ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

1. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Enver ÇAKAN Ali YERLİ Yeminli Mali Müşavir Yeminli Mali Müşavir C&Ç YEMİNLİ MALİ MÜŞAVİLLİK LİMİTED ŞİRKETİ

2. OSB’LERİN TESLİM VE HİZMETLERİ VE KDV • OLAYA KATMA DEĞER VERGİSİ AÇISINDAN BAKILDIĞINDA BİR TESLİMİN KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİ OLABİLMESİ İÇİN • 1.Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler, • 2. Her türlü mal ve hizmet ithalatı, • 3. Kanunun 1. maddesinde sayılan diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetlerden olması gerekmektedir

3. KDVK’NIN 1. MADDESİNDE; • “Bu faaliyetlerin kanunların veya resmi makamların gösterdiği gerek üzerine yapılması, bunları hukuki statü ve kişilikleri, Türk tabiiyetinde bulunup bulunmamaları, ikametgah veya işyerlerinin yahut kanuni merkez veya iş merkezlerinin Türkiye’de olup olmaması işlemlerin mahiyetini değiştirmez ve vergilendirmeye mani teşkil etmez.” hükmü yer almaktadır

4. Aynı maddede; • “Ticari, sınai, zirai faaliyet ile serbest meslek faaliyetinin devamlılığı, kapsam ve niteliği gelir vergisi kanunu hükümlerine göre; gelir vergisi kanununda açıklık bulunmadığı hallerde Türk Ticaret Kanunu ve diğer ilgili mevzuat hükümlerine göre tayin ve tespit edilecektir.” Denilmektedir.

5. KDVK’NIN 19. MADDESİNDE İSE; “ Diğer kanunlardaki vergi muaflık ve istisna hükümleri bu vergi bakımından geçersizdir. Katma Değer Vergisine ilişkin istisna ve muafiyetler ancak bu kanuna hüküm eklenmek veya bu kanunda değişiklik yapılmak suretiyle düzenlenir.”

6. BUNA GÖRE, 1- OSB KANUNUN 21. MADDESİNDEKİ İSTİSNA VE MUAFİYET HÜKMÜNÜN KDV AÇISINDAN GEÇERLİ OLMADIĞINI, UYGULANMASI GEREKEN HÜKÜMLERİN KDVK’NUNA GÖRE BELİRLENMESİ GEREKTİĞİNİ DÜŞÜNÜYORUZ.

7. 2- OSB’LERİN KENDİ KANUNUNDA SAYILAN GELİRLERİNİ ELDE EDERKEN YAPTIKLARI TESLİM VE HİZMETLER, MAHİYET VE NİTELİKERİNE GÖRE KATMA DEĞER VERGİSİ KAPSAMINA GİRECEKLERDİR

8. 3- BU KAPSAMDA OSB’LERİN TİCARİ, ZİARİ, SINAİ VE SERBEST MESLEK FAALİYETİ KAPSAMINDAKİ TESLİMLERİ KDV’YE TABİDİR 4- İTHALATI KDV’YE TABİDİR 5-OSB’LERİN İKİTİSADİ İŞLETME OLARAK NİTELENDİRİLEN KİRA GELİRLERİ KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİDİR (GVK 70. MADDEDE SAYILNA MAL VE HAKLARIN KİRA GELİRLERİ)

9. TİCARİ MAHİYETİN KAPSAM VE SINIRLARI KONUSUNDA OSB’LER AÇISINDAN GELİR VERGİSİ KANUNUNDA FAZLA AÇIKLAYICI BİLGİ BULUNMAMAKTADIR • TİCARİ MAHİYET TİCARET KANUNUNA GÖRE BELİRLENECEKTİR

10. YENİ TİCARET KANUNUN 11. MADDESİNDE, “ESNAF İŞLETMESİ İÇİN ÖNGÖRÜLEN SINIRI AŞAN DÜZEYDE GELİR SAĞLAMAYI HEDEF TUTAN FAALİYETLERİN DEVAMLI VE BAĞIMSIZ ŞEKİLDE YÜRÜRTÜLDÜĞÜ İŞLETMELER” OLARAK TANIMLANMIŞTIR.

11. DİĞER TARAFTAN YENİ TİCARET KANUNUN 16. MADDESİNDE ÖZEL HUKUK HÜKÜMLERİNE GÖRE YÖNETİLMEK ÜZERE DEVLET TARAFINDAN KURULAN TÜZEL KİŞİLERE AİT TİCARİ İŞLETMELER DE TACİR SAYILMAKTA VE BUNLARIN TESLİMLERİ TİCARİ MAHİYET ARZETMEKTEDİR.

