xelmZRvaneli: biologiis mecnierebaTa doqtori eka xurciZe

1. ivane javaxiSvilis Tbilisis saxelmwifo universitetis zust da sabunebismetyvelo mecnierebaTa fakultetis gamoyenebiTi biomecnierebebisa bioteqnologiis mimarTulebis me-3 kursis studenti:naTia meliqiZe xelmZRvaneli: biologiis mecnierebaTa doqtorieka xurciZe Tbilisi 2013

2. swrafi kveba da janmrTeloba (fast-food and health)

3. ra aris kveba? • kveba-warmoadgens adamianis sasicocxlo moTxovnilebas.kvebaSi igulisxmeba sakvebis moxvedra organizmSi,misi gardaqmna saWmlis momnelebel sistemaSi,gardaqmnil nivTierebaTa Sewova da gadasvla sisxlSi,Semdeg ki qsovilebis mier maTi SeTviseba

4. Ekvebis ZiriTadi miznebi • adamianis organizmis aRWurva: • adeqvaturi sakvebi nivTierebebiT • plastikuri, saamSeneblo masaliT • sakvebis Seucvleli komponentebiT • (vitaminebi, mikroelementebi, Seucvleli • aminomJavebi da cximovani mJavebi omega -3, 6, 9) • uzrunvelyofa energiiT

5. jansaRi kvebis principebi • ჯანსაღი კვება უმნიშვნელოვანესი პირობაა ჯანმრთელობის შენარჩუნების,ადამიანის ორგანიზმის განვითარებისათვის. • ჯანსაღი კვება გულისხმობს პროდუქტების მრავალფეროვნებას, ბალანსირებულ რაციონს, გემრიელ, იაფ და სასარგებლო კერძებს.

6. .sakvebi nivTierebebiT organizmis aRWurvis nebismierma gadaxram SeiZleba arsebiTi ziani miayenos adamianis janmrTelobas,gamoiwvios garemos araxelsayreli pirobebis mimarT adamianis organizmis winaaRmdegobis gawevis unaris daqveiTeba,gonebrivi da fizikuri Sromisunarianobis gauareseba. • gansakuTrebiT saxifaTo sakvebs adamianis janmrTelobisTvis warmoadgens e.w. swrafi kvebis obieqtebSi momzadebuli produqtebi

7. Fast-food –(ing) sityvasityviT niSnavs sakvebs,romelic swrafad aris momzadebuli. mwarmoeblis mier es sakvebi ZiriTadad gaTvlilia bavSvebzeda iseT adamianebze,romlebsac mudam eCqarebaT.

8. istoria swrafi kvebis obieqtebi jer kidev Zvel romSi arsebobda. fardulebSi iyideboda comis firfitebi,romelsac zeiTunis zeTi esva. AaseTive lavaSebi iyideboda Zveli CineTisa da indoeTis bazarze Tanamedrove Ffast-food-is istoria ki 21-e saukunis 20-ian wlebSi aRmocenda aSS-i

9. Fast-food-is ZiriTadi momxmareblebi Ddasaqmebuli pirebi studentebi bavSvebi

10. bavSvebi-bavSvebi arian yovelive mimzidvelis,macd- • Unebelisa da ...mavnebelis “damfaseblebi” • studentebi-universitetebis 70%-sar aqvs sakuTari bufeti,rac studentebs ubiZgebs,rom ikvebon gareT, uxarisxo sakvebiT,daizianon janmrTeloba da Semdgom mTeli cxovreba mouwioT am problemastan brZola. • Ddasaqmebuliadamianebi-Tanamedrove cxovrebis swrafi ritmi,yoveldRiuri gadatvirtuli grafiki,droisa daenergiis uqonloba aiZulebs maT “gareT” ikvebon.

11. Mmecnierebma daadgines,rom adamianis organizmi iwamleba:^ 5% haeriT 10% sasmeliT 45% fast-food 85% sakvebiT

12. Fast-food-is yvelaze moTxovnadi produqtebi kartofili fri Ggaziani sasmelebi hoT-dogi hamburgeri

13. Fast-food-Si regularuli kveba mavnebelia janmrTelobisTvis radgan: • arRvevs kalciumis Sewovas • Seicavs transcximebis,marilebis da Saqrebis Warb raodenobas • aqvs maRali energetikuli Rirebuleba • Seicavs ujredisiT Rarib produqts • mcire raodenobiT an TiTqmia sul ar Seicavs vitaminebs,mineralebs da aucilebel sakveb nivTierebebs • qmnis Warbi wonis ganviTarebis risks • iwvevs qolesterinis donis zrdas • masSi darRveulia balansi cilebs,cximebsa da naxSirwylebs Soris • SeiZleba Seicavdes GMO produqts

14. TeTripuri-mcire raodenobiT Seicavs vitaminebs da mineralebs Hhamburgeri sawebeli-SeuZlia gawmindos moneta bzinvarebamde xorci-uxvad Seicavs transcximebs Yyveli-gajerebulia danamatebiT da aromatizatorebiT

