Ochrona środowiska – ochrona ptaków, siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory

1. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Dopłaty bezpośrednie a Zasada Wzajemnej Zgodności w gospodarstwach rolnych województwa dolnośląskiego Ochrona środowiska – ochrona ptaków, siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przeprowadzone w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00001-6900 FA1900040/09. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2. Obszar I Ochrona Środowiska Od stycznia 2009 roku Polska jako jeden z krajów UE rozpoczęła wdrażanie wymogów wzajemnej zgodności w zakresie ochrony środowiska, identyfikacji i rejestracji zwierząt. Przestrzeganie powyższych wymogów dotyczy wszystkich rolników.

3. Obszar I Ochrona Środowiska Zakres Obszaru I Ochrona Środowiska dotyczy: • ochrony dzikiego ptactwa, siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory; • ochrony wód gruntowych przed zanieczyszczeniem spowodowanym przez niektóre substancje niebezpieczne tj. środki ochrony roślin, oleje; • rolniczego wykorzystania osadów ściekowych oraz • ochrony wód przed zanieczyszczeniami powodowanymi przez azotany pochodzenia rolniczego.

4. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA, SIEDLISK PRZYRODNICZYCH ORAZ DZIKIEJ FAUNY I FLORY

5. Obszar I Ochrona Środowiska Celem ochrony przyrody jest zachowanie, zrównoważone użytkowanie oraz odnawianie zasobów i składników przyrody.

6. Obszar I Ochrona Środowiska W Polsce wyróżniamy następujące formy ochrony przyrody: • parki narodowe, • rezerwaty przyrody, • parki krajobrazowe, • obszary chronionego krajobrazu, • obszary Natura 2000, • pomniki przyrody • stanowiska dokumentacyjne, • użytki ekologiczne, • zespoły przyrodniczo-krajobrazowe, • ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów

7. NATURA 2000 Natura 2000 to wspólny system (sieć) obszarów objętych ochroną przyrody. Podstawą prawną dla tego programu są dwie unijne dyrektywy: • Dyrektywa Ptasia • Dyrektywa Siedliskowa

8. NATURA 2000 Celem programu jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków, które uważa się za cenne i zagrożone w skali całej Europy.

9. NATURA 2000 Sieć Natura 2000 obejmuje: • Obszary Specjalnej Ochrony Ptaków (OSO), wyznaczone na podstawie dyrektywy ptasiej oraz • Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO), wyznaczone na podstawie dyrektywy siedliskowej

10. NATURA 2000 Na obszarach Natura 2000 mimo zaostrzonych wymogów nie jest ograniczona działalność: • rolna, • gospodarcza, • leśna, • łowiecka, • rybacka oraz • amatorski połów ryb o ile nie zagrażają one istnieniu ptaków i zachowaniu siedlisk, dla których obszar ten wyznaczono.

11. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA

12. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA PRAWO: • Dyrektywa 79/409/EWG z dnia 2 kwietnia 1979r. w sprawie ochrony dzikich ptaków - tzw. Dyrektywą Ptasią; • Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. (Dz. U. 2009 Nr 151, poz. 1220, z późn. zm. - tekst jednolity);

13. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA PRAWO: • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 października 2008 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000 (Dz. U. 2008 Nr 198, poz. 1226). • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 28 września 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących zwierząt objętych ochroną ( Dz. U.2004 Nr 220. poz. 2237)

14. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Dyrektywa ptasia za cel stawia sobie ochronę wszystkich gatunków ptaków a szczególnie tych o znaczeniu priorytetowym i zachowaniu ich w stanie jak najbardziej sprzyjającym naturalnym miejscom występowania.

15. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Dyrektywa zobowiązuje do stosowania zasad zrównoważonego gospodarowania w miejscach występowania ptaków, poprzez: • zachowanie siedlisk; • odtwarzanie siedlisk przekształconych; • tworzenie obszarów szczególnie chronionych; • ustalenie zasad pozyskiwania populacji ptaków łownych.

16. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Spełniając wymogi Wzajemnej Zgodności należy przestrzegać: • wymagań wynikających z planu zadań ochronnych lub planu ochrony dla obszarów Natura 2000 w zakresie dotyczącym ptaków; • zakazu umyślnego chwytania oraz zabijania ptaków objętych ochroną; • zakazu umyślnego niszczenia gniazd i jaj lub umyślnego płoszenia ptaków objętych ochroną;

17. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Cd. • zakazu umyślnego niszczenia siedlisk i ostoi ptaków podlegających ochronie; • w strefach ochrony ostoi miejsc rozrodu i regularnego przebywania ptaków zabrania się: - wycinania drzew lub krzewów; - dokonywania zmian stosunków wodnych, jeżeli nie jest to związane z potrzebą ochrony poszczególnych gatunków; - wznoszenia obiektów, instalacji i urządzeń.

18. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA • Pozostałe zakazy jakie obowiązują w stosunku do dzikich zwierząt, w tym i ptaków objętych ochroną gatunkową dotyczą: • okaleczania, transportu, pozyskiwania, przetrzymywania żywych zwierząt; • zbierania, przetrzymywania i posiadania zwierząt martwych, w tym spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych; • niszczenia postaci młodocianych i form rozwojowych; • niszczenia ich siedlisk i ostoi; • wybierania jaj;

19. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Cd. • preparowania martwych zwierząt lub ich części; • zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży, wymiany i darowizny zwierząt żywych, martwych, przetworzonych i spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych; • przywożenia z zagranicy i wywożenia poza granice państwa zwierząt żywych, martwych, przetworzonych i spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych;

20. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Cd. • umyślnego niepokojenia; • fotografowania, filmowania i obserwacji, mogących powodować ich płoszenie lub niepokojenie; • przemieszczania z miejsc regularnego przebywania na inne miejsca; • przemieszczania urodzonych i hodowanych w niewoli do stanowisk naturalnych.

21. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA Na liście dyrektywy (zamieszczonych w 5 załącznikach) znajduje się 276 gatunków ptaków, w tym gatunki ważne dla zachowania różnorodności biologicznej krajobrazu rolniczego m.in.: bocian biały, błotniak łąkowy, derkacz, dubelt, gąsiorek, kania ruda, kraska, ortolan, świergotek, wodniczka.

22. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA BOCIAN BIAŁY pierwotnie ptak ten gniazdował na obrzeżach lasów. Wraz z rozwojem rolnictwa w okresie ostatnich kilkuset lat zaczął budować gniazda na dachach chałup, stodół i stajen krytych strzechą. GĄSIOREK zamieszkuje tereny otwarte z kępami drzew, torfowiska, wrzosowiska, sady owocowe zakłada gniazda na drzewach lub krzewach

23. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA DERKACZ gniazduje na ziemi na trwałych użytkach zielonych. BŁOTNIAK ŁĄKOWY gniazduje na ziemi wśród roślinności torfowiskowej.

24. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA WODNICZKAgniazduje w turzycach. KANIA RUDA świetliste lasy liściaste i mieszane ze starodrzewami w sąsiedztwie otwartych pól, łąk, często w sąsiedztwie rzek czy stawów, ale gniazduje również z dala od wody. DUBELTgniazduje na suchszym fragmencie gruntu wśród bagien.

25. OCHRONA DZIKIEGO PTACTWA ŚWIERGOTEKtereny dobrze nasłonecznione, suche, piaszczyste, obrzeża suchych borów, uprawy leśne. KRASKA widywana w łęgach i nadrzecznych olsach, terenach urozmaiconych w pastwiska, nieużytki i niewielkie zadrzewienia. ORTOLAN tereny nizinne, żyzne pola przeplatane laskami, alejami lub pojedynczymi drzewami, obrzeża sadów i ogrodów.

26. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH ORAZ DZIKIEJ FAUNY I FLORY

27. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH PRAWO: • Dyrektywa Rady (92/43/EWG) z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory; • Ustawa o ochronie przyrody z dnia 16 kwietnia 2004r. (Dz. U. 2009 Nr 151, poz. 1220, z późn. zm. - tekst jednolity); • Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących roślin objętych ochroną (Dz. U. 2004 Nr 168, poz. 1764).

28. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH Dyrektywa siedliskowa za cel stawia sobie zapewnienie różnorodności przyrodniczej, poprzez zachowanie siedlisk naturalnych oraz gatunków dzikiej flory i fauny.

29. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH Rolników na terenie całego kraju obowiązuje zakaz: • umyślnego zrywania; • niszczenia; • uszkadzania oraz • zbioru roślin objętych ochroną. Zabronionejest również posiadanie, transport, handel i wymiana egzemplarzy roślin chronionych, które zostały zabrane z siedliska przyrodniczego.

30. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH Zakaz w stosunku do gatunków dziko żyjących roślin dotyczy: • dokonywania zmian stosunków wodnych, stosowania środków chemicznych oraz niszczenia ściółki leśnej i gleby w ostojach; • pozyskiwania, zbioru, przetrzymywania, posiadania, preparowania i przetwarzania całych roślin i ich części;

31. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH • zbywania, nabywania, oferowania do sprzedaży, wymiany i darowizny roślin żywych, martwych, przetworzonych i spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych; • przywożenia z zagranicy i wywożenia poza granicę państwa roślin żywych, martwych, przetworzonych i spreparowanych, a także ich części i produktów pochodnych.

32. OCHRONA SIEDLISK PRZYRODNICZYCH Zabrania się niszczenia gniazd, mrowisk, nor, legowisk, żeremi, tam, tarlisk, zimowisk i innych schronień dla zwierzątjak również wypalania łąk, pastwisk i nieużytków, rowów, pasów przydrożnych, szlaków kolejowych oraz trzcinowisk i szuwarów.

33. LISTA SPRAWDZAJĄCA Lista sprawdzająca w zakresie ochrony dzikiego ptactwa i siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (w tym Natura 2000)

34. LISTA SPRAWDZAJĄCA

35. LISTA SPRAWDZAJĄCA

36. Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich „Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie” Dziękuję za uwagę Szkolenie współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Szkolenia zawodowe dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 przeprowadzone w ramach operacji szkoleniowej – umowa nr 00001-6900 FA1900040/09. Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi