Visie op opvoedingsondersteuning

1. Visie op opvoedingsondersteuning • Wat is opvoedingsondersteuning? Definitie Waaier van activiteiten die tot doel hebben om ouders hulp te bieden of steun te bieden bij het opvoeden. Richt zich vooral op ouders en opvoeders én op de context waarbinnen opgevoed wordt Doelstelling • De competentie, vaardigheden en draagkracht van ouders versterken • De draaglast verminderen door problemen tijdig te signaleren en praktische hulp of steun te bieden • Het sociale netwerk rondom kinderen en gezinnen te versterken Uitgangspunten • Vraaggericht en participatief werken • Niet problematiseren, aansluiten op competenties • Empowerment en problem solving

2. 2.Vormen van opvoedingsondersteuning en de functies • Informatie en voorlichting • Fase-specifieke ontwikkelingstaken en opvoedingstaken • Ontwikkelingsstimulering • Pedagogische hulpbronnen en infrastructuur in de wijken • Divers en specifiek hulpverleningsaanbod 2. Practische, instrumentele steun 3. Pedagogische advisering 4. Stimuleren en bevorderen sociale steun en zelfhulp 5. Signalering, vroegtijdige onderkenning en begeleide verwijzing 6. Samenwerken van voorzieningen voor gezinnen in probleemsituaties: ketenbenadering

3. Visie op opvoeding: een aantal theoretische uitgangspunten • Opvoeding wordt gekenmerkt door zelfregulatie en adaptatie(Hermanns) • Transactionele visie op opvoeden en ontwikkelen (Vasta) • De zelfregulatie wordt bedreigd door een cumulatie aan risicofactoren • In geval van een verstoorde zelfregulatie neemt kans op ernstige en complexe problemen toe; vaak zijn ze meervoudig • Het type probleem wordt bepaald door specifieke kenmerken van kind, opvoeders en door kenmerken van de sociale,culturele context • Effecten van risico-cumulatie wordt gecompenseerd door beschermende factoren • Sociale steun is een zeer krachtige beschermende factor

4. Visie op gedrag, gedragsproblemen en gedragsstoornissen • Gedrag en gedragsstoornissen in een ecologisch perspectief : het bio-psycho-sociaal model: het kind en zijn gedrag worden gezien als het product van een samenspel tussen biologische, psychologische en sociale processen • Sociale leertheorie: situatie-gedrag-gevolg • Competentiemodel : taken versus vaardigheden: • Ontwikkelingsverloop van gedragsproblemen : • Belsky (persoonlijkheid ouders, kindkenmerken, sociaal netwerk) • Patterson (4-fasen-model, ouderlijke vaardigheden)

5. Mogelijke invloeden op het gedrag van het kind (Belsky, ’84)

7. Preventie en opvoedingsondersteuning in de opvoedingswinkel Vorm en inhoud: • Het aanbieden van opvoedingsondersteunende activiteiten en preventieprogramma’s in onderlinge samenhang • Het combineren van verschillende opvoedingsondersteunende functies in een geïntegreerd systeem en vanuit een multidisciplinaire invalshoek • Het organiseren van één duidelijk herkenbaar punt (loket) waar ouders gemakkelijk terecht kunnen voor info, advies, ondersteuning of doorverwijzing naar andere hulp

8. Het realiseren van vlotte doorverwijzingslijnen naar specifiek hulpaanbod (netwerking/samenwerkingsprotocollen) Het stofferen van het lokaal sociaal beleid naar aanleiding van collectieve signalen mbt opgroeien, ontwikkeling en opvoeding

9. Organisatie: • Via netwerkvorming en partnership (afstemming en gedeelde inzet van mankracht, expertise en infrastructuur) : op niveau van beleid, organogram, concrete projectuitvoering, toeleiders en casuistiek • Via multisectorale samenwerkingsverbanden : unieke en creatieve samenwerkingsrelaties en -realisaties

