570 likes | 906 Views
Podzolisatie: nieuwe ontwikkelingen - nieuwe concepten. Peter BUURMAN NBV 8 mei 2008. Het podzol profiel. O. C. Ah. E. Al. Bh. Fe. Bs. C. Het podzol profiel. litter. Ah. E. C. Bh. Bs. Podzol ontwikkeling. Te verklaren (morfologie):. Vorming van humuslaag
E N D
Podzolisatie: nieuwe ontwikkelingen - nieuwe concepten Peter BUURMAN NBV 8 mei 2008
O C Ah E Al Bh Fe Bs C Het podzol profiel
litter Ah E C Bh Bs Podzol ontwikkeling
Te verklaren (morfologie): • Vorming van humuslaag • Verandering in Ah dikte • Eerste vorming van B horizon • Vorming van E uit B (en A) • Differentiatie van B in Bh en Bs • Humus banden onder Bs
Te verklaren (andere eigenschappen): • Grote variatie in verblijftijd van humus • monomorfe en polymorfe OM • allofaan in sommige podzols • grote variatie in organische chemie van B horizont • Zonale (boreale) podzols hebben • weinig humus accumulatie (humuspodzols – Fe podzols) • geen Bh/Bs (Al-Fe) differentiatie
Transport en accumulatie modellen • Fulvaat theorie • Allofaan theorie • LMW zuren theorie
Transport en accumulatie modellen • Fulvaat theorie • fulvozuren zijn verantwoordelijk voor transport en accumulatie van metalen (en OM) • precipitatie wanneer verzadigd met metaalionen (vaste C/Me ratio)
Transport en accumulatie modellen • Allofaan theorie • allofaan vormt in A horizonten • wordt getransporteerd en slaat neer in B –horizonten (pH) • DOC slaat neer op allofaan coatings
Transport en accumulatie modellen • LMW zuren theorie • LMW zuren zijn verantwoordelijk voor Me transport • precipitatie is het gevolg van LMW afbraak • metalen worden overgedragen naar HMW zuren
Transport en accumulatie: synthese • Humificatie van strooisel: • humificatie organische zuren • organische zuren zijn oplosbaar in water • zuren lossen mineralen op en binden Al en Fe • LMW zuren blijven in oplossing met gebonden metalen • Ze worden tijdens transport afgebroken • Metalen worden overgedragen naar HMW zuren • HMW-metaal complexen slaan neer.
oxalic glucuronic vanillic LMW zuren LMW zuren in Podzol en Dystric Cambisol Bruckert, 1970
Precipitatie van humus en sesquioxiden • Precipitatie van metalen • decompositie van het complex • precipitatie met humus (typische C/M+ ratios) • Precipitatie van humus • Precipitatie met metalen • Precipitatie van niet-complexerend OM op penetratiediepte
pH effect • pH beïnvloedt oplossen in neerslaan • dissociatie van OM (C/M+ ratio’s) • hydroxylatie van metalen – Al(OH)2+, Al(OH)+ • dus: verandering preferente complexatie met pH p • Preferente complexatie: • podzols in zand hebben Al maximum boven Fe maximum (pH daalt met de tijd)
vorming van strooisellaag • verandering Ah dikte • Vorming eerste Bh • Vorming van E uit B • Differentiatie van B • Humus banden onder B Podzol ontwikkeling O Ah E Bh C Bhs
Podzol ontwikkeling • vorming van strooisellaag • verandering Ah dikte • Vorming eerste Bh • Vorming van E uit B • Differentiatie van B • Humus banden onder B stuifmeelprofielen O Ah E Bh C Bhs
Podzol ontwikkeling • vorming van strooisellaag • verandering Ah dikte • Vorming eerste Bh • Vorming van E uit B • Differentiatie van B • Humus banden onder B buffercapaciteit O Ah E Bh C Bhs
Podzol ontwikkeling • vorming van strooisellaag • verandering Ah dikte • Vorming eerste Bh • Vorming van E uit B • Differentiatie van B • Humus banden onder B microbiële afbraak O Ah E Bh C Bhs
Podzol ontwikkeling • vorming van strooisellaag • verandering Ah dikte • Vorming eerste Bh • Vorming van E uit B • Differentiatie van B • Humus banden onder B preferente complexatie O Ah E Bh C Bhs Al-humus is stabieler dan Fe-humus
Podzol ontwikkeling • vorming van strooisellaag • verandering Ah dikte • Vorming eerste Bh • Vorming van E uit B • Differentiatie van B • Humus banden onder B niet-complexerend OM O Ah E Bh C Bhs
Rond, of toch niet? • Micromorfologie spreekt dit beeld tegen
Nederland Nieuw Zealand Micromorfologie – OM coatings
Micromorfologie – pellets Nederland
Coatings en pellets • Coatings domineren in • hydromorfe B horizonten (incl tropische laagland podzols) • humus banden onder de B • gecementeerde horizonten • Pellets domineren in • alle goed gedraineerde B-horizonten • alle boreale podzols • alle podzols op rijke moedergesteenten
Coatings en pellets • Coatings zijn afkomstig van ingespoeld OM • Pellets worden gevormd door afbraak van wortels • Goed gedraineerde B-horizonten hebben veel wortels • Slecht gedraineerde hebben weinig of geen wortels In bewortelde horizonten, wortel OM >> DOM
Wortels en de podzol-B • In de meeste podzols is wortel-OM veel belangrijker dan ingespoelde OM OM inspoeling is NIET het dominante proces in podzol-B horizonten Hoe kunnen we E en B-horizonten verklaren als illuviatie niet domineert?
