WOJNY Z KRZYŻAKAMI W XV w.

1. WOJNY Z KRZYŻAKAMI W XV w.

3. UNIE Z LITWĄ 1. UNIA WILEŃSKO – RADOMSKA 1401 r. • Witold dożywotnio został wielkim księciem litewskim. • Zwierzchnim panem Litwy nadal pozostał Władysław Jagiełło z tytułem najwyższego księcia. • Po śmierci Witolda Litwa miała powrócić do Jagiełły lub jego następcy. • W przypadku bezpotomnej śmierci Jagiełły o przyszłości Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego miała zadecydować wspólnie rada królewska i rada wielkoksiążęca. • Unia ta została zawarta w obecności rady królewskiej i rady wielkoksiążęcej. • W Wilnie i Radomiu podjęto postanowienie, że w przyszłości żadne decyzje nie zostaną podjęte bez wspólnych konsultacji Władysław Jagiełło wg Jana Matejki Witold Kiejstutowicz www.wikipedia.pl

4. GENEZA WIELKIEJ WOJNY 1409 - 1411 • Władysław Jagiełło zobowiązał się odzyskać wszystkie ziemie utracone przez Polskę, • Zakon Krzyżacki starał się zanegować prawdziwość chrztu Litwy. Szerzył antypolską i antylitewską propagandę głosząc, że Litwa jest nadal pogańska i wzywając rycerzy Europy Zachodniej do świętej krucjaty przeciwko Litwinom, • Zakon Krzyżacki po zakupie Nowej Marchii odmówił Polakom prawa do posiadania kilku pogranicznych miejscowości, które przyłączył do Polski Kazimierz Wielki (Santok, Osieczna, Drezdenko) • Krzyżacy nieprawnie otrzymali od Władysława Opolczyka ziemię dobrzyńską. Królestwo Polskie żądało jej zwrotu. • Bezpośrednią przyczyną wojny było udzielenie pomocy antykrzyżackiemu powstaniu na Żmudzi przez Jagiełłę i Witolda

5. WOJCIECH KOSSAKPOSŁANNICTWO KRZYŻACKIE

6. PRZEBIEG WIELKIEJ WOJNY • wojnę wypowiedział wielki mistrz Zakonu – Ulryk von Jungingen. Na jesieni 1409 r. wojska krzyżackie spustoszyły pogranicze Wielkopolski i Mazowsza. Wojska polskie wyruszyły spod Łęczycy w kierunku Bydgoszczy, którą po kilku dniach oblężenia zdobyły. Na początku października zostaje podpisane na kilka miesięcy zawieszenie broni. • działania wojenne zostają wznowione w 1410 r. Punktem zbiórki wojsk polskich, litewskich, tatarskich i ruskich był obóz pod Czerwińskiem. Połączone wojska przekroczyły Wisłę pod Czerwińskiem, po moście zbudowanym z łodzi, na początku lipca 1410 r. i wkroczyły w granice państwa Zakonu Krzyżackiego.

7. BITWA POD GRUNWALDEM Do rozstrzygającego starcia doszło15 lipca 1410 r. pod wsią Grunwald (Tannenberg). W bitwie pod Grunwaldem połączone wojska polsko-litewsko-taarsko-rusko-morawskie pokonały wojska krzyżackie wspomagane przez rycerzy europejskich. W bitwie poległ wielki mistrz Ulrich von Jungingen. Spod Grunwaldu Jagiełło ruszył pod Malbork. Nie udało jednak mu się go zdobyć. WOJCIECH KOSSAK DWA MIECZE

8. Rycerze krzyżaccy Rycerze polscy http://www.lokalwaria.iap.pl/podstrony/zakon/foto/bitwa.jpg

9. JAN MATEJKO BITWA POD GRUNWALDEM

10. WOJCIECH KOSSSAK, GRUNWALD

11. SKUTKI WIELKIEJ WOJNY 1409 - 1411 POSTANOWIENIA I POKOJU TORUŃSKIEGO 1411 • Żmudź powróciła do Litwy, tylko do śmierci Witolda, • Do Polski powróciła ziemia dobrzyńska, • Ziemia chełmińska i Pomorze Gdańskie miało pozostać przy Zakonie Krzyżackim. UNIA Z LITWĄ W HORODLE 1413 • Litwa pozostanie państwem niezależnym politycznie, na czele którego będzie zasiadać wielki książę podległy królowi polskiemu. Pierwszym wielkim księciem został Witold. • Po śmierci Witolda tron wielkoksiążęcy miał zostać obsadzony za zgodą króla polskiego. • 50 rodów litewskich przyjęto do polskich rodów szlacheckich. • Nadano polskie przywileje szlacheckie katolickim bojarom litewskim. • Decyzje w sprawach dotyczących obu krajów mają być podejmowane na wspólnych zjazdach szlachty polskiej i litewskiej. skutki i znaczenie unii: • Litwa utrzymała odrębność polityczną i nie podporządkowała się Polsce • Rozpoczęła się polonizacja Litwa