12. BU HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLDİĞİNDE, OSB’LERE AİT İŞLETMELER TİCARİ İŞLETMELERDİR VE TESLİMLERİ TİCARİ MAHİYET ARZETMEKTEDİR.

13. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ KANUNU’NUN 3. MADDESİNİN1. FIKRASININ (b)BENDİNDE OSB TANIMLANMIŞTIR. • “Organize Sanayi Bölgeleri (OSB): Sanayinin uygun görülen alanlarda yapılanmasını sağlamak, çarpık sanayileşme ve çevre sorunlarını önlemek, kentleşmeyi yönlendirmek, kaynakları rasyonel kullanmak, bilgi ve bilişim teknolojilerinden yararlanmak, sanayi türlerinin belirli bir plan dahilinde yerleştirilmesi ve geliştirilmesi amacıyla; sınırları tasdik edilmiş arazi parçalarının imar planlarındaki oranlar dahilinde gerekli idari, sosyal ve teknik altyapı alanları ile küçük imalat ve tamirat, ticaret, eğitim ve sağlık alanları, teknoloji geliştirme bölgeleri ile donatılıp planlı bir şekilde ve belirli sistemler dahilinde sanayi için tahsis edilmesiyle oluşturulan ve bu Kanun hükümlerine göre işletilen mal ve hizmet üretim bölgelerini” ifade eder.

14. OSB KANUNUN 12. MADDESİNE GÖRE OSB GELİRLERİ İSE ŞUNLARDAN OLUŞUR • Madde  12 – OSB`nin gelirleri şunlardır: • Müteşebbis heyete katılan kurum ve kuruluşların verdikleri iştirak payları. • Arsa tahsisi yapılan veya satışı yapılan ve OSB`de faaliyet gösterecek olan ve gösteren katılımcıların ödedikleri aidatlar ile arsa ve alt yapı katılım payları ve hizmet karşılıkları. • OSB alt yapı ve sosyal tesislerinin ihalesi için hazırlanan dosyaların satış bedelleri ile bölge içinde kurulacak olan işletmelerin projelerinin tasdik ve vize bedelleri. • Yönetim aidatlar. • Su, elektrik, doğalgaz, sosyal tesis, arıtma ve benzeri işletme gelirleri ile iştirak gelirleri. • Arsa satışından sağlanan gelirler. • Bağışlar. • Bölge ortak mülklerinin kira ve hizmet gelirleri. • Banka faizleri. • Gecikme cezaları. • İlan ve reklam gelirleri. • Diğer gelirler.

15. KANUNUN 20. MADDESİNDE İSE OSBNİN KENDİ BÖLGESİNDEKJİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ SAYILMIŞTIR • Alt yapı tesisleri kurma, kullanma ve işletme hakkı • Madde 20 – OSB`lerin ihtiyacı olan elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, arıtma tesisi, yol, haberleşme, spor tesisleri gibi alt yapı ve genel hizmet tesislerini kurma ve işletme, kamu ve özel kuruluşlardan satın alarak dağıtım ve satışını  yapma, üretim tesisleri  kurma ve işletme hakkı sadece OSB`nin yetki ve sorumluluğundadır. Ancak, atıkların ortak arıtma tesisinin kabul edebileceği standartlara düşürülmesi amacıyla münferiden ön arıtma tesisi yapılması gerekir. • OSB`de yer alan kuruluşlar, alt yapı ihtiyaçlarını  OSB`nin tesislerinden karşılamak zorundadır. OSB`nin izni olmaksızın alt yapı ihtiyaçları başka bir yerden karşılanamaz ve bu amaçla münferiden tesis kurulamaz. Bu kuruluşlar kendilerine tahsis edilen alt yapı kullanma hakkını  başka kuruluşlara devir ve temlik edemez ve başkalarının istifadesine tahsis edemez.Bu Maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikte düzenlenir.

