PROGRAM ZAPOBIEGANIA WŚCIEKLIŹNIE NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO

1. PROGRAM ZAPOBIEGANIA WŚCIEKLIŹNIE NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO POSUMOWANIE REALIZACJI W 2004 r. i ZADANIA NA 2005 r. Szkolenie 15 marca 2005 r.

2. WŚCIELKIZNA • TO CHOROBA ZAKAŹNA O OSTRYM PRZEBIEGU. WYWOŁUJĘ JĄ WIRUS ATAKUJĄCY OŚRODKOWY UKŁAD NERWOWY (mózgowie i rdzeń kręgowy) SSAKÓW, W TYM TAKŻE LUDZI • WIRUS WŚCIEKLIZNY WĘDRUJE WZDŁUŻ NERWÓW OBWODOWYCH Z MIEJSCA ZAKAŻENIA DO OŚRODKOWEGO UKŁADU NERWOWEGO I TAM NAMNAŻA SIĘ • OKRES WYLĘGANIA (czas od momentu zakażenia się do pojawienia się pierwszych objawów choroby) WYNOSI 10 DNI DO 2 LAT –długość tego okresu zależy od dawki zakażającej i miejsca wprowadzenia wirusa do organizmu

3. WŚCIELKIZNA • DO ZAKAŻENIA WIRUSEM WŚCIEKLIZNY DOCHODZI GŁÓWNIE PRZEZ: • POGRYZIENIE PRZEZ CHORE ZWIERZĘ, • PRZEDOSTANIE SIĘ ŚLINY CHOREGO ZWIERZĘCIA NA SKALECZENIA I ZADRAPANIA SKÓRY, NA BŁONY ŚLUZOWE ( np. jamy ustnej, nosa), DO SPOJÓWKI OKA • NA KILKA DNI (1-10) PRZED WYSTĄPIENIEM OBJAWÓW KLINICZNYCH CHOROBY WIRUS PRZEDOSTAJE SIĘ DO ŚLINIANEK

4. WŚCIELKIZNA OBJAWOWE ZAKAŻENIE WŚCIEKLIZNĄ KOŃCZY SIĘ ŚMIERCIĄ

5. WŚCIELKIZNA • OBJAWY U ZWIERZĄT: • PODWYŻSZONA CIEPŁOTA CIAŁA • NAGŁA ZMIANA USPOSOBIENIA • UTRATA WRODZONEJ BOJAŹLIWOŚCI U ZWIERZĄT DZIKICH • ROZDRAŻNIENIE, NIEPOKÓJ • WZMOŻONE REAKCJE NA BODŹCE ZEWNĘTRZNE • BRAK KOORDYNACJI RUCHOWEJ, NIEZBORNOŚĆ WZROKU • PORAŻENIE MIĘŚNI ŻUCHWY, GARDŁA, PRZEŁYKU- ŚLINOTOK • ZABURZENIA ŚWIADOMOŚCI • DRGAWKI, OTĘPIENIE, ŚPIĄCZKA

6. WŚCIELKIZNA • OBJAWY U CZŁOWIEKA: • GORĄCZKA, BÓL GŁOWY • ZABURZENIA CZUCIA W OKOLICY MIEJSCA ZAKAŻENIA • WZMOŻONA NERWOWOŚĆ I NIEPOKÓJ • POBUDZENIE UKŁADU WSPÓŁCZULNEGO (łzawienie, rozszerzone źrenice, wzmożona potliwość, wydzielanie śliny) • BOLESNE SKURCZE MIĘŚNI GARDŁA I PRZEŁYKU PRZY POŁYKANIU • ŚLINOTOK – BÓL PRZY POŁYKANIU ŚLINY • TRUDNOŚCI W ODDYCHANIU (skurcze mm oddechowych) • NAPADY DRGAWEK • PORAŻENIE, APATIA, ŚPIĄCZKA

7. WŚCIELKIZNA W PRZYPADKU POGRYZIENIA CZŁOWIEKA PRZEZ CHORE LUB PODEJRZANE O WŚCIEKLIZNĘ ZWIERZĘ NALEŻY: • POZWOLIĆ, ABY KREW SWOBODNIE WYPŁYWAŁA Z RANY • PRZEMYĆ RANĘ WODĄ Z MYDŁEM • ZDEZYNFEKOWAĆ RANĘ • NAŁOŻYĆ OPATRUNEK • ZGŁOSIĆ SIĘ DO LEKARZA

