RADA EUROPY

1. RADA EUROPY Siedziba Rady Europy - Pałac Europy w Strasburgu

2. Rada Europy (ang. Council of Europe, fr. Conseil de l'Europe) – międzynarodowa organizacja rządowa skupiająca prawie wszystkie państwa Europy oraz kilka państw spoza tego kontynentu, takich jak Armenia czy Azerbejdżan. Jej głównym celem jest "osiągnięcie większej jedności między jej członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady stanowiące ich wspólne dziedzictwo oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny" (art. 1a Statutu Rady Europy). Realizując tak określony cel organizacja ta zajmuje się przede wszystkim promocją i ochroną prawa człowieka, demokracji i współpracą państw członkowskich w dziedzinie kultury.

3. Historia Rady Europy • Potrzeba zaistnienia zintegrowanej Europy została dobitnie zasygnalizowana wkrótce po zakończeniu II wojny światowej w szeroko cytowanych słowach byłego premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla: "musimy zbudować pewnego rodzaju Stany Zjednoczone Europy" (1946). Drugim znaczącym wydarzeniem markującym drogę ku integracji było spotkanie ponad tysiąca przedstawicieli rozmaitych ruchów opowiadających się za bardziej zjednoczoną Europą. Spotkanie to odbyło się w Hadze w 1948 roku i znane jest jako Kongres Europy. Mając na uwadze cały pakiet rezolucji przyjętych podczas Kongresu oraz uwzględniając rozwój sytuacji w ówczesnej polityce międzynarodowej, rządy państw europejskich rozpoczęły wielostronne rokowania prowadzące do określenia kształtu nowej organizacji międzynarodowej. Ostatecznie w maju 1949 roku w pałacu St. James w Londynie, statut nowej organizacji został podpisany przez przedstawicieli dziesięciu krajów zachodnioeuropejskich. Wchodząc w życie trzy miesiące później statut ten utworzył Radę Europy, jako organizację międzynarodową o charakterze subregionalnym, otwartym tylko państw europejskich. • Trzeba mieć świadomość tego, że utworzenie Rady Europy nie dokonało niczego samo przez się. Nie spowodowało ono automatycznie wykluczenia możliwości wybuchu nowej wojny. Było ono za to zaczynem pewnego procesu, który w ciągu kolejnych lat nabierał tempa i pozwolił zacieśniać współpracę między państwami – członkami Rady Europy, współpracę rozumianą jako nieodzowny czynnik zachowania pokoju w Europie.

4. Początki i członkostwo Rada Europy, założona 5 maja 1949 roku, jest najstarszą organizacją polityczną na Kontynencie, która: • skupia 45 państw, w tym 21 państw Europy Środkowej i Wschodniej, • otrzymała wniosek o przyznanie członkostwa 1 państwu (Monako), • przyznała status obserwatora dalszym 5 państwom (Japonia, Kanada, Meksyk, Stany Zjednoczone, Stolica Apostolska), • jest organizacją odrębną od Unii Europejskiej złożonej z 25 państw, jednak żadne państwo nie zostało członkiem Unii, jeśli wcześniej nie należało do Rady Europy, • ma siedzibę w Strasburgu, w północno-wschodniej Francji.

5. Cele: Rada Europy została utworzona, aby: • chronić prawa człowieka, bronić demokracji parlamentarnej i rządów prawa, • rozwijać porozumienia o zasięgu kontynentalnym w celu ujednolicania praktyki społecznej i prawnej poszczególnych państw, • promować świadomość europejskiej tożsamości opartej na wspólnych wartościach i obecnej w różnych kulturach. Od 1989 roku główne zadania Rady Europy to: • działanie jako ostoja demokracji i strażnik praw człowieka w postkomunistycznych demokratycznych państwach Europy, • pomoc krajom Europy Środkowej i Wschodniej w przeprowadzaniu i umacnianiu reform politycznych, prawnych i konstytucyjnych, wprowadzanych równolegle do reform gospodarczych, • przekazywanie wiedzy w dziedzinach takich jak prawa człowieka, demokracja lokalna, edukacja, kultura i środowisko