16. YUKARIDA BELİRTİLEN OSB GELİR VE FAALİYETLERİ İCRA EDİLİRKEN İKTİSADİ İŞLETME OLABİLMEKTE VE TİCARİ MAHİYETTE TESLİMLER MEYDANA GELEBİLMEKTEDİR

17. OSB KANUNU VE YÖNETMELİĞİ ÇERÇVESİNDE KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİ NİTELİKTE TİCARİ FAALİYETLER 1-ARSA TESLİMİ 2-ALTYAPI HİZMETLERİ FAALİYETİ 3-SU, ELEKTRİK, DOĞALGAZ DAĞITIMI 4-İNTERNET HİZMETLERİ

18. 5-ARITMA VE BENZERİ İŞLETMELER 6-OSB GAYRİMENKULLERİNİN KİRA VE HİZMET GELİRLERİ 7-İLAN VE REKLAM FAALİYETLERİ 8-SOSYAL TESİS İŞLETİLMESİ 9- İKTİSADİ İŞLETME ALACAKLARINA AİT GECİKME FAİZ, ZAM VE VADE FARKLARI

19. KDV’YE TABİOLMAYAN HİZMETLER 1-BAĞIŞLAR 2-AİDATLAR 3-BANKA FAİZLERİ 4- İKTİSADİ İŞLETME FAALİYETLERİ DIŞINDAKİ ALACAKLARA İLİŞKİN GECİKME CEZALARI 5- OSB’YE VERİLEN İŞTİRAK PAYLARI

20. 6- OSB KATILIMCILARINA VERİLEN PROJE TASDİK VE VİZE BEDELLERİ 7- İHALE DOSYA BEDELLERİ

21. OSB KDV İSTİSNASI ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNA İŞLEMLERİ KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUN 17/4-K MADDESİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLECEKTİR

22. Katma değer vergisi kanunun 17/4-k maddesindeki hüküm şöyledir; “Organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri”

23. BU KONUDA KATMA DEĞER VERGİSİNE BAĞLI 69 SERİ NUMARALI TEBLİĞDE AÇIKLAMALR YAPILMIŞTIR ANILAN TEBLİĞDE YER ALAN HÜKÜM ŞÖYLEDİR: 3. ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİ VE KÜÇÜK SANAYİ SİTELERİNDE ARSA VE İŞYERİ TESLİMLERİ • 4369 sayılı Kanunun 60 ıncı maddesi ile 3065 sayılı Kanunun 17/4 üncü maddesine (k) bendi eklenerek; organize sanayi bölgeleri ile küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla oluşturulan iktisadi işletmelerin arsa ve işyeri teslimleri 01/08/1998 tarihinden itibaren istisna kapsamına alınmıştır.

24. Organize sanayi bölgesi veya küçük sanayi sitelerinin kurulması amacıyla, müteşebbis heyet, kooperatif veya diğer isimler altında iktisadi işletmeler oluşturulmaktadır. Bu organizasyonlar, arsayı temin etme, altyapıyı tamamlama, işyerlerini inşa etme gibi hizmetlerin tamamını veya bir kısmını yürütmek üzere kurulmaktadır. • Yapılan kanun değişikliği ile sözü edilen organizasyonların sadece arsa teslimleri ile işyeri teslimleri istisna kapsamına alınmıştır. Bu organizasyonların yapacakları her türlü hizmetler ile arsa ve işyeri dışındaki teslimlerinin yanı sıra bölge ve site dışındaki arsa ve işyeri teslimleri de genel hükümler çerçevesinde katma değer vergisine tabi olacaktır. Ayrıca bunlara yapılan mal ve hizmet satışlarında genel hükümler çerçevesinde vergi uygulanacağı tabiidir.

25. OSB’LERDE KDV • KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUN 17/4-k MADDESİNE GÖRE İSTİSNA OSB’LERCE TESLİM EDİLEN ARSA VE İŞYERLERİ İLE SINIRLIDIR. KURAL OLARAK BUNUN DIŞINDA KALAN İŞLEMLERİN KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİ OLDUĞUNU DÜŞÜNMEK GEREKMEKTEDİR

26. OSB KATMA DEĞER VERGİSİ İSTİSNAAÇMAZI • GÖRÜLDÜĞÜ ÜZERE OSB’LERİN ARSA VE İŞYERİ TESLİMLERİ KATMA DEĞER VERGİSİNDEN İSTİSNADIR • ANCAK ARSA ÜRETİMİ İÇİN KATLANILAN MALİYETLER VARDIR VE BUNLAR İÇİN ALINAN MAL VE HİZMETLERİN OSB’LERE TESLİMİ KATMA DEĞER VERGİSİNE TABİDİR.

