Visie industrie op MER-plicht en ontheffing

1. Visie industrie op MER-plicht en ontheffing MER-forum, 10 mei 2005 Els Paredis Hoofd Milieudienst, BASF Antwerpen N.V.

2. Inhoud • Voorafgaandelijk • Doelstelling MER • Onaangepast wettelijk kader • Knelpunten voor de industrie • Aantal MER’s • MER-termijnen • Samenvatting en verwachtingen • Vragen/discussie

3. Doelstelling MER Uit EU-Richtlijn: • Voorafgaand aan vergunningverlening beoordelen van milieueffecten • Voor projecten met aanzienlijke milieueffecten • Project = voorwerp van de betrokken vergunningsaanvraag • Bijlage I = projecten met aanzienlijke milieueffecten • Bijlage II = projecten met mogelijk aanzienlijke milieueffecten (Lid-Staten bepalen de modaliteiten) • Verwachting industrie: snelle en flexibele procedure voor nieuwe investeringsprojecten Reële bijdrage tot competitieve regio. Laat ondernemingen toe snel in te spelen op de marktvraag/innovatie. • Overheid: mogelijkheden van Bijlage II maximaal benutten

4. EU-Richtlijn: Vrijstelling (art 2.3.) (melding aan EU) Onderzoek per geval en/of drempelwaarden (art. 4.2.) (geen melding aan EU) / Decreet: Vrijstelling (art. 4.3.3.§1) (melding aan EU) Screening (geval per geval) (art. 4.3.3.§2) (geen melding aan EU) Ontheffing (art. 4.3.3.§3) (melding aan EU) Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader Decreet vormt probleem inzake Bijlage II - projecten • Besluit Vlaamse Regering: Bijlage II-projecten : MER-plicht indien boven drempel, maar ontheffingsmogelijkheid met geval per geval beslissing door overheid (ontheffing ~ screening ?)

5. Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader • Voorstel tot omzetting EU-Richtlijn, Bijlage II-projecten • Decreet wijzigen: • Enkel screening, geen ontheffing • Geval per geval beoordeling in combinatie met drempelwaarden • Géén melding aan EU vereist (cfr. EU-Richtlijn) • Korte en flexibele procedure • Beoordeling MER-plicht door MER-cel zelf ; geen adviezen, geen grensoverschrijdend overleg • Beslissing betekend op korte termijn : max. 20 dagen • Indien toch MER : beoordelingsdossier = kennisgeving • Hervergunning steeds als Bijlage II-project beschouwen • Geen Europese basis

6. Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader • Voorstel tot omzetting EU-Richtlijn, Bijlage II-projecten • Besluit Vlaamse Regering wijzigen: • Beneden drempelwaarde Bijlage II : geen MER-plicht noch geval per geval beoordeling • Boven drempelwaarde Bijlage II : geval per geval beoordeling • Uitgangspunt bij beoordeling omkeren (cfr. buurlanden): nieuw : geen MER-plicht tenzij aanzienlijke milieueffecten >< huidig : steeds MER-plicht tenzij ontheffing • Beschrijving milieueffecten sowieso ook steeds in vergunningsprocedure : MER-cel kan op basis van de screening aandachtspunten formuleren

7. Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader • Van wettekst naar praktijkgerichte omzetting • ‘Best practice’ t.o.v. andere lidstaten • Wetgeving én implementatie • Niet alleen op papier • Maar ook in praktijk • Eérst termijndoelstelling voor MER vastleggen, dan terugrekenen om procedure te bepalen > procesgericht denken • Afstemmen op noden ondernemingen • Parallel werken (screening - MER - vergunning)

8. Voorstellen tot aanpassing wettelijk kader • Van wettekst naar praktijkgerichte omzetting • Vereiste inhoud van het beoordelingsdossier beperken tot het echt noodzakelijke (geen “mini-MER”): • Projectbeschrijving (van aanleg tot afbraak) • Ruimtelijke situering • Per discipline (geen vereisten qua methodiek): • Te verwachten emissies • Inschatting milieueffecten • Voorziene milderende maatregelen • Besluit

9. MER - Knelpunten voor de industrie • Aantal MER’s • Tijdsduur MER-procedure • Optimaal gebruik van de mogelijkheden van Bijlage II kan hiervoor een oplossing aanreiken.

10. Knelpunt 1 : Aantal MER’s • Voorbeeld : Situatie BASF Antwerpen • 14 MER-procedures sinds 1996 • 17 MER-evaluatienota’s sinds 1997 • Telkens met erkende MER-deskundigen • Resultaat : vaak geen significante milieueffecten • Dus volgens EU-Richtlijn geen MER nodig • Eigenlijke doelstelling MER wordt niet gehaald = contraproductief • Hoorzitting : geloofwaardigheid naar bevolking ? • Dubbel werk MER + vergunning

11. Case-study : Aniline/NitrobenzeenHistoriek • 1995 : hervergunning • Aniline : 120 kton (AN I + II) • Nitrobenzeen : 250 kton (NB II + III) • MER/CAH/94/080 dd. 22.02.1994 • 1997 : uitbreiding NB II • Aniline : 120 kton (AN I + II) • Nitrobenzeen : 300 kton (NB II + III) • MER/CAH-080/VD/0038 (nota) dd. 20.01.1997 • 1997 : bouw AN III • Aniline : 270 kton (AN I + II + III) • Nitrobenzeen : 300 kton (NB II + III) • MER/CAH/97/302 dd. 25.02.1997

12. Case-study : Aniline/NitrobenzeenHistoriek • 2001 : Uitbreiding NB II + III, bouw AN IV • Aniline : 460 kton (AN I + II + III + IV) • Nitrobenzeen : 480 kton (NB II + III) • MER/CAH/01/461 dd. 30.04.2001 • 2003 : Uitbreiding NB III, afbraak AN II, uitbreiding AN III+IV • Aniline : 485 kton (AN I + III + IV) • Nitrobenzeen : 570 kton (NB II + III) • MER-nota erkend deskundige dd. Juni 2003 • 2005/2006 : Bouw NB IV, bouw AN V • Aniline : 640 kton (AN I + III + IV + V) • Nitrobenzeen : 920 kton (NB II + III + IV) • MER of ontheffing ?

