KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA EVDE BAKIM; uygulama gerekçeleri ve modeller

1. KRONİK SOLUNUM HASTALIKLARINDA EVDE BAKIM;uygulama gerekçeleri ve modeller Doç.Dr. Pınar Ergün Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi PULMONER REHABİLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİ

2. Sunu içeriği • Entegre Bakım ? • Evde bakım; uygulama gerekçeleri ? modeller ? • KOAH’da evde bakım • Göğüs hastalıklarında III. Basamakta evde bakım DENEYİMLERİMİZ !!!

3. Entegre Bakım • WHO,2001 • Entegre bakım • Tanı, tedavi, bakım, rehabilitasyon ve halk sağlığı ile ilgili hasta verileri, sunulan hizmetlerin yönetim ve organizasyonun bütünlüğünün sağlanmasıdır. Entegrasyon; • Hizmet sunanların, hizmetten faydalananların memnuniyetini ve etkinliği, • ( Bölgesel) kooperasyon, sağlık bakım zinciri ve hizmet ağının oluşmasını amaçlar

4. hastaneleri 2. Basamak hastane Evde bakım KBYM I. basamak • Triaj • Bilgilendirme • Eğitim Acil Servisler Özel bakım kuruluşları Sağlık bakımı dışı servisler Entegre bakım platformu İleri teknoloji Kronik Bakım Yönetimi Merkezi (KBYM) kronik hastalığı olan olguların organizasyon ve yönetiminden sorumludur

5. EVDE BAKIM Akut hastalık, uzun süreli sağlık problemi, kalıcı engellilik veya terminal hastalıktan kaynaklanan ihtiyaçlar doğrultusunda kişiye kendi ortamında sağlık hizmeti verilmesidir.

6. Kronik solunum hastalıkları- EVDE BAKIM UYGULAMA GEREKÇELERİ; • Artan hastalık yükü • Kronik hasta bakımı dışında hastane etkinliğinin artırılması • Maliyet/etkinlik • Evde bakıma olanak sağlayan teknolojik gelişim • Hasta ve ailesinin memnuniyeti

7. SOLUNUMSAL HASTALIKLARDA EVDE BAKIM HİZMET KATEGORİLERİ Hasta Aile EPİZODİK BAKIM • Hizmetler • Hasta değerlendirme • Tedavi (İV, diğer) • Hasta eğitimi • Semptom kontrolü • Danışmanlık • Sevk • Rehabilitasyon • Personel • Doktor • Hemşire • Fizyoterapist • Bakıcı HOSPİS KRONİK BAKIM TEKNİK DESTEK • Hizmetler • Semptom Kontrolü • Kişisel Bakım • Danışmanlık • Sorumluya destek • Yaşamın sonunun planlanması • Personel • Doktor • Hemşire • Sosyal Hizmet Uzmanı • Hizmetler • Değerlendirme • Monitörizasyon • Kişisel Bakım • Günlük işlerde destek • Personel • Özel bakıcı • Hemşire • Sağlık bakıcısı • Günlük Hizmetli • Ekipman • Oksijen • Nebülizatör • Ventilatör • Monitör • Personel • Teknik eleman ATS /Statement of HOME CARE;2005

8. Farklı uygulamalar, Ekonomik, demografik, kültürel ve politik faktörlere göre zaman içerisinde değişim ? Evde bakımda personel görev, sorumluluk ve düzeylerinde farklılık Avrupa’da Evde bakım;

9. Evde Sağlık Hizmeti Modeller ? Hastane merkezli uygulamalar; • Evde hastane • Erken destekli taburculuk (<48 saat ) • Destekli taburculuk ( > 48 saat )

10. KOAH’da EVDE BAKIM • Seçilmiş KOAH akut ataklı olgularda evde bakım güvenli ve etkili bir tedavi uygulama şeklidir. Cochrane, 2003 • Hastane başvurusu yada hospitalizasyon gerektiren KOAH akut atakta evde hastane ve destekli taburculuk uygulamaları güvenli ve etkili yaklaşımlardır. (Kanıt düzeyi A) NICE Guidlines, 2004 • KOAH’lı hasta müracaatının yoğun olduğu merkez hastanelerde acil başvurusunu önlemek ve erken destekli taburculuk için evde hastane uygulanması gerçekçi bir yaklaşımdır. (Kanıt düzeyi A) BTS Guideline, 2007

11. KOAH atağı; • Acil başvurularının %25’ini oluşturmaktadır • Atak nedeniyle hospitalizasyon KOAH’la ilgili harcamaların %70’ini oluşturmaktadır. • Acile başvuran her 4 hastadan 1’i evde bakıma uygundur • Thorax 2000; 55: 907-12 • Cochrane systematic review, 2003

12. HANGİ KOAH’lı hasta EVDE BAKIMA uygundur ? EKİP’de kimler yer almalı ? Hangi model ?

13. KOAH atağında evde hastane uygulaması; hangi hastalar alınmalı? 2007 • Bilinç düzeyi yeterli • Asidoz Ø • Ciddi ko-morbidite Ø • Yeterli sosyal destek • Hasta tercihi dikkate alınmalı Kanıt düzeyi D

14. 754 hasta Evde hastane uygulanması durumunda mortalite oranları hastanede tedaviye göre farklılık göstermemekte BMJ 2004

15. Mortalite oranlarında fark yok !!!

16. - 2.4 - 6.9 8.1 3.5 Evde hastane Kontrol ENTEGRE BAKIM; evde hastane-klinik etkinlik SGRQ Total P< 0.001 Hastanede kalınan gün. p<0.001