10. Belangrijke criteria bij de implementatie van een opvoedingswinkel • Vraaggericht met aandacht voor participatie: een samenwerkingsmodel • Gericht op verschillende ontwikkelings- en scharniermomenten • Combinatie van verschillende functies van opvoedingsondersteuning • Centrale inplanting met wijkgerichte werking • Herkenbaar, beschikbaar, bereikbaar, betaalbaar, betrouwbaar en begrijpbaar • Variatie in werkwijze en methodieken

11. Differentiatie naar doelgroepen : context- en cultuurgevoelig Gradaties in ernst van opvoedingsvragen; het aanbod varieert in duur en intensiteit (S, M, L, XL) Vanuit een brede basis en draagvlak : OO staat niet op zichzelf; afstemming en dwarsverbanden Kwaliteitsbewaking en resultaatsverbintenissen: visie, theoretische onderbouw, planmatig, registratie, bijscholing, supervisie, evaluatie,...

12. afstemming met het jeugd-, gezin-, gelijke kansen-, preventie- en minderhedenbeleid • Aandacht en aanbod voor àlle ouders met kinderen • Aandacht en aanbod voor risico-wijken en risico doelgroepen op vlak van opvoeding en ontwikkeling • Aandacht en aanbod voor optimale ontplooiingskansen voor het hele jonge kind en zijn ouder • Aandacht en aanbod voor preventie van jeugdcriminaliteit, schooluitval en antisociaal gedrag

13. Het ondersteunings –en hulpaanbod van de opvoedingswinkel in 6 clusters • Het realiseren van een vraagbaak en adviesmogelijkheid via de opvoedingswinkel. • Het organiseren van een pedagogische adviesfunctie in de vorm van spreekuren, kortdurende thuisbegeleiding en begeleide doorverwijzing. • Het organiseren van cursorisch opgezette trainingen naar ouders en/of kinderen (van primaire, secundaire, tertiaire aard) • Het organiseren van buurtgerichte programma’s op maat voor moeilijk bereikbare doelgroepen. • Het installeren van kortdurende ambulante begeleiding van jongeren, hun ouders en hun leerkracht gericht op competentie-vergroting en netwerkversterking (INPAS) • Het bieden van langdurige intensieve thuisbegeleiding bij multi-problemgezinnen (OPZET)

14. Een waaier van opvoedingsondersteunend aanbod, projecten en programma’s • We zetten de 6 clusters uit in functie van de hulpvraag of hulpvrager • Korte toelichting bij een aantal projecten of programma’s

15. Spreekuren: Ouder met opvoedkundige vraag/probleem Traject 1 tot 5à6 maal Afronden in geval van ‘beter hanteerbaar’ Begeleid doorverwijzen Indien relevant: werken met kind/jongere en ruimere context (school, buurt,…)

16. Ik heb ‘een maatje’: (2 trainingen/jaar) Multidisciplinair programma Geïndiceerde preventie (obesitas) Ouder en kind (cultuur/context) groepsaanbod (10 sessies) met follow-up Eventueel individuele opvolging Samenwerking met Ziekenhuis Oost-Limburg

17. Babbel’ma’ ~ homestart (+ 36 gezinnen) Zes paraprofessionals (PWA statuut) Gezinnen in sterke risicowijk Gezinnen met kinderen tussen 0 en 6 jaar Doel: versterken van het sociale netwerk Praktische, emotionele, informatieve ondersteuning: “een vriendin met beroepsgeheim” Thema’s: relaties, kinderen, geld, familie, ziekte

18. Pedagogische Trajecten (+ 50 kindtrajecten) Probleemgedrag bij kinderen of jongeren thuis en op school (8-15j) Competentiemodel Individueel (10 contacten) + groepsaanbod (10 contacten) Terugkoppeling naar setting waar het probleem zich voordoet Training met jongeren én ouders én leerkrachten

19. OPZET: Outreachend met pedagogische invalshoek Multiproblem gezinnen: cumulatie, complexiteit van risico-factoren Multifunctioneel: gezinsfunctioneren, relaties, opvoeding, empowerment Cultuur en context-gevoelig = maatwerk Intensief en langdurig (6-24 maanden)