Evde Pulmoner Rehabilitasyon

1. Evde Pulmoner Rehabilitasyon Doç. Dr. Pınar Ergün Atatürk GöğüsHastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi AKCİĞER REHABİLİTASYONU ve EVDE BAKIM MERKEZİ

2. Sunum içeriği • Pulmoner rehabilitasyon; tanım ve uygulama gerekçeleri • Hangi olgular alınmalı ? • Program yapılandırılması nasıl olmalı? • Evde rehabiltasyon- etkinlik

3. Sunum içeriği • Pulmoner rehabilitasyon; tanım ve uygulama gerekçeleri • Hangi olgular alınmalı ? • Program yapılandırılması nasıl olmalı? • Evde rehabiltasyon- etkinlik

4. Pulmoner rehabilitasyon; Kronik solunum hastalığı olup semptomatik ve sıklıkla günlük yaşam aktiviteleri azalmış olgularda kanıta dayalı multidisipliner, kişiye özel tedavi yaklaşımıdır. ATS/ERS Am J. Resp Crit . Care Med 2006 • Hastanede yatarak • Ayaktan takipli • Evde

5. Yaşam kalitesi Egzersiz kapasitesi Bağımsız olma Semptomlar Maliyet AMAÇ Kronik akciğer hastalıklarında pulmoner rehabilitasyonun amacı NIH Workshop ARJCCM 1994; 149: 149

6. KOAH’ da pulmoner rehabilitasyonun kanıtlanmış yararları • Fonksiyonel kapasitede artma • Dispne ‘ de azalma • Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesinde artma ( Kanıt A) • Hospitalizasyon gerekliliğinde azalma ( Kanıt B)

7. Nefes darlığı Azalmış aktivite Depresyon Sosyal izolasyon KOAH İlaçlar Hipoksi Kronik İnflamasyon Beslenme Boz Dekondisyon Periferik Kas Disfonksiyonu Azalmış Aktivite ve Performans

8. Avantajları Dezavantajları Hastanede yatarak Yoğun Denetimli Güvenlik sorunu yok Yüksek maliyet Yakınların hariç tutulması Ayaktan takipli Ekonomik Güvenli Günlük ulaşım gerekliliği Sağlık merkezleri aracılı Ulaşım sorunu yok Kapasite fazla Personel eğitim/yeterliliği ? Denetim kalitesi ? Evde Ev ortamına uyum kolaylığı Ulaşım sorunu yok Yüksek maliyet Grup etkisi yok Yapılabilecekler sınırlı Rehabilitasyon yapısı

9. Sunum içeriği • Genel sunu • Hangi olgular alınmalı ? • Program yapılandırılması nasıl olmalı? • Evde rehabiltasyon- etkinlik

10. Evde Rehabilitasyona hasta seçim kriterleri ; • Yeni tanı, ko-mormid hastalık • Takip, koordinasyon gerekliliği • Polikliniğe başvuramayan ancak monitörizasyon ve/veya eğitim gerektiren hasta • Beklenen FEV1<%30 • Son 1 yıl içinde 1’den fazla acil başvurusu ve hastaneye yatış • Stabil olmayan takip gerektiren kardiyopulmoner durum • Hasta ve bakımından sorumlu kişilerde iletişimsizlik, unutkanlık • Yaşlı,yalnız yaşayan hasta • Günlük yaşam aktivitelerinde destek gerekliliği • İleri teknoloji ve komplike tedavi gerekliliği ATS Statement on Home Care for Patients with Respiratory Disorders-2005 ERJ 1997;10 (3): 744-57

11. Spesifik bir hasta grubu yok %40<FEV1< %60 Evde rehabilitasyon; Kime ? Hernandez, Chest 2000; 118: 106-111 Arch Bronchopneumol. 2007;43:599-604 Eur Respir J 1997; 10 (1) : 104-113 Eur Respir J 1994: 7 (2); 269-73

12. Sonuç: Evde rehabilitasyon başarısı hastanın Dispne algılama derecesi ile ilişkilidir. Wedzicha,Eur Respir J 1998;12:363-69

13. Evde Rehabilitasyon Kime ? • Teknoloji bağımlı hasta, • Yatağa bağımlı, • Sosyal bağımlılık durumunda uygulanabilir. Program kişiye özel hazırlanmalı

14. Sunum içeriği • Genel sunu • Hangi olgular alınmalı ? • Program yapılandırılması nasıl olmalı? • Evde rehabiltasyon- etkinlik

15. Evde Pulmoner Rehabilitasyon; Yapılandırma Uygulamalar; Hastanın evinde,direkt gözetimli • Hastane temelli; • Başlangıç değerlendirmesi, • Egzersiz reçeteleme, • program oluşturulması Uygulamalar; Hastanın evinde,aralıklı denetim Uygulamalar; Lokal merkezler (sağlık-spor)

16. Pulmoner rehabilitasyon : aday olgunun değerlendirilmesi • Uygun yaklaşım • Program güvenliği • Hastaya özel program

17. Evde Pulmoner Rehabilitasyona Aday Olgunun değerlendirilmesi Solunum fonksiyonları Kan gazları Maksimal Egzersiz kapasitesi Fonksiyonel egzersiz testi