6. Cele polityczne • Szczyt wiedeński Rady Europy w październiku 1993 roku wyznaczył nowe cele polityczne. Głowy państw i szefowie rządów powierzyli Radzie Europy rolę strażnika demokratycznego bezpieczeństwa opartego na prawach człowieka, demokracji i rządach prawa. Bezpieczeństwo demokratyczne jest istotnym uzupełnieniem bezpieczeństwa militarnego i warunkiem koniecznym stabilizacji i pokoju na Kontynencie. • W czasie II drugiego szczytu w Strasburgu w październiku 1997 roku, głowy państw i szefowie rządów przyjęli plan działania, którego celem było wzmocnienie aktywności Rady Europy w czterech obszarach: • demokracja i prawa człowieka, • spójność społeczna, • bezpieczeństwo obywateli oraz • wartości demokratyczne i zróżnicowanie kulturowe. • Obecnie Organizacja nadal rozwija się, rozszerzając jednocześnie monitoring, aby zagwarantować poszanowanie przez wszystkie państwa członkowskie zobowiązań przyjętych wraz z uzyskaniem członkostwa.

7. Jak działa Rada ? Głównymi organami i instytucjami Rady Europy są: • Komitet Ministrów, złożony z 45 ministrów spraw zagranicznych lub ich zastępców rezydujących w Strasburgu (ambasadorów lub stałych przedstawicieli). Komitet jest organem decyzyjnym Organizacji. • Zgromadzenie Parlamentarne, skupiające 626 członków (313 przedstawicieli i 313 zastępców) z 45 parlamentów krajowych oraz delegacje o statusie gościa specjalnego. Przewodniczącym Zgromadzenia jest obecnie austriacki socjalista Peter Schieder. • Kongres Wladz Lokalnych i Regionalnych Rady Europy, złożony z Izby Władz Lokalnych i Izby Regionów. Przewodniczącym Kongresu jest obecnie Giovanni Di Stasi. • 1800-osobowy sekretariat, na którego czele stoi od 2004 roku Sekretarz Generalny Terry Davis (Partia Pracy, Wielka Brytania).

8. Ponadto w ramach Rady Europy funkcjonuje szereg instytucji formalnie nie będących jej organami: • Europejski Trybunał Praw Człowieka – organ Europejskiej Konwencji Praw Człowieka • Europejski Komitet Zapobiegania Torturom – organ Europejskiej Konwencji do spraw zapobiegania torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu • Europejski Komitet Praw Społecznych; • Europejska Komisja Przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI); • Europejska Komisja na rzecz Demokracji przez Prawo (tzw. Komisja Wenecka); • Bank Rozwoju Rady Europy – udziela pomocy finansowej; • Grupa Państw Przeciwko Korupcji (GRECO); • Europejskie Obserwatorium Audiowizualne – zajmuje się gromadzeniem informacji na temat mediów; • Europejskie Centrum na rzecz Współzależności i Solidarności Światowej (Centrum Północ-Południe); • Grupa Pompidou – forum współpracy międzynarodowej do spraw zwalczania narkomanii i nielegalnego handlu narkotykami; • Europejska Farmakopea; • Porozumienie dotyczące Poważnych Zagrożeń EUR-OPA; • Europejskie biuro do spraw języków rzadziej używanych – jest wspierane przez Radę. Ma na celu wspieranie i promowanie rzadziej używanych w Europie języków.

9. Członkowie Rady Europy • Członkiem Rady Europy może zostać każde zaproszone przez tę organizację państwo akceptujące zasady rządów prawa i ochrony praw człowieka. Kryteria te odzwierciedlają podstawowe wartości, na których ma opierać się ta organizacja. Gwarancją ich przestrzegania jest zobowiązanie nowych państw członkowskich do ratyfikacji Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w przeciągu roku od przystąpienia do organizacji. Kryteria ochrony praw człowieka, demokracji parlamentarnej oraz rządów prawa mają być strażnikami bram Rady Europy. Wyrażane są jednak wątpliwości, czy wszyscy członkowie Rady spełniają dzisiaj te kryteria. Przykładem może być to, że spośród wszystkich czterdziestu siedmiu Państw Członkowskich RE, Federacja Rosyjska, jako jej członek, ma obecnie moratorium zawieszające wykonywanie kary śmierci, mimo, że eliminacja możliwości wykonywania takiej kary jest jedną z ważniejszych przesłanek do wstąpienia do tej organizacji. Dodatkowo Państwami Członkowskimi RE wyjątkowo niebędącymi w geograficznych granicach Europy są: Armenia, Azerbejdżan, Cypr, Gruzja, Rosja oraz Turcja. • Na początku swego istnienia Rada Europy grupowała dziesięć państw zachodnioeuropejskich. Pozostałe państwa Zachodniej Europy stopniowo przystąpiły do organizacji zanim jesienią 1989 roku rozpoczął się upadek systemu komunistycznego w Europie Środkowej i Wschodniej. Nowe demokracje z tego regionu kandydujące do Rady Europy były przyjmowane od początku lat dziewięćdziesiątych (Węgry w 1990, Polska w 1991). Aktualnie liczba państw członkowskich wynosi 47.