27. İSTİSNAAÇMAZI • BU DURUMDA OSB ARSA ÜRETİMİ İÇİN YÜKLENDİĞİ KATMA DEĞER VERGİSİNİ DİĞER İŞLETMECİLİK FAALİYETLERİ NEDENİYLE HESAPLADIĞI KATMA DEĞER VERGİLERİNDEN İNDİREMEZ • DOĞRUDAN ARSA ÜRETİM MALİYETİNE ATMAK ZORUNDADIRLAR. • BU KATMA DEĞER VERGİLERİNİN KISMİ İSTİSNA KAPSAMINDA OLMASI NEDENİYLE İADESİ DE MÜMKÜN DEĞİLDİR

28. İSTİSNAAÇMAZI • BU DURUM GENEL YÖNETİM GİDERLERİ AİDATLARI İÇİN DE GEÇERLİDİR. • BİR SANAYİCİ OSB DIŞINDA BİR ARSA ALMIŞ OLMASI,PARSALESYAN VE DİĞER ARSAYA BAĞLI ALTYAPI GİDERLERİNE KENDİSİ KATLANMASI DURUMUNDA ÖDEDİĞİ KATMA DEĞER VERGİLERİNİ İNDİRİM KONUSU YAPABİLECEK İDİ

29. İSTİSNAAÇMAZI • OSB’LER ARSA TAHSİSİ YAPARKEN GENELLİKLE ELEKTRİK, DOĞALGAZ, YOL VB. GİDERLERİ KARŞILAYACAK BİR BİRİM ARSA TAHSİS BEDELİ HESAPLAMAKTA VE BUNUN ÜZERİNDEN TAHSİSİ GERÇEKLEŞTİRMEKTEDİRLER.

30. İSTİSNAAÇMAZI • BU DURUM NETİCESİNDE TAPULARIN VERİLMESİ VE FATURANIN KESİLMESİ SIRASINDA ALINAN BEDELİN TAMAMININ “ARSA BEDELİ” OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİNE YOL AÇMAKTA VE TAMAMINA İSTİSNA KAPSAMINDA FATURA DÜZENLENMEKTEDİR

31. İSTİSNAAÇMAZI • BU AÇMAZDAN KURTULMAK İÇİN BAZI OSB’LER KATMA DEĞER VERGİSİ KANUNUN İSTİSNADAN VAZGEÇME MÜESSESİNDEN YARARLANMAYI DENEMEKTEDİR. • BU DURUMDA İSE İSTİSNADAN VAZGEÇİLDİĞİ DÖNEME KADAR YÜKLENİLEN KATMA DEĞER VERGİLERİNİN İNDİRİMİ MÜMKÜN OLAMAMAKTADIR • BUNUN BAŞKA BİR SAKINCASI İSE DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ KALMADIĞINDA ELDE KALAN ARSALARIN SATIŞINDA BU DEFA SIKINTI ÇEKİLMEKTEDİR

32. İSTİSNAAÇMAZI • İSTİSNA AÇMAZINDAN KURTULMAK İÇİN NE YAPILMALIDIR? • ÖNCELİKLE HARCAMALARLA İLGİLİ AŞAĞIDAKİ SORULARA CEVAP VERİLMELİDİR • 1-ARSA MALİYETLERİ NELERDEN OLUŞMAKTADIR? • 2-ALTYAPI MALİYETLERİ NELERDEN OLUŞMAKTADIR? • 3- İKTİSADİ İŞLETME NİTELİĞİNİ TAŞIYAN MAL VE HİZMET TESLİMLERİNE YÖNELİK YATIRIMLAR NELERDİR?

33. İSTİSNAAÇMAZI • İKİNCİ OLARAK TAHSİS BEDELİ İÇİNDE • ARSA BEDELİ, • ALTYAPI KATILIM BEDELİ • VE İKTİSADİ İŞLETME NİTELİĞİNDEKİ MAL VE HİZMET ÜRETİMİ İÇİN KURULACAK TESİSLERE KATILIM BEDELİ TESPİT EDİLMELİDİR.

34. İSTİSNA AÇMAZI • ARSA MALİYETLERİ • SATIN ALMA BEDELİ • ALIMDA YÜKLENİLEN VERGİ VE BENZERİ GİDERLER • İMAR VE PARSELASYON MASRAFLARI • DİĞER ARSA ÜRETİMİNE İLİŞKİN GİDERLER • GENEL YÖNETİM PAYLARI

35. İSTİSNAAÇMAZI • ALTYAPI GİDERLERİ • YOL • KALDIRIM • YEŞİL ALANLAR • ÇEVRE DUVARI • İDARİ BİNALAR • İTFAİYE TESİSLERİ • DİĞER

36. İSTİSNAAÇMAZI • İŞLETMELERE İLİŞKİN TESİSLER • SU VE KANALİZASYON YATIRIMLARI • DOĞALGAZ DAĞITIM YATIRIMLARI • ELEKTRİK DAĞITIM YATIRIMLARI • ARITMA TESİSİ YATIRIMLARI • DİĞER İŞLETME YATIRIMLARI