15. Ggaziani sasmelebi buStebiani SeRebili wyali. . .zogs sjera rom swrafi kvebisas umjobesia mivirTvat gaziani sasmeli,magram sinamdvileSi:gaziani sasmeli kuWis wvens akargvinebs qmediTunarianobas da amasTan SimSilis grZnobas aormagebs

16. Kkartofili-fri • Kkartofili-frisa da Cifsebis damzadebisas kartofilisgan naturaluri aRaraferi rCeba: mxolod kancerogenebi,transcximebi,aromatizat-orebi da gemos mimcemi gamaZlierebeli agentebi • maTi xSiri Wama iwvevs onkologiuri daavadebebis ganviTarebis risks da wonasTan dakavSirebul problemebs

17. transcximebi • Pproduqtis dasamzadeblad fast-fud-Si iyeneben magari saxeobis margarins,trans-izomeruli cximis SemcvelobiT. • samwuxarod swrafi kvebis obieqtebSi xSirad mxolod 2-3 dReSi erTxel(an ufro iSviaTad)cvlian zeTs.mravaljer gacxelebis Sedegad ki zeTSi warmoiqmneba ara marto toqsikuri aramed kancerogenuli Tvisebebis mqone nivTierebebi(akrilamidi,heterocikluri aminebi,peroqsidebi) • 2003 wlidan evrokavSirSi moqmedebs kanoni,romelic krZalavs sakvebSi transcximebis 2%-ze met Semcvelobas. • 2006 wlidan aSS-s kongresis mier mwarmoeblebs daekisraT SefuTvaze miuTiTon transcximebis Semcveloba da wili.

18. transcximebi miiReba xelovnurad ujeri cximebis gadamuSavebisas najer cximebad.swored am gziT miiReba margarini da kulinaruli cximebi • .rogorc aRmoCnda margarinis damzadebisas zogierTi molekula ar mdidrdeba wyalbadiT,icvlis mxolod struqturas da transcximad gardaiqmneba. • transcximebi zrdian sisxlSi “cudi qolesterinis” koncentracias da amis Sedegad aTerosklerozis ganviTarebis risks,xels uSlis sakvebis normalur monelebas da iwvevs araerTi paTologiis ganviTarebas.

19. Ddaavadebebi: • onkologiuri daavadebebi • kuW-nawlavis daavadebebi • gulis iSemiuri daavadebebi • Saqriani diabeti • nervuli sistemis daavadebebi • salmonelozi,dizenteria • aTerosklerozi • Tavis tvinis zomaSi Semcireba,sizante da mZime azrovneba • kvebiTi alergiebi

20. Kkvlevebi. . .…eqsperimentebi. . . • New-york-is fsiqiatriuli klinikis profesorebma daadgines,rom swrafi kvebis produqtebi adamianis tvins zomaSi amcirebs. • Svedma bioqimikosebma daadgines,rom kancerogen akrilamidis raodenoba erT-erTi dasaxelebis CifsSi asjer aRemateboda dasaSveb normas. • 33 wlis amerikeli morgan sparlokis sakuTar Tavze Catarebuli eqsperimenti.

21. statistika • swrafi kvebis obieqtebi imdenad moedo mTel msoflios,rom man mraval qveyanaSi tradiciuli samzareuloc ki gandevna Qqveynebis oTxeuli sadac gansakuTrebiT popularulia fast-food-i Semdegnairad gamoiyureba: • aSS (aSS-s mosaxleoba gansakuTrebulad aris damokidebuli fast-fudis produqtze,mosaxleobis 61% simsuqniT itanjeba) • safrangeTi • inglisi • iaponia(racarunda gasakviri iyos)

22. Aaranakleb saintereso aRmoCnda Cems mier Catarebuli kvlevis Sedegad miRebuli statistikuri monacemebi. gamovkiTxe 100 studenti,romelTagan:

23. rekomendaciebi • daicaviT balansirebuli da racionaluri kvebis reJimi • Tkbili da gaziani sasmelebi CaanacvleT naturaluri xilis wveniT,CaiT,ucximo rZiT an mineraluri wyaliT. • Semwvaris nacvlad miirTviT orTqlze momzadebuli an wyalSi moxarSuli produqti. • racionSi SeitaneT ufro meti bostneuli,xili da salaTebi. • dRis ganmavlobaSi miiReT imdeni kaloria ramdenic daxarjeT. • Mmomzadebisas ar gamoiyenoT myari cximi da SeamcireT naxSirwylebis raodenoba

24. jamSi SeiZleba iTqvas,rom Tu gsurT gamoiyurebodeT lamazad da iyoT janmrTelni, maSin uari unda TqvaT swraf kvebaze da upiratesoba unda mianiWoT jansaR da naturalur sakvebs!!! saboloo arCevani Tqvenzea! ! !

25. gmadlobT yuradRebisTvis!