10. Państwa członkowskie oraz obserwatorzy Rady Europy. Legenda •      ciemnozielony – członkowie pierwotni •      jasno zielony – członkowie wtórni •      żółty – obserwatorzy w Zgromadzeniu Parlamentarnym •      pomarańczowy – obserwatorzy w Komitecie Ministrów •      czerwony – Białoruś, jedyne państwo europejskie wykluczone z Rady Europy

11. Państwa założyciele, których ministrowie spraw zagranicznych podpisali 5 maja 1949 roku w Londynie konwencję o utworzeniu organizacji: • Dania • Francja • Holandia • Irlandia • Luksemburg • Norwegia • Szwecja • Wielka Brytania • Włochy

12. Litwa (14 maja 1993) • Słowenia (14 maja 1993) • Czechy (30 czerwca 1993) • Słowacja (30 czerwca 1993) • Rumunia (7 października 1993) • Andora (10 października 1994) • Łotwa (10 lutego 1995) • Albania (13 lipca 1995) • Mołdawia (13 lipca 1995) • Macedonia (9 listopada 1995; przyjęta pod nazwą Była Jugosłowiańska Republika Macedonii) • Ukraina (9 listopada 1995) • Rosja (28 lutego 1996) • Chorwacja (6 listopada 1996) • Gruzja (27 kwietnia 1999) • Armenia (25 stycznia 2001) • Azerbejdżan (25 lutego 2001) • Bośnia i Hercegowina (24 kwietnia 2002) • Serbia (3 kwietnia 2003) • Monako (5 października 2004) • Czarnogóra (11 maja 2007)

13. Państwa, które do organizacji przystąpiły później (uporządkowane według terminu akcesji): • Grecja (9 sierpnia 1949) • Turcja (9 sierpnia 1949) • Islandia (9 marca 1950) • Niemcy (13 lipca 1950) • Austria (16 kwietnia 1956) • Cypr (24 maja 1961) • Szwajcaria (6 maja 1963) • Malta (29 kwietnia 1965) • Portugalia (22 września 1976) • Hiszpania (24 listopada 1977) • Liechtenstein (23 października 1978) • San Marino (16 października 1988) • Finlandia (5 maja 1989) • Węgry (6 listopada 1990) • Polska (26 listopada 1991) • Bułgaria (7 maja 1992) • Estonia (14 maja 1993)

14. Polska w Radzie Europy - Reprezentacja w organach Rady Europy • Komitet Ministrów Piotr Świtalski jest Stałym Przedstawicielem Polski przy Radzie Europy • Polska jest reprezentowana w Zgromadzeniu Parlamentarnym przez delegację 12 przedstawicieli i 12 zastępców:Przewodnicząca - Danuta JAZŁOWIECKA (PO) • Zgromadzenie Parlamentarne • Przedstawiciele:SEJM • Tomasz DUDZIŃSKI (PiS) • Tadeusz IWIŃSKI (SLD) • Danuta JAZŁOWIECKA (PO) • Jan KAŹMIERCZAK (PO) • Stanisław KALEMBA (PSL) • Dariusz LIPIŃSKI (PO) • Michał STULIGROSZ (PO)  

15. SENAT • Ryszard BENDER (PiS) • Piotr WACH (PO) • Michał WOJTCZAK (PO) • Zastępcy:SEJM • Bożenna BUKIEWICZ (PO) • Lena DĄBKOWSKA-CICHOCKA (PiS) • Andrzej GRZYB (PSL) • Adam HOFMAN (PiS) • Stanisław HUSKOWSKI (PO) • Włodzimierz KARPIŃSKI (PO) • Mirosława NYKIEL (PO) • Anna SOBECKA (PiS) • Marek WIKIŃSKI (SLD)  • SENAT • Bronisław KORFANTY (PiS) • Janusz RACHOŃ (PO) • Jadwiga ROTNICKA (PO)

16. Izba Władz LokalnychPrzedstawiciele: * Krzysztof Wacław DĘBSKI * Konstanty DOMBROWICZ* Jan JAROSIŃSKI* Witold KOROCHMAL * Leszek ŚWIĘTALSKI* Tadeusz Wrona Zastępcy: Andrzej DZIUBA Andrzej PORAWSKI Andrzej PRUSZKOWSKI Marian SZYMANOWICZ Marek TRAMS Jerzy ZAJĄKAŁA

