja naiđe na planinsku prepreku.
E N D
Fen • Nastanak fena • Dejstvo fena • Zastupljenost fena • Primeri fenskog efekta • Kosava • Bura
Uvod • Fen je topao, suv i slapovit vetar na zavetrenoj strani nekog brda ili planinskog venca. • Javlja se u planinskim oblastima kada vazdušna struja naiđe na planinsku prepreku.
Dejstvo fena • Dejstvo toplog i suvog fena može biti štetno po živi svet. • Pri brzom porastu temperature vazduha na zavetrenoj strani može doći zimi do: • Naglog topljenja snega • Izlivanja planinskih reka • Izaziva lavine • Leti ako duva dugo može da osuši vazduh, i tako se šumski požari brzo i lako šire. • Može štetno da utiče na razvijanje biljaka i na nervni sistem ljudi.
Zastupljenost fena • Fen je lokalni vetar, ali se javlja i u susednim oblastima. • Javlja se između Italije i južne Nemačke preko Švajcarske. • Ima pravac od juga prema severu. • Nastaje kada je nad severnom Italijom visok vazdušni pritisak, a nad Nemačkom (Bavarskom) nizak.
Primeri fenskog efekta • Činuk (Chinook) – topao i ponekad veoma intenzivan vetar po istočnim padinama Stenovitih planina. • Košava – istočni i jugoistočni vetar u severoistočnim oblastima Srbije. • Bura – javlja se duž istočne obale Jadranskog mora.
Košava • Košava je slapovit i dosta jak vetar u severoistočnom delu Srbije. • Duva dolinom Dunava oko Golupca, ali ima je i u Vojvodini (najjače u južnom Banatu). • Najjača je dolinom Dunava između Velikog Gradišta i Novog Sada. • Njena brzina se smanjuje prema zapadu, jugu i severu. • Srednja brzina je 5 - 10 m/s, ali može biti i preko 30 m/s. • Najčešće se javlja u toku jeseni, preko zime i u toku proleća. Leti se retko javlja. • Košava duva kada je visok vazdušni pritisak iznad Ukrajine, a nizak nad zapadnim delom Sredozemnog mora i Jadrana. • Košava je suv vetar i donosi vedro vreme.
Bura • Javlja se duž istočne obale Jadranskog mora. • Duva od kopna ka moru i to normalno na obalu, od severoistoka prema jugozapadu. • Bura je više zimski vetar, suv i hladan koji se odražava suvim i vedrim vremenom. • Bura nastaje kada je vazdušni pritisak nizak nad Jadranskim morem, a visok iznad Srbije. • Prosečna brzina je oko 30 m/s, a može biti i do 50 m/s.