12. WOJNA TRZYNASTOLETNIA1454 - 1466

13. GENEZA WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ • pogarszanie się sytuacji wewnętrznej w państwie zakonnym spowodowane upadkiem gospodarki, zwiększaniem podatków i błędną polityką celną Zakonu • niechęć mieszczaństwa i szlachty pruskiej do Zakonu zaowocowało założeniem Związku Pruskiego w 1440 r. Wywołało to sprzeciw Zakonu – sąd cesarsko papieski nakazał rozwiązanie Związku Pruskiego. Decyzja ta oraz wysoka kontrybucja wywołały bunt i wybuch powstania w Prusach przeciwko Zakonowi. Delegacja Związku Pruskiego (na jej czele stał Jan Barzyński) poprosiła Kazimierza Jagiellończyka o przyłączenie Prus i Pomorza Gdańskiego do Królestwa Polskiego. • napięte stosunki polsko – krzyżackie z lat 1411 – 1454 związane z tym, że żadna ze stron nie była zadowolona z postanowień I pokoju toruńskiego. • bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny było wydanie aktu inkorporacji Prus iPomorza Gdańskiego do Polski przez króla polskiego 6 marca 1454 r.

14. PRZEBIEG WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ • już na początku wojny ukazana została słabość polskiej armii. Pospolite ruszenie z Wielkopolski zebrane w obozie pod Cerekwicą wymusiło na królu przywileje (przywileje cerkwico – nieszawskie) uzależniając od nich swój udział w wojnie. Ta sama szlachta została całkowicie rozbita pod twierdzą krzyżacką Chojnice co spowodowało przedłużenie wojny i spadek popularności Polski wśród powstańców pruskich. • w 1456 r. pobita została flota duńska koło wyspy Bornholm, która wspierała Krzyżaków. Zwycięzcami byli kaprowie gdańscy • w 1457 r. wykupiono z rąk najemników czeskich Malbork • punktem zwrotnym wojny była bitwa koło Świecinem (nad Jeziorem Żarnowieckim) w 1462 r., w której zwycięstwo odniósł Piotr Dunin, niestety nie dzięki szlachcie polskiej lecz dzięki wojskom zaciężnym. • W 1463 r. flota krzyżacka została pokonana w bitwie na Zalewie Wiślanym przez połączone floty Gdańska i Elbląga. To przeważyło szalę na stronę Królestwa Polskiego. W 1464 r. rozpoczęto rokowania pokojowe, które zakończyły się podpisaniem II pokoju toruńskiego w 1466 r.

15. ZAMEK W MALBORKU www.wikipedia.pl

16. SKUTKI WOJNY TRZYNASTOLETNIEJ Postanowienia II pokoju toruńskiego 1466: • do Polski powróciły: • Pomorze Gdańskie, • ziemia chełmińska, • ziemia michałowska • do Polski przyłączono: • Warmię, • Malbork i Elbląg. • od tej pory wszystkie te ziemie nosiły nazwę Prus Królewskich. • Pozostała część państwa zakonnego została nazwana Prusami ZakonnyMI (stolicą Królewiec) i na mocy pokoju stała się lennem Królestwa Polskiego • Każdy wielki mistrz Zakonu miał obowiązek składać hołd lenny królowi polskiemu i wspomagać go w czasie wojny. skutki: • nadanie przez Kazimierza Jagiellończyka przywilejów cerekwicko – nieszawskich przyczyniło się do dalszego ograniczenia władzy królewskiej • państwo polskie odzyskało dostęp do morza, dzięki czemu mógł się rozwijać handel; skutkiem – wzbogacenie się portowych miast pruskich (szczególnie Gdańska) • Wisła stała się najważniejszym polskim szlakiem handlowym –spław zboża