18. Evde Pulmoner rehabilitasyona aday olgunun değerlendirilmesi Non-fonksiyonel değerlendirme

19. Stabil KOAH’da Evde Pulmoner rehabilitasyon uygulamaları Egzersiz programı Hasta ve ailesinin eğitimi Psikososyal destek Nutrisyonel değerlendirme- destek

20. AGHH-Evde Bakım Merkezi Verileri (Eylül 2007-Şubat 2008) Hasta sayısı Ziyaret sayısı Evde rehabilitasyon

21. Sunum içeriği • Genel sunu • Hangi olgular alınmalı ? • Program yapılandırılması nasıl olmalı? • Evde rehabiltasyon- etkinlik

22. p<0.05 p<0.05 Şekil-1: Egzersiz dayanıklılık Şekil-2: Yürünen mesafe(ISWT) Şekil-3: Yaşam kalitesi Sonuç; Basit ev-tabanlı egzersiz eğitimi, egzersiz toleransı ve yaşam kalitesinde artış, dispne algılanmasında azalma sağlamaktadır. Hernandez, Chest 2000; 118: 106-111

23. Pulmoner rehabilitasyon; Hastanede Yoğun, etkin, ulaşım sorunu yok, pahalı ? Hastanede ayaktan takipli Yoğun, etkin, ulaşım güçlüğü, pahalı ? Amaç; 1- Basit ,özel ekipman gerektirmeyen kolay uygulanabilir evde rehabilitasyon programı geliştirmek. 2- Kısa ve uzun dönem etkinliğini karşılaştırmak Monaldi Arch Chest Dis 2005;63:1, 30-36

24. Monald Arch Chest Dis 2005;63 (1); 30-6

25. Monald Arch Chest Dis 2005;63 (1); 30-6

26. Gözetimli periferik ve solunum kas eğitimi • Hasta eğitimi • 9 Hafta Arch Bronchopneumol. 2007;43:599-604

27. Managing chronic obstructive pulmonary disease in the community. A randomized controlled trial of home-based pulmonary rehabilitation for elderly housebound patients.Boxall AM, Barclay L, Sayers A, Caplan GA. • Ciddi KOAH, eve bağımlı:(n= 60) • 12 Hafta / Direkt gözetimli • Egzersiz eğitimi: Alt ekstremite(yürüme) • Üst ektremite • Nefes darlığı ile başedebilme yöntemleri • Eğitim • 6 DYT’inde artış • Egzersiz dispne algısında azalma • SGRDQ total skorunda azalma • Hastanede kalış gün sayısında azalma • Atak sayısında azalma J Cardiopulm Rehabil. 2005 Nov-Dec;25(6):378-85.

28. Home based neuromuscular electrical stimulation as a new rehabilitative strategy for severely disabled patients with chronic obstructive pulmonary disease (COPD) • Sonuç:Ciddi KOAH ‘da alt ekstremitede ambulasyondan sorumlu kas gruplarına uygulanan EMS kas gücü ve dayanıklılığında, tüm vücut egzersiz toleransında artış ve günlük yaşam aktiviteleri sırasında nefes darlığı gelişiminde azalma sağlamaktadır. Thorax 2002; 57: 333-337

29. KOAH’da Hastane Merkezli ve Evde bakım-Pulmoner Rehabilitasyon Programında Etkinliğin Karşılaştırılması:18 aylık takip Dispne Egzersiz kapasitesi • Evde ve hastane temelli pulmoner rehabilitasyon uygulamalarında egzersiz kapasitesinde artış ve dispne algılanmasındaki kazanımlar benzer düzeylerdedir. • Evde pulmoner rehabilitasyonda kazanımlar daha uzun sürelidir Chest 1996;109: 366-72 Chest 1996;109: 366-72

30. FEV1 ( %beklenen) ; 41± 6 Sonuç:Gözetimli,yüksek yoğunlukta egzersiz uygulamalarında fizyolojik kazanımlar elde edilirken, egzersiz yoğunluğunu hastanın kendi monitörize ettiği düşük yoğunluklu evde PR programlarında, submaksimal egzersiz kapasitesinde artış sağlanmıştır.

31. Monald Arch Chest Dis 2005;63 (1); 30-6

32. EVDE PULMONER REHABİLİTASYON; Maliyet –Etkin bir yaklaşım mı? • Primer hedefi maliyet etkinlik olan çalışma sayısı az, • Evde pulmoner rehabilitasyon uygulama modelleri farklı, Evde –bakım / direkt gözetimli pulmoner rehabilitasyonitasyon; seçilmiş olgularda maliyet etkin bir yaklaşım

33. ÖZET; • Evde pulmoner rehabilitasyonda kullanılan modellere göre etkinlik değişebilmekte, • Düşük yoğunluktaki ev programları da egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesinde artış sağlayabilir, • Egzersiz yoğunluğu uygun olduğu sürece evde rehabilitasyonla da fizyolojik kazanımlar sağlanabilir • Ciddi hastalık varlığında da etkili bir yaklaşım, • EKS evde rehabilitasyon programlarında etkin bir yaklaşım olabilir • Hastane temelli uygulamalara göre daha az etkin olduğunu gösteren net veriler yok • Uygulamalar birbirinin tamamlayıcısıdır, hasta gereksinimleri ve ekip yapılanması uygulamalarda dikkate alınmalıdır.

34. TEŞEKKÜRLER