Download
1 / 41
410 likes | 794 Views
Wojny XVII w. w powieściach H. Sienkiewicza. D A L E J. Wstęp.
E N D
Wojny XVII w. w powieściach H. Sienkiewicza D A L E J
Wstęp Henryk Sienkiewicz w swojej Trylogii przedstawia nam obraz XVII wiecznej Polski. Dla Rzeczypospolitej był to burzliwy okres, pełen wielu wojen i wyzwań dla całego narodu. Wprawdzie autor Trylogii nie zawsze ukazuje naszą historię dokładnie, pomija niektóre fakty, jednakże Sienkiewicz w swoim dziele nie fałszuje obrazu dziejów, po prostu nie tworzy podręcznikowej wizji historii. Mimo wszystko warto zwrócić uwagę na dzieło które świetnie przybliża nam te jakże skomplikowane dla Polski czasy. Czasy w których Rzeczpospolita była potęgą największą w Europie. D A L E J
Powstanie Chmielnickiego (Ogniem i mieczem) Wojna polsko-szwedzka 1655-1660 (Potop) wojna polsko-turecka 1672-1676 (Pan Wołodyjowski) KONIEC
Powstanie Bohdana Chmielnickiego • zarys historyczny • Krótkie streszczenie powieści • Co fikcją, a co prawdą? • Galeria • Film W S T E C Z
Potop szwedzki • zarys historyczny • Krótkie streszczenie powieści • Co fikcją, a co prawdą? • Galeria • Film W S T E C Z
Wojna polsko-turecka • zarys historyczny • Krótkie streszczenie powieści • Co fikcją, a co prawdą? • Galeria • Film W S T E C Z
Zarys historyczny • Powstanie Kozaków pod wodzą Chmielnickiego wybuchło na skutek napięcia społeczno-politycznego na Ukrainie, dążenia kozaków do zwiększenia oddziałów kozaków rejestrowych. Powstanie wybuchło w 1648 r. i rozrastało się w zastraszającym tempie (do 1949 r. Kozacy opanowali całą Ukrainę). Po kilku niefortunnych dla Polaków bitwach (Korsuń, Żółte Wody) sytuacja była krytyczna, tym bardziej, że Rosja zaczęła mocniej ingerować w sprawy ukraińskie co doprowadziło do wojny polsko-rosyjskiej. Dopiero po bitwie pod Beresteczkiem Polska opanowała sytuację na Ukrainie. Jednak powstanie Kozaków było zapowiedzią zmian nadchodzących w najbliższym czasie. W S T E C Z
Zarys historyczny • Odkąd w Polsce zaczęła panować dynastia Wazów, stosunki ze Szwecją były napięte. Prowadzone były liczne wojny między Polską a Szwecją o panowanie nad Bałtykiem. Wojna 1655-1660 r. zwana „Potopem” była najgorszą w skutkach dla Rzeczypospolitej. Szwedzi praktycznie bez walki opanowali 2/3 Polski, i przez 2 lata grabili zajęte tereny. Dopiero po obronie klasztoru na Jasnej Górze, Polacy rzucili się w wir walki. Po wielu zaciętych bitwach ze Szwedami i ich sojusznikami (Siedmiogród, Brandenburgia) Polacy wygnali z kraju napastników, jednakże szkody spowodowane tymże „potopem” były wręcz nieopisane. Zginęło tysiące ludzi, wielu straciło dach nad głową i majątki, a skarby państwowe pożeglowały do Szwecji. W S T E C Z
Zarys historyczny • Od 1620 r. stosunki polsko-tureckie nie były najlepsze. Wywołało to wiele wojen, w tym między innymi wojnę z lat 1672-1676 r. Turcy wykorzystując słabość Rzeczypospolitej spowodowanej ostatnimi wojnami, uderzyli na Podole, odnosząc duże sukcesy dzięki swojej olbrzymiej armii. Zmusiło to Polskę do podpisania haniebnego pokoju, na mocy którego Korona utraciła Podole i była zobowiązana do płacenia Turcji haraczu. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po zwycięstwach hetmana Jana Sobieskiego między innymi pod Chocimiem. Wojna mimo wszystko zakończyła się wygraną Imperium Osmańskiego, jednak na krótko. Już w 1683 r. działania wojenne zostały wznowione, a Polska odzyskała utracone terytorium. W S T E C Z