8. WŚCIELKIZNA LEKARZ OCENIA STOPIEŃ NARAŻENIA PACJENTA NA ZAKAŻENIE WŚCIEKLIZNĄ I KWALIFIKUJE DO EWENTUALNYCH BADAŃ !

9. WŚCIELKIZNA • SZCZEPIONKĘ P/KO WŚCIEKLIŹNIE PODAJE SIĘ LUDZIOM DOMIĘŚNIOWO W 5 DAWKACH WG SCHEMATU: 0, 3, 7, 14, 30 DNI • W PRZYPADKU, GDY POGRYZIENIA SĄ ROZLEGŁE I DOTYCZĄ GŁOWY, KARKU, RĄK - OPRÓCZ SZCZEPIONKI PODAJE SIĘ SUROWICĘ Z PRZECIWCIAŁAMI

10. WŚCIELKIZNA • ZWIERZĘTA PODEJRZANE O WŚCIEKLIZNĘ PODDAJE SIĘ DZIESIĘCIODNIOWEJ OBSERWACJI • W PRZYPADKU ZWIERZĄT PADŁYCH PRZEPROWADZA SIĘ BADANIA LABORATORYJNE • JEŻELI ZWIERZĘ OKAŻE SIĘ ZDROWE, SZCZEPIENIA PACJENTA MOŻNA PRZERWAĆ

11. WŚCIELKIZNA • ABY UNIKNĄĆ WŚCIEKLIZNY NALEŻY: • REGULARNIE SZCZEPIĆ ZWIERZĘTA DOMOWE • NIE DOPUSZCZAĆ ABY PSY I KOTY WYPUSZCZANE BYŁY Z DOMU BEZ DOZORU • UNIKAĆ KONTAKTÓW Z OBCYMI ZWIERZĘTAMI DOMOWYMI I DZIKIMI • NIE DOTYKAĆ ZWIERZĄT, NIE GŁASKAĆ ICH NAWET JEŚLI ZACHOWUJĄ SIĘ BARDZO PRZYJAŹNIE

12. PROGRAM ZAPOBIEGANIA WŚCIEKLIŹNIE • UWARUNKOWANIA GEOGRAFICZNE • ZALESIENIE WOJEWÓDZTWA - 31 % POWIERZCHNI, • GRANICA Z ROSJĄ - 210 KM NA WYSOKOŚCI OBWODU KALININGRADZKIEGO.

13. PROGRAM ZAPOBIEGANIA WŚCIEKLIŹNIE EPIDEMIOLOGIA: LICZBA ZWIERZĄT WŚCIEKŁYCH NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MAZURSKIEGO 2000 r. – 457 2001 r. – 387 2002 r. – 53 2003 r. – 70 2004 r. - 23

14. PROGRAM ZAPOBIEGANIA WŚCIEKLIŹNIE LICZBA OSÓB ZASZCZEPIONYCH W LATACH 2000-2004 NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO-MZURSKIEGO 2000 r. – 1378 os. 2001 r. – 1484 os. 2002 r. - 776 os. 2003 r. –817 os. 2004 r. – 777 os.

15. PROGRAM ZAPOBIEGANIA WŚCIEKLIŹNIE LICZBA KONTAKTÓW LUDZI (pogryzienia, podrapania, oślinienia, głaskanie) Z OBCYMI ZWIERZĘTAMI DOMOWYMI I DZIKIMI na terenie województwa warmińsko-mazurskiego 2000 r. – 4296 osób 2001 r. – 4350 2002 r. – 3747 2003 r. – 3609 2004 r. - 3343

16. CEL GŁÓWNY ZMNIEJSZENIE LICZBY NARAŻEŃ LUDZI NA KONTAKT Z OBCYMI ZWIERZĘTAMI DOMOWYMI I ZWIERZĘTAMI DZIKIMI NA TERENIE WOJEWÓDZTWA WARMIŃSKO– MAZURSKIEGO

17. ADRESACI • NAUCZYCIELE KLAS I-III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, • RODZICE UCZNIÓW KLAS I-III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH, • UCZNIOWIE KLAS I-III SZKÓŁ PODSTAWOWYCH.