13. Case-study : Aniline/Nitrobenzeen Project 2005-2006 • Te verwachten milieueffecten zijn klein: • Lucht : lage emissievrachten, geen nieuwe stoffen • Water : decentrale behandeling + centrale WZI : minimaal effect op effluent • Geluid : milderende maatregelen zijn reeds voorzien • Toch MER moeten maken >> Besluit : geen significante milieueffecten • Tijdsduur : 9 maanden (= record) • Meerwaarde voor vergunningverlening ? • Ontheffing (nog beter : screening) in dergelijke dossiers moet eenvoudig mogelijk zijn

14. Knelpunt 1 : Aantal MER’sVergelijking Vlaanderen - Duitsland • Nederland, Duitsland • Bedrijven met vergelijkbare activiteit, vergelijkbare omvang als BASF • Slechts 1 of 2 MER’s in vergelijkbare periode • BASF AG : geen enkel MER voor chemie, enkel voor STEG-centrale (Bijlage I -project) • Waarom lukt dit in Vlaanderen niet ? • Te strenge omzetting van EU-richtlijn • Administratief rigide implementatie • Geen geval per geval beoordeling • Capaciteitsdrempels zijn niet per definitie maat voor emissie • Hervergunning : niet voorzien op Europees niveau

15. Knelpunt 2 : MER-termijnen • Vergunningsprocedure: • MER moet goedgekeurd zijn vóór aanvraag van milieuvergunning • Tijdsduur opstellen MER : ca. 10 à 12 maanden • Tijdsduur aanvraag milieuvergunning : ca. 5 maanden • Koppeling milieu- en bouwvergunning • ca. 1,5 jaar vóór aanvang bouwwerken starten met het MER ! • Problemen: • Veel langere procedure dan in buurlanden >< flexibel inspelen op marktvraag/innovatie • Concept ligt meestal nog niet vast • Te weinig gegevens voorhanden • Openbaarheid van informatie : vertrouwelijkheid

16. Vergunningsprocedure Vlaanderen milieueffectenrapport (MER) omgevingsveiligheidsrapport (OVR) energiestudie AMINAL aanvraag bouwvergunning 10 à 12 maanden Stad Antwerpen aanvraag milieuvergunning Provincie Antwerpen 4 - 6 maanden hoorzitting bij MER/OVR 5 maanden verkrijgen milieuvergunning verkrijgen bouwvergunning Bestendige Deputatie College van Burgemeester en Schepenen start bouwwerkzaamheden 1- 1,5 jaar inbedrijfname

17. Nieuwe MER-procedure - termijnen volgens decreet van 18/12/2002 • Kennisgeving veel uitgebreider : meer voorbereidingstijd (ca. 2 maanden) • Volledigheid kennisgeving afwachten (20 dagen) • Openbaar onderzoek kennisgeving, beslissing administratie afwachten (MER-richtlijnen) (90 dagen indien grensoverschrijdend) • Opstellen ontwerp MER (ca. 2 maanden) • Ontwerp MER : nalezing/bespreking, opmaak definitief MER (ca. 2 maanden) • Indienen MER voor goedkeuring(40 dagen, mogelijk 60 dagen bij verlenging)

18. Nieuwe MER-procedure - termijnen volgens decreet van 18/12/2002

19. Knelpunt 2 : MER-termijnen

20. Knelpunt 2 : MER-termijnen • Voorstellen: • Proces afstemmen op vooraf vastgelegde maximale termijnen • Ingeval screening uitwijst dat toch een MER noodzakelijk is : integratie van “geval per geval beoordeling” met eerste deel van MER-procedure (beoordelingsdossier = kennisgeving) • Inhoud van het MER beperken tot het noodzakelijke : effectief toepassen van art. 4.3.5.§1 van het decreet bij opmaak van MER-richtlijnen : “…bepalingen inzake het beknopt of niet behandelen van de minder of niet relevante milieueffecten …” • Grensoverschrijdend of niet : gelijke termijnen • Laatste fase MER-procedure parallel met eerste deel vergunningsprocedure (goedkeuring MER < beslissing vergunning) • Optimering relatie bouw- en milieuvergunning : start eerste bouwwerken toelaten vanaf ontvangst van bouwvergunning

21. Samenvatting en verwachtingen • Eensgezindheid over uitgangspunten • Aantal MER’s beperken • Geval per geval beoordeling : efficiënte screening • Proportionaliteit naar aantal en inhoud • Kortere MER-termijnen • Procesgerichte aanpak op basis van maximale termijnen • Parallel i.p.v. serieel • Grensoverschrijdend geen langere termijnen • Omvang MER beperken waar mogelijk • Duidelijk termijnplan voor omzetting uitgangspunten • Wettelijk kader én implementatie : 2006 • Industrie is graag bereid tot open en constructieve bijdrage.

22. VRAGEN ?