Krótkie streszczenie powieści • Ogniem i mieczem - pierwsza z trzech powieści historycznych napisanych "ku pokrzepieniu serc" przez Henryka Sienkiewicza w latach 1884-1888. Akcja powieści rozgrywa się w latach 1648-1651 w okresie powstania Chmielnickiego na Ukrainie. Powieść rozpoczyna się ucieczką Chmielnickiego na Sicz, gdzie organizuje wielkie powstanie Kozaków sprzymierzonych z Tatarami. Powstańcy pokonują część wojsk koronnych pod Żółtymi Wodami i Korsuniem. Bunt próbuje stłumić na własną rękę książę Jeremi Wiśniowiecki, w którego prywatnym wojsku służą Skrzetuski z Podbipiętą. Obowiązek żołnierski odrywa Skrzetuskiego od ukochanej Heleny. Nie ma możliwości, by obronić ją przed wojną i gotowym na wszystko Bohunem. D A L E J
Wojska Wiśniowieckiego nie mogą liczyć na pomoc innych magnatów, którzy chcą ugody z Kozakami. Pospolite ruszenie, zebrane pod Piławcami, ucieka na wieść o przybyciu Tatarów. Wojska pod wodzą księcia fortyfikują się w twierdzy Zbaraż, gdzie oblega ich wielka armia Chmielnickiego i chana Islama III Gireja. Szlachta w liczbie kilkunastu tysięcy żołnierzy broni się dzielnie, ale nie ma szans wobec ogromnej potęgi przeciwnika. • Książę posyła ochotnika (jest nim Podbipięta), by przekradł się przez Kozaków i zawiadomił króla o trudnym położeniu. Longinus ginie jednak nie wykonując zadania. Misja udaje się następnemu śmiałkowi - Skrzetuskiemu - dzięki któremu król Jan Kazimierz podejmuje próbę odsieczy Zbaraża; po nierozstrzygniętej bitwie pod Zborowem następuje ugoda i w tym momencie kończy się zasadniczy wątek powieści. • Helena po wielu przygodach zostaje ocalona, a Bohun schwytany (ale Skrzetuski przebacza mu porwanie Heleny). Powieść kończy się opisem zwycięskiej dla Polaków bitwy pod Beresteczkiem, ale jednocześnie dowiadujemy się, że "nienawiść zatruła krew pobratymczą", co zapowiada, że okrutne wojny na Ukrainie będą trwały jeszcze długo. W S T E C Z
Krótkie streszczenie powieści • Głównym bohaterem powieści jest młody chorąży orszański Andrzej Kmicic, który przybywa na Laudę, aby zgodnie z testamentem Herakliusza Billewicza poślubić jego wnuczkę Aleksandrę Billewiczównę. W tym też momencie rozpoczyna się powieść. Akcja przedstawia okres z lat 1655-1656. Zaręczony z Oleńką Billewiczówną chorąży Andrzej Kmicic opowiada się początkowo po stronie Radziwiłłów - potężnego rodu magnackiego wspierającego Szwedów w ich najeździe na Rzeczpospolitą. Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę, postanawia się zrehabilitować. Pod przybranym nazwiskiem - Babinicz - bierze udzial w obronie Jasnej Góry, wlasną piersią oslania króla Jana Kazimierza przed wrogami i bohatersko walczy z nieprzyjacielem do zakończenia wojny. Powieść ukazuje także dalsze losy bohaterów „Ogniem i mieczem”, między innymi Michała Wołodyjowskiego i Zagłoby. W S T E C Z
Krótkie streszczenie powieści • Fabuła powieści przedstawia wydarzenia historyczne w latach 1668–1673. Był to okres wojen z Turcją. W książce opisane są dalsze losy pułkownika Jerzego Michała Wołodyjowskiego. Wołodyjowski po utracie ukochanej Anusi Borzobohatej-Krasieńskiej udaje się do klasztoru, jednak nie na długo. Podstępem z ukrycia wywabia go jego stary przyjaciel Onufry Zagłoba. W dalszej części powieści Wołodyjowski żeni się z Baśką Jeziorkowską oraz pilnuje południowo-wschodniej granicy Rzeczypospolitej przed czambułami Tatarów. W kulminacyjnej części powieści, Pan Michał ginie bohatersko podczas oblężenia Kamieńca Podolskiego. W S T E C Z
Co fikcją, a co prawdą • Ze Zbaraża uciekło dwoje ludzi: Skrzetuski i Daniel Czapliński (zagorzały wróg Chmielnickiego) • Jeremi Wiśniowiecki nie mógł zwołać pospolitego ruszenia gdyż ten przywilej był zarezerwowany tylko dla króla. • Skrzetuski nie był taki „kryształowy” jakim stworzył go Sienkiewicz – był to typowy szlachecki pieniacz i rozbójnik.
