Instytut im. Herdera w Marburgu

1. Instytut im. Herdera w Marburgu • założony w 1950 r. jako część akademii „Johann-Gottfried-Herder Forschungsrat“ • W latach 50-tych i 60-tych zajmował się głównie historią byłych terenów niemieckich w Europie Środkowo-Wschodniej jak n.p. Śląsk, Pomorze, Zachodnie i Wschodnie Prusy … • Od lat 70-tych specializuje się jako instytut badawczy w historii i kulturze Europy Środkowo-Wschodniej (Polska, Czechy, Słowacja, Estonia, Litwa, Łotwa) • „instytucja naukowej infrastruktury“ i członek Towarzystwa Naukowego im. Leibniza finansowany przez rząd federalny i 16 krajów związkowych • posiada m.i. największą bibliotekę specjalną z dziedziny historii i kultury Europy Środkowo-Wschodniej na terenie krajów niemieckojęzycznych

2. Studia polskoznawcze w niemieckich bibliotekach wirtualnych na przykładzie ViFaOst dr Jürgen Warmbrunn, Instytut im. Herdera, Marburg

3. Niemiecka Biblioteka Narodowa • założona w 1913 • Niemiecka Biblioteka w Lipsku (od 1913) • Niemiecka Biblioteka we Frankfurcie nad Menem (od 1947) • Niemieckie Archiwum Muzyczne w Berlinie • 1990-2006 “Die Deutsche Bibliothek” (Niemiecka Biblioteka) • 2006 „Deutsche Nationalbibliothek“ (Niemiecka Biblioteka Narodowa) >> brak zbiorów niemieckiej literatury wydanej przed 1912 >> brak literatury w językach obcych (z wyjątkiem germanica)

4. System gromadzenia zbiorów ze specjalnych dziedzin nauk • powstał po drugiej wojnie światowej (1949) • finansowany przez Niemieckie Towarzystwo Naukowe (DFG) • 23 uczestniczące biblioteki spełniają funkcję biblioteki narodowej w następującym zakresie • kompletne gromadzenie • katalogowanie • archiwizowanie • gwarantowany ponadregionalny dostęp • inne usługi

5. Organizacja wirtualnych usług • Od roku 1990 powstawały wirtualne usługi dla bibliotek gromadzących zbiory ze specjalnych dziedzin nauki, które sfinansowane zostały częściowo przez NiemieckieTowarzystwo Naukowe, na przykład • baza danych nowych nabytków • digitalizacja drukowanych książek • projekty „born digital“ • katalogi źródeł internetowych („link lists“) • … • Od roku 2000 rozszerzono usługi wirtualne i skoncentrowano je w tak zwanych wirtualnych bibliotekach fachowych finansowa-nych przez Niemieckie Towarzystwo Naukowe (DFG)

6. www.vifaost.de • - Bawarska Biblioteka • Państwowa • Uniwersytet w • Monachium • Instytut Europy • Wschodniej • Monachium/Regensburg • Instytut im. Herdera w • Marburgu • Od roku 2008: Biblioteka Uniwersytecka i Państwowa w Getyndze • Biblioteka Wirtualna była finansowana przez DFG • w latach 2002-2007 Partnerzy

7. Regionalna i tematyczna specjalizacja • Europa Wschodnia, Południowo-Wschodnia i Środkowo-Wschodnia • Nauki humanistyczne • ze szczególnym uwzględnieniem krajów słowiańskich, Rumunii i Albanii / historii i nauk politycznych

8. Struktura Biblioteki Wirtualnej - 1 • indywidulne i technicznie różnorodne bazy danych i dokumenty, odłożone w: • Bawarskiej Bibliotece Państwowej • instytucjach partnerskich • innych instytucjach • Bazy danych i usługi są zgromadzone w „modułach“ : • Content Mangement System (Typo3: open source) / Strona internetowa w języku niemieckim, angielskim i rosyjskim

9. Moduły

10. Bazy danych nowychnabytków

11. Czasopisma i artykuły

12. Katalog źródeł internetowych

13. Specjalistyczne bazy danych i bibliografie

15. Struktura Biblioteki Wirtualnej - 2 • Metawyszukiwarka (Elektra: OCLC) • obejmuje indywidualne bazy danych w systemie CMS - jeśli jest to technicznie możliwe (integracja preferowana przez standart Z 39.50) • obejmuje kilka ogólnych baz danych, które nie znajdują się w systemie CMS

16. Uwzględnienie baz danych z zakresu humanistyki w metawyszukiwarce • wolnodostępne bazy danych (Zeitschriftendatenbank) • bazy danych dostępne w ramach narodowych licencji finansowane przez DFG (Peridicals Index Online) • bazy danych dostępne metodą pay-per-use (Historical Abstracts) • bazy danych dostępne tylko w niektórych bibliotekach posiadających licencje (JSTOR)

18. Teksty i materiały

19. Dokumenty z historii Rosji i Związku Radzieckiego

20. Fokus Ost-Südost

21. Inne pełnoteksty są dostępne w katalogach bibliotecznych ( + dodatkowo w bazie danych czasopism elektronicznych (EZB) lub w przewodniku baz danych (DBIS))

22. Repozytorium („OstDok“) - część Wirtualnej Biblioteki Europy Wschodniej (ViFaOst)- funkcja wyszukiwania pełnotekstowego jest wintegrowana w metawyszukiwarce

23. Funkcje i cele Wirtualnej Biblioteki Europy Wschodniej (ViFaOst) • oferta wirtualnych usług wygodnych dla użytkowników z zakresu specjalnych dziedzin nauki (SSG) obejmująca również drukowane i elektroniczne media • gromadzenie i koordynacja innych odpowiednich usług wirtualnych • w Niemczech • na całym świecie • najszybsze zaprowadzanie użytkowników do pełnotekstów • open access (w Niemczech) do największej ilości materiałów

24. Problemy • po okresie finansowania przez DFG: brak pracowników technicznych • tematyczne metawyszukiwanie materiałów w różnych językach oraz różne sposoby katalogowania rzeczowego • metawyszukiwanie i cyrylica • zastosowanie technologii wyszukiwarki: Bawarska Biblioteka Państwowa musi posiadać indeksy wszystkich baz danych

25. Inne wirtualne biblioteki z zakresu studiów Europy Wschodniej

26. Inne wirtualne biblioteki z zakresu studiów Europy Wschodniej

28. Centralny portal internetowy vascoda

30. Dziękuję za uwagę ! dr Jürgen Warmbrunn Herder-Institut Forschungsbibliothek Gisonenweg 5-7 D- 35037 Marburg tel. **49(0)6421-184150 juergen.warmbrunn@herder-institut.de Dlaczego czuję się krewnym polonii ? - żona Jadwiga (bibliotekarka) córka Milusia (Emilia)