Wortels en E-B horizonten • Eluviatie van metalen wordt veroorzaakt door DOM • E horizonten bevatten geen nutriënten (of water) • wortels volgen nutriënten • percolerende LMW zuren verwijderen metalen uit top B • top B wordt afgebroken en beweegt neerwaarts • wortels volgen – sterven af Eluviatie domineert !
Relative accumulatie Sommige podzols worden gedomineerd door OM, andere door Fe (en Al) • Accumulatie van OM wordt bepaald door verblijftijd (MRT = 1/kh) • korte verblijftijd - goed gedraineerd, rijk • lange verblijftijd – arm • Al toxiciteit • hydromorfie
Relative accumulatie Veel nutriënten in: • boreale podzols (keileem) (MRT 500-1000 jr) • gebergte-podzols op rijke gesteenten Weinig nutriënten in: • intrazonale podzols (MRT up to 20000 jr) • kwarts zanden (MRT 2000-3000 jr) • hydromorf
Absolute accumulatie in B OM accumulatie hangt af van verblijftijd • accumulatie eindigt wanneer profiel ouder is dan MRT (dynamiek gaat door) • MRT verandert met profielontwikkeling (pH, Al)
Pool build-up of SOM weinig nutriënten, hydromorfie veel nutriënten Van Breemen & Buurman, 2002
Absolute accumulatie in B OM accumulatie hangt af van verblijftijd • accumulatie eindigt wanneer profiel ouder is dan MRT • MRT verandert met profielontwikkeling (pH, Al) Metaal accumulatie hang af van: • metaalgehalte moedergesteente • tijd van ontwikkeling (accumulatie gaat door zolang E-horizont groeit)
Humus podzols en IJzerpodzols • Humus podzols hebben lange OM verblijftijd • Fe-podzols hebben korte OM verblijftijd en Fe-rijk moedermateriaal • Hydromorfe podzols hebben veel neergeslagen, niet gecomplexeerde DOC Buurman & Jongmans, 2005
Podzol humus • Eluviatie/illuviatie geven een incompleet beeld van podzol OM • Separatie van fulvozuren en huminezuren geeft geen beter begrip • Veel vroeg onderzoek werd uitgevoerd aan DOC en losse B horizonten • Podzol humus vertoont een grote laterale en vertikale variatie die alleen begrepen kan worden in context van vegetatiegeschiedenis en landschap.
‘Datering’ van podzols • Zijn podzols een cultuurverschijnsel? • Volgens sommigen is de podzolvorming pas begonnen na het ontstaan van heidevelden • Kan 14C datering uitkomst bieden?
‘Datering’ van podzols • Podzol OM bouwt op gedurende een groot aantal jaren • Bij afwezigheid van afbraak zou de gemiddelde leeftijd van OM in een horizont nooit ouder kunnen zijn dan de helft van het aantal verstreken jaren • Afbraak van humus geeft een nog sterkere vertekening
Effect van kh op gemiddelde OM ‘ouderdom’ MRT = Mean Residence Time = 1/kh 0.5 x 0.5x zonder SOM afbraak
‘Datering’ van podzols • Podzols zijn veel ouder dan heidevelden • Grootste ‘gereconstrueerde’ ouderdom >8000 jr
Moeten we podzols beschermen? • Door diepploegen, diepspitten en bosaanplant zijn veel podzols verstoord • Ook huidige beheersmaatregelen in natuurterreinen tasten de podzols aan • N-depositie/bemesting veroorzaakt afbraak B-horizont
Selective decay by fungi - sampling • Set-up: • sampling of depleted spots and immediate surroundings in various horizons • NaOH-extraction of SOM • pyrolysis-GC/MS • 168 chemical fragments • quantification • pair-wise comparison
Isotopic differentiation • All studied podzols are covered by C3-vegetation • compounds have different 13C signatures • more positive: N-compounds • more negative: aliphatics, phenols • selective decay causes shift in 13C contents
input Isotopic differentiation Podzols Tongeren, NL unpublished
Dutch and Michigan podzols • Michiganpodzols have relatively ‘fresh’ SOM • norelativeaccumulation of aliphatics • relativelylittlelignin • charcoal in B-horizon! (transport) • more N-compounds (withphenols: protein) • Dutch Galgenberg podzol • less root influence • more decomposition • E-horizonchemically more developed