Catalogiseren in het digitale tijdperk

1. Catalogiseren in het digitale tijdperk Erik Oltmans Hoofd Verwerking Publicaties Koninklijke Bibliotheek FOBIDStudiedagVan Catalogiseren naar Metadatabeheer27 september 2007

2. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Overzicht • De invloeden op ons catalogiseerproces: • Meer publicaties: hoe blijven we dit doen? • Andere verwachtingen bij gebruikers • Wat zijn de praktische implicaties? • Wat staat ons te doen?

3. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Meer publicaties…

4. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Er is (te) veel om te catalogiseren.. • Groei van het aantal publicaties, zowel gedrukt als digitaal • e-journals, e-books, blogs, wikis etc • Nieuwe formaten: web archivering • Groeiend aantal massadigitaliseringsprojecten

5. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer

6. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer

7. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer

8. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Wat betekent dit praktisch? • More wine, not enough bottlers • We hebben nieuwe methoden nodig om publicaties te ontsluiten • Niet ter vervanging van handmatige werk, maar om meer werk mogelijk te maken • Van regel-gebaseerd naar principe-gebaseerd • Meer individualiteit voor catalogiseerders • Gedifferentieerd metadatabeleid • Hergebruik van metadata

9. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Hergebruik van metadata • Gemeenschappelijk catalogiseren nieuwe stijl • Import metadata van Centraal Boekhuis, m.b.v. ONIX • Een nieuwe manier van werken: • Aanpassing aan workflow • Directe koppeling CB Onix  GGC • Direct zichtbaar, daarna pas afcatalogiseren • Implicaties voor de catalogiseerder: redactie in plaats van creatie • Creëren is wellicht gemakkelijker, maar door de grote hoeveelheden redden we dat niet meer.. • Nieuwe gereedschappen, uitdaging voor de catalogiseerder

10. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Process Redesign: Ontwikkeling van metadataketens • Ergens wordt een basis-record aangemaakt… • de bron is vrijwel altijd de uitgever • of soms de auteur (bijvoorbeeld via METIS) • dat wordt aan anderen ter beschikking gesteld… • via ONIX uit het Centraal Boekhuis • met beknopte titel, item direct op de plank/in de catalogus • die het weer verrijkt… • onder meer door koppeling met informatie elders • (semi-) automatische toekenning van trefwoorden • en het weer aan anderen ter beschikking stelt… • Nederlandse Bibliografie Online, Nationaal titelbestand

11. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer De nieuwe gebruiker

12. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Er komen nieuwe technologieën op . . . • Opkomst van Google – het search-engine model • De mogelijkheid om door te linken naar veel meer digitale content • De mogelijkheid om full text automatisch te indexeren • Web 2.0 verandert de verwachtingen van eindgebruikers • Social tagging, community tagging • Communities werken samen om informatie te creëren en te delen, op nieuwe manieren, en vaak zonder intermediairs

13. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer De klant heeft andere verwachtingen . . . Klanten: • willen integratie van meerdere informatiebronnen • willen grootschalige, geïntegreerde diensten gebruiken • willen verbeteringen in de kwaliteit en consistentie van informatie • willen verbeteringen in de “look and feel” • willen “zoiets als Google” Karin Calhoun: • On behalf of research communities, libraries should be contributing to bigger scholarly environments through data exchange, collaboration and partnerships to aggregate more of the expanding universe of scholarly content.

14. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer De klant heeft andere verwachtingen . . . • “Met weglatingen en toevoegingen worden enerzijds een nuttige zuivering van overtollige titelbestanddelen beoogd” • “de titelbeschrijving is anderzijds een aanvulling daarop, met onontbeerlijke, maar door onvolledige titelredactie vaak ontbrekende gegevens” • “Zoo ontstaat een titelbeschrijving die den catalogusgebruiker alle onontbeerlijke gegevens en aangename gemakken biedt” Praktijk en theorie der titelbeschrijving,Dr. H.E. Greve, 1930 • Het doel blijft hetzelfde maar nieuwe gereedschappen geven er een nieuwe invulling aan: uitbreiding van de titelbeschrijving (met plaatjes, flapteksten, recenties, samenvattingen, etc.).

15. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer De rol van de catalogiseerder: • Metadata genereren, maar vooral manipuleren en beheren • data- en databasebeheer • metadatamanagement wordt ketenmanagement • Dataverrijking • tagging services • thesaurusontwikkeling, thesaurusbeheer • verbinden van content, groeperen van content (FRBR) • Ontwikkelen standaarden • Beheren relaties met auteurs, uitgevers, data aggregators • Het vak van catalogiseerder wordt meer, niet minder!

16. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Key players in addressing challenges… Quote Indiana University: “The need for cataloging expertise … will not be diminished in the coming years. Rather, catalogers of the future will work in the evolving environment of publishing, scholarly communication, and information technology in new expanded roles. Catalogers will need to be key players in addressing the many challenges facing libraries and the overall management and organization of information.” http://www.iub.edu/~libtserv/pub/Future_of_Cataloging_White_Paper.doc

17. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Ten slotte… Per 1 oktober 2007 is Johan Stapel hoofd van de afdeling Catalogisering & Metadatabeheer

18. Van Catalogiseren naar Metadatabeheer Dank voor uw aandacht! en Inge Angevaare voor haar bijdragen