Co fikcją, a co prawdą? • Postać Andrzeja Kmicica wzorowana była na Samuelu Kmicicu. Jego pierwowzór nigdy jednak nie przystał do Janusza Radziwiłła. W odwecie magnat wiele razy próbował go zabić, między innymi przez otrucie winem. Samuel Kmicic był jednym z bardziej utalentowanych dowódców Rzeczypospolitej XVII w. • Porwanie Bogusława Radziwiłła przez Kmicica jest wymysłem Sienkiewicza
Co fikcją, a co prawdą? • Pułkownik Wołodyjowski rzeczywiście istniał i zginął w wyniku wybuchu w zbrojowni. Był także świetnym szermierzem. • Przyjaciel Wołodyjowskiego nazywał się Hejking, a nie Ketling i z pochodzenia nie był Szkotem, a Kurlandczykiem. • Postać Zagłoby jest czystą fikcją literacką.
Galeria W S T E C Z
Galeria W S T E C Z
Galeria W S T E C Z
W S T E C Z Bohdan Chmielnicki pod Lwowem
W S T E C Z Obóz Zaporożców
W S T E C Z Husaria podczas natarcia
W S T E C Z Husaria podczas natarcia
W S T E C Z Pochód Szwedów do Kiejdan
W S T E C Z Próba schwytania Karola Gustawa
W S T E C Z Czarniecki w bitwie pod Warką
W S T E C Z Śluby Jana Kazimierza
W S T E C Z Walka jazdy polskiej i tureckiej
W S T E C Z Twierdza w Kamieńcu Podolskim
W S T E C Z Kadr z filmu „Pan Wołodyjowski”
W S T E C Z Kadr z filmu „Pan Wołodyjowski”
prezentację przygotował: Dominik Adamczyk kl. II a
Ze Zbaraża uciekło dwoje ludzi: Skrzetuski i Daniel Czapliński (zagorzały wróg Chmielnickiego) Jeremi Wiśniowiecki nie mógł zwołać pospolitego ruszenia gdyż ten przywilej był zarezerwowany tylko dla króla. Skrzetuski nie był taki „kryształowy” jakim stworzył go Sienkiewicz – był to typowy szlachecki pieniacz i rozbójnik. W S T E C Z
Postać Andrzeja Kmicica wzorowana była na Samuelu Kmicicu. Jego pierwowzór nigdy jednak nie przystał do Janusza Radziwiłła. W odwecie magnat wiele razy próbował go zabić, między innymi przez otrucie winem. Samuel Kmicic był jednym z bardziej utalentowanych dowódców Rzeczypospolitej XVII w. Porwanie Bogusława Radziwiłła przez Kmicica jest wymysłem Sienkiewicza W S T E C Z
Pułkownik Wołodyjowski rzeczywiście istniał i zginął w wyniku wybuchu w zbrojowni. Był także świetnym szermierzem. Przyjaciel Wołodyjowskiego nazywał się Hejking, a nie Ketling i z pochodzenia nie był Szkotem, a Kurlandczykiem. Postać Zagłoby jest czystą fikcją literacką. W S T E C Z