17. Hastalığı hakkında bilgi düzeyi Fiziksel aktivite Oksijen tedavisine uyum İnhalasyon teknikleri İnhalasyon tedavisine uyum Oral tedaviye uyum Konvansiyonel bakım Entegre bakım DAVRANIŞ DEĞİŞİMİEvde hastane programı Hernandez C et al. Eur Respir J, 2003 ENTEGRE BAKIM KONVANSİYONEL BAKIM

18. 1255 € 2033 € MALİYETEvde hastane uygulama programı P<0.003 Evde hastane Konvansiyonel bakım EVDE HASTANE KONVANSİYONEL

19. Aylık telefon takibi Hastane merkezli Evde Bakım Programı; Evde bakım n=98 3 ayda 1 ev ziyareti USOT tedavisinde Stabil KOAH n=122 Konvansiyonel tedavi n=48 Evde değerlendirme • Acil başvurusu, • Hastane başvurusu, • Hastanede kalış gün sayısı, • Harcamalardaazalma sağlamıştır. İlk 1 yıl

20. Stabil KOAH’da evde bakım; • Pahalı uygulamalar !!! • Acil başvurusu yada hospitalizasyon gerekliliğinde azalma ? • Solunum fonksiyonlarında iyileşme, mortalite oranlarında düşme ? Cochrane, 2001 HAH- BTS Guideline, 2007

21. KOAH’da TERMİNAL DÖNEM BAKIM Yaşamın sonunun planlanması entegre bakım kapsamında evde bakım ekipleri tarafından ya da hospislerde etkin olarak uygulanabilir.

22. EVDE BAKIM;PULMONER REHABİLİTASYON

23. Evde Rehabilitasyon Kime ? • Teknoloji bağımlı hasta, • Yatağa bağımlılık, • Sosyal bağımlılık • Programlar kişiye özel yapılandırılmalıdır ! • Multidisipliner yaklaşım gereklidir !

24. Gözetimli periferik ve solunum kas eğitimi • Hasta eğitimi Arch Bronchopneumol. 2007;43:599-604

25. EVDE BAKIM;MEKANİK VENTİLATÖR BAĞIMLI HASTA

26. Vitacca et al. A pilot study of nurse-led, home monitoring for patients with chronic respiratory failure and with mechanical ventilation assistance. J Telemed Telecare 2006; 12: 337-342. 23 IMV/NIMV + KOAH 9 ay 459 görüşme Telefon hatlarından SpO2 kaydı aktarımı • Sonuç: • MV kullanan hastalarda tele izlem uygulanabilir • O2, MV ayarlamasında yararlı • Relaps stabilizasyonu Yapılanlar 55 tedavi modifikasyonu 19 serviste hastanede yatış 3 YBÜ’de yatış 22 ileri değerlendirmeye yönlendirme 25 GP ile görüşme 66 solunum konsültasyonu istemi 10 acil servis araması

27. Eur Respir J 2006;28:123-30 SONUÇ: Bilişim teknolojileri ile desteklenen farklı düzeylerdeki sağlık bakım sistemlerinden oluşan ENTEGRE BAKIM KOAH’da atak nedeniyle hospitalizasyonun önlenmesinde etkilidir

28. TÜRKİYEDE EVDE BAKIM; kamusal pilot uygulamalar; İKİNCİ BASAMAK SAĞLIK KURUMLARI -Balıkesir Devlet Hastanesi, -Nazilli Devlet Hastanesi, -Adıyaman 82.Yıl Devlet hastanesi, -Malatya Devlet hastanesi, -Denizli Devlet Hastanesi ÜÇÜNCÜ BASAMAK SAĞLIK KURUMU - Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerahisi Eğitim Araştırma Hastanesi

29. Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi EKİM 2007- Şubat 2010 • UYGULANAN MODEL;Bölgesel • Evde hastane • Erken destekli taburculuk • Destekli taburculuk Toplam hasta sayısı:251 • KOAH: n=197 • Ventilatör bağımlı: n=5 • Diğer:(Bronşiektazi, İAH, AC Ca,Nöromuskuler hastalık, Kifoskolyoz+ restiriktif AC pat): n=49

30. KOAH atak evde hastane uygulaması; • Doktor • Hemşire • Fizyoterapist • Diyetisyen • Sosyal hizmet uzmanı Multidisipliner Ekip Kanıt düzeyi D

31. Pulmoner Rehabilitasyon ve Evde Bakım Merkezi EKİM 2007- Şubat 2010 verileriEvde bakım; etkinlik

32. Sonuç; • Sağkalım ; farklı değil • Fonksiyonel kapasite/ yaşam kalitesi ↑ • Hastane başvurusu / acil bakım gerekliliği ↓ • Sağlıkla ilişkili maliyet; ↓ • Hasta ve ailesinin memnuniyeti; %91-çok memnun %9-memnun

33. Eve notlar • TÜRKİYE’DE Kronik Solunum Hastalıklarının yönetiminde ULUSAL MODEL geliştirilmesi için çalışmalıyız ! • Evde sağlık bakım hizmetleri kronik hastalığı olan olgularda bakımın bir parçası olmalı. • Evde bakım üniteleri yapılandırılırken ekonomik, sosyal ve kültürel ve ihtiyaçlar dikkate alınmalı. • Mevcut uygulamaların iyileştirilmesi için çaba harcanmalı. • KOAH’lı hasta yükünün çok olduğu merkez hastanelerde evde hastane, erken taburculuk ve destekli taburculuk uygulanması gerçekçi yaklaşımlardır.

34. TEŞEKKÜRLER