17. Izba Regionów Przedstawiciele:* Lucyna ANDRYSIAK* LeszekDEPTUŁA* Kazimierz KLEINA* Janusz KRZYŻEWSKI* Andrzej MAZUR* Zygmunt MEYER Zastępcy: Sylwia HANUS Waldemar JAKUBASZEK Jolanta MARCINKOWSKA-KORANOWICZ Stanisław OLAS Miron SYCZ Czesław ŻELICHOWSKI • Sędzia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka Prof. Lech Garlicki

18. Wymiar paneuropejski • Przystąpienie od listopada 1990 roku 21 państw Europy Środkowej i Wschodniej (ostatnim z nich była Serbia i Czarnogóra w kwietniu 2003 roku) dało Radzie Europy prawdziwie paneuropejski wymiar, tak że jest ona obecnie organizacją reprezentującą wielką Europę.

19. Kto zasiada w Komitecie? • MinistrowieMinister spraw zagranicznych każdego państwa członkowskiego. • Zastępcy ministrów W maju1951 roku Komitet Ministrów wezwał wszystkie państwa członkowskie do powołania stałych przedstawicieli, którzy pozostawaliby w ciągłym kontakcie z organizacją. Wszyscy stali przedstawiciele rezydują w Strasburgu. Są to zwykle wysokiej rangi dyplomaci w stopniu ambasadora, czasem chargé d'affaires. W 1952 roku Komitet Ministrów zdecydował, że każdy minister może powołać swojego zastępcę. Zastępcy mają taką samą moc decyzyjną jak ministrowie. Zastępca zwykle jest także stałym przedstawicielem państwa członkowskiego. Drugi rangą dyplomata w przedstawicielstwie państwa zwykle nosi tytuł ,,zastępcy stałego przedstawiciela", czego nie należy mylić z ,,zastępcą ministra".

20. SekretariatSekretariat KomitetuMinistrów (SECCM) złożony jest z około 25 pracowników Sekretariatu Generalnego. Na jego czele stoi Sekretarz Komitetu Ministrów w randze dyrektora generalnego. SECCM obsługuje spotkania ministrów i zastępców ministrów. 

21. Kiedy Komitet obraduje?  • MinistrowieKomitet spotyka się na szczeblu ministerialnym dwa razy w roku - w maju i w listopadzie. Spotkania, zwane posiedzeniami, zwykle odbywają się w Strasburgu i trwają jeden lub dwa i pół dnia. Chociaż zazwyczaj przeważająca część każdego posiedzenia poświęcona jest dialogowi politycznemu, ministrowie mogą omawiać wszystkie zagadnienia interesujące uczestniczące w spotkaniu strony, z wyjątkiem obrony narodowej. Protokoły z posiedzeń są poufne, ale pod koniec każdego spotkania wydawany jest komunikat końcowy. Ministrowie mogą też wydać jedną lub kilka deklaracji. Posiedzenia są prowadzone zgodnie z Regulaminem Komitetu Ministrów. Odbywają się przeważnie w sali posiedzeń Komitetu Ministrów.

22. Zastępcy ministrów Obradują raz w tygodniu.Spotkania zastępców ministrów zwykle odbywają się w sali posiedzeń Komitetu Ministrów. Zastępcy spotykają się też kilka razy w tygodniu na posiedzeniach komitetów.

23. Co Komitet robi? Komitet Ministrów odgrywa potrójną rolę: • emanacji rządów, umożliwiającej im wyrażanie, na równych prawach, narodowego podejścia do problemów stojących przed społeczeństwami Europy; • zbiorowego forum, na którym wypracowywane są europejskie odpowiedzi na te wyzwania; • strażnika, wspólnie ze Zgromadzeniem Parlamentarnym, wartości dla których powstała Rada Europy.

24. Działalność Komitetu Ministrów obejmuje: • dialog polityczny, • współdziałanie ze Zgromadzeniem Parlamentarnym • Stosunki pomiędzy Komitetem Ministrów i Zgromadzeniem Parlamentarnym przybierają szereg form: • statutowy raport Komitetu Ministrów, • wnioski o opinie Zgromadzenia, • reakcja na rekomendacje Zgromadzenia, • odpowiedzi na ustne i pisemne zapytania, • Komitet Wspólny.

25. Status gościa specjalnego • Status gościa specjalnego Parlamentu Białorusi został zawieszony 13 stycznia 1997 roku.

26. Prezentację wykonała Beata Kwiatos Kl.IIIa