18. ZASIĘG • 166 SZKÓŁ PODSTAWOWYCH WOJ. WARM.-MAZUR. – STANOWI TO 28% WSZYSTKICH SP WOJEWÓDZTWA: • PSSE OLSZTYN – 20 SZKÓŁ PODST. • PSSE ELBLĄG - 10 SZKÓŁ PODST. • POZOSTAŁE PSSE - PO 8 SZKÓŁ PODSTAWOWYCH

19. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • ŁĄCZNIE DO REALIZACJI PROGRAMU PRZYSTĄPIŁO: • 190 SZKÓŁ PODSTAWOWYCH - stanowi to ~ 34% - wszystkich szkół podstawowych z terenu województwa • 30 tzw INNYCH (gimnazja,przedszkola, szkoły ponadgimnazjalne, placówki wypoczynku letniego

20. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 w programie uczestniczyło: • 22 490 uczniów, • 9107 rodziców • 1397 nauczycieli • 418 innych ŁĄCZNIE 33 412 0SÓB

21. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 NA POZIOMIE WOJEWÓDZKIM PRZEPROWADZONO: • 1 SZKOLENIE - DLA 60 UCZESTNIKÓW – WDRAŻAJĄCE PROGRAM • 11 KONTROLI DOTYCZĄCYCH REALIZACJI PROGRAMU PRZEZ PZiOZ PSSE/GSSE

22. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • NA POZIOMIE POWIATOWYM PRZEPROWADZONO: • 38 SZKOLEŃ DLA 406 UCZESTNIKÓW BĘDĄCYCH KOORDYNATORAMI I REALIZATORAMI PROGRAMU W WYBRANYCH PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA • 69 WIZYTACJI REALIZACJI PROGRAMU PRZEZ PRACOWNIKÓW PZiOZ W PLACÓWKACH NAUCZANIA I WYCHOWANIA

23. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 NAGŁAŚNIANO PROFLIKATYKĘ WŚCIEKLIZNY PODCZAS IMPREZ ŚRODOWISKOWYCH: • Festyn „Bezpieczne wakacje” w Kurzętniku -PSSE Nowe Miasto Lubawskie • Przedszkole w Suszu –impreza środowiskowa, festyn rodzinny w SP w Babiętach –PSSE Iława • Powiatowa Olimpiada Wiedzy o Obronie Cywilnej w Ełku • Festyn „Wstąp po zdrowie” w Działdowie • Impreza w trakcie zimowiska w Bartoszycach

24. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • nagłośnienie w inny sposób: • tablice informacyjne – Urząd Miasta w Braniewie • strona internetowa – WSSE Olsztyn, PSSE Olecko

25. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • środki masowego przekazu: • gazety: • Gazeta Iławska, Nowy Kurier Iławski, Gazeta Olsztyńska w Ełku, Gazeta Współczesna w Ełku, Gazeta Olsztyńska, Z Bliska w Gołdapii, Kurier Gołdapski, Gazeta Giżycka, Węgorzewski Tydzień, Gazeta Ostródzka –11 art.

26. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • środki masowego przekazu: • telewizja: • TVP Gdańsk Oddział Regionalny w Olsztynie -2 wywiady • Tele TOP MAZAR w Szczytnie informacja planszowa 7 x • TV SKALA w Gołdapii – 2 emisje • TV Ostródzka – 2 wywiady PPIS

27. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • środki masowego przekazu: • radio: • Radio Olsztyn – 1 audycja • Radio Bartoszyce – 1 audycja • Radio Mazury w Ostródzie – 2 audycje

28. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004 • Współpraca w realizacji programu: • Państwowi Wojewódzki i Powiatowi Inspektorzy Sanitarni –Olsztyn, Giżycko, Węgorzewo, Ostróda – współprowadzenie szkoleń, wywiady w lokalnych mediach. • Epidemiologia PSSE/GSSE/WSSE - Iława, Nidzica, Pisz, Ełk, Szczytno, Lidzbark Warmiński, Działdowo, Braniewo, Olecko, Giżycko, Mrągowo, Węgorzewo, Kętrzyn, GSSE Elbląg, WSSE Olsztyn – współprowadzenie szkoleń.

29. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004współpraca • Wojewódzka i Powiatowa Inspekcja Weterynaryjna w Olsztynie, Nowym Mieście Lubawskim, Iławie, Nidzicy, Piszu, Ełku, Olsztynie, Szczytnie, Gołdapii, Braniewie, Bartoszycach, Giżycku, Węgorzewie, Ostródzie - współprowadzenie szkoleń i współprowadzenia zajęć edukacyjnych dla dzieci. • Komenda Powiatowa Policji w Ełku, Gołdapii, Braniewie - współprowadzenie szkoleń • Delegatura Kuratorium Oświaty w Ełku - współorganizacja szkolenia

30. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004współpraca • NZOP „MEDIAL” –zapoznanie z programem pielęgniarek higieny szkolnej. • Pielęgniarki szkolne ZDROWE DZIECKO w Węgorzewie – prowadzenie edukacji dla rodziców. • Dyrektor Powiatowej Biblioteki w Węgorzewie – przekazywanie materiałów edukacyjnych czytelnikom. • Dyrektor Ośrodka Pracy Pozaszkolnej w Węgorzewie – włączenie tematyki do zajęć z dziećmi. • Pracownicy Nadleśnictwa w Ostródzie- prowadzenie edukacji dla dzieci.

31. CO ZOSTAŁO ZREALIZOWANE W 2004współpraca • Dyrekcja Szkoły Podstawowej nr 6 w Szczytnie - bezpłatne udostępnienie sali na szkolenie dla szkolnych edukatorów. • Urząd Miasta w Olsztynie –uczestnictwo w szkoleniu. • Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli – uczestnictwo w szkoleniu wojewódzkim, nagłaśnianie zasad profilaktyki podczas szkoleń dla nauczycieli z terenu województwa. • Kuratorium Oświaty w Olsztynie- uczestnictwo w szkoleniu wojewódzkim.

32. Zadania do realizacji w 2005 r. POZIOM WOJEWÓDZKI: • SZKOLENIE – 15.03.2005 r. • KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU PRZEZ PZiOZ w PSSE/GSSE –min. 5 kontroli

33. Zadania do realizacji w 2005 r. • POZIOM POWIATOWY: • 79 WIZYTACJI DO PROGRAMU • 33 SZKOLENIA (nauczyciele nauczania zintegrowanego i przedszkolni, pedagodzy szkolni, pielęgniarki medycyny szkolnej, rodzice) • 13 NARADdla w/w odbiorców • 6 POGADANEK, 44 PRELEKCJEdla nauczycieli i uczniów wybranych SP • 3 IMPREZY (PSSE Węgorzewo, Nowe Miasto Lubawskie, Iława) • KONKURSY(PSSE Ełk, Lidzbark Warmiński) • WYSTAWY (PSSE Olsztyn)

34. Zadania do realizacji w 2005 r.poziom powiatowy: • NAGŁOŚNIENIE W LOKALNYCH MEDIACH: • 24 ARTYKUŁY/KOMUNIKATY PRASOWE • 9 EMISJI KOMUNIKATÓW W TV • 4 WYWIADY/KOMUNIKATY W RADIU • 2 STRONY INTERNETOWE (Ełk, Olecko) • KOMUNIKATY W KOŚCIOŁACH ( PSSE Szczytno, Braniewo, Nidzica, Olecko)

35. Zadania do realizacji w 2005 r.poziom powiatowy: • WSPÓŁPRACA: • EPIDEMIOLOGIA (PSSE Szczytno, Ostróda, Nidzica, Olecko, Wegorzewo, Bartoszyce, Kętrzyn, Iława) • HIGIENA DZIECI I MŁODZIEŻY (PSSE Lidzbark Warmiński) • PRZEDSTAWICIELE Powiatowej Inspekcji Weterynaryjnej( Szczytno,Braniewo, Olecko, Wegorzewo,Nowe Miasto Lubawskie, Bartoszyce, Olsztyn, Iława) • Lekarz rodzinny w Budrach (PSSE Węgorzewo)