Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 (PROW 2007-2013)

1. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013(PROW 2007-2013)

2. POLITYKA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH 2007-2013 Uproszczenie Obecnie (do 2006 r.): W przyszłości (od 2007 r.): 1 fundusz 1 system finansowaniazarządzania i kontroli 1 System programowania • Źródła finansowania • (fundusze) • systemyfinansowania, zarządzania i kontroli • 2Systemy programowania DLA WSZYSTKICH OBSZARÓW WIEJSKICH W UE

3. FINANSOWANIE WSPÓLNEJ POLITYKI ROLNEJ W LATACH 2007-2013 Wspólna Polityka Rolna będzie finansowana w latach 2007-2013 przez dwa fundusze: • Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (EFGR) – płatności bezpośrednie, mechanizmy rynkowe, • Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) – PROW 2007 - 2013

4. Określa: zasady wsparcia w ramach EFRROW zasady programowania, oceny, monitorowania programów Szczegółowe przepisy – rozporządzenie wykonawcze KE, krajowe akty prawne Rozporządzenie Rady 1698/2005 z 20 września 2005 r. w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (opublikowane w Dz.U. UE L 277, w dniu 21.10.2005 r.)

5. ROZPORZĄDZENIA WYKONAWCZE DO ROZPORZĄDZENIA 1698/2005 (PROJEKTY) • Ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) nr 1698/2005 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich przez Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich • ustanawiające przepisy przejściowe dla rozwoju obszarów wiejskich, o którym mowa w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1698/2005 • Ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia (WE) nr 1698/2005 w odniesieniu do wprowadzania procedur kontroli, jak również wzajemnej zgodności dotyczącej środków wsparcia na rzecz rozwoju obszarów wiejskich

6. Rozporządzenie reguluje szczegółowe warunki i zasady stosowane do finansowania z budżetu wspólnotowego wydatków na wspólną politykę rolną, w tym wydatków na rozwój obszarów wiejskich, w latach 2007 – 2013 i tworzy odpowiednie ramy prawne do realizacji tego celu. Na podstawie przepisów Rozporządzenia nr 1290/2005 utworzono dwa fundusze: Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (EFGR), Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW). Rozporządzenie Rady (WE) nr 1290/2005 z dnia 21 czerwca 2005 r. w sprawie finansowania wspólnejpolityki rolnej (opublikowane w Dz.U. UE L 209, w dniu 11.08.2005 r.)

7. PODSTAWY PRAWNE W POLSKIM PORZĄDKU PRAWNYM • Projekt Ustawy o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich w ramach programu rozwoju obszarów wiejskich • Rozporządzenia wykonawcze do każdego z działań

8. Krajowy Plan Strategiczny (KPS)– jest on wdrażany w krajach UE poprzez programy rozwoju obszarów wiejskich Program Rozwoju Obszarów Wiejskichna lata 2007-2013 (PROW 2007-2013) dokument programowy DOKUMENTY KRAJOWE, OKREŚLAJĄCE ZAŁOŻENIA DLA WSPARCIA ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH z Europejskiego FunduszuRolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich(EFRROW)

9. KRAJOWY PLAN STRATEGICZNY - KPS (uzgodnienia z KE) • Syntetyczny dokument o charakterze strategicznym • Jest tworzony z uwzględnieniem Strategicznych Wytycznych Wspólnoty w zakresie rozwoju obszarów wiejskich • Ukazuje polską specyfikę rozwoju obszarów wiejskich • Określa priorytety i kierunki rozwoju obszarów wiejskich

10. KRAJOWY PLAN STRATEGICZNY c.d. • Stanowi podstawę dla realizacji działań Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013 • Podlega uzgodnieniom z Komisją Europejską przed zatwierdzeniem Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 -2013 • Szeroko konsultowany z partnerami społeczno-gospodarczymi

11. Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

12. STRUKTURA PROW 2007 - 2013 Nowy program stanowił będzie połączenie realizowanych obecnie, tj. w latach 2004 – 2006: • Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006” oraz • Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006.

13. ZAŁOŻENIA PROW 2007 - 2013 • PROW określa w szczególności beneficjentów, wysokość, zakres oraz warunki udzielania pomocy w ramach poszczególnych działań oraz plan finansowy, system wdrażania, monitorowania i oceny. • Program obejmuje lata 2007–2013 i będzie realizowany ze środków Unii Europejskiej pochodzących z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), w połączeniu ze środkami krajowymi (budżet państwa, środki samorządów oraz środki własne beneficjentów). • Program swym zasięgiem obejmuje cały kraj.

14. OSIE PROW 2007-2013 • oś 1 (gospodarcza): wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego; • oś 2 (środowiskowa): poprawa stanu środowiska i tereny wiejskie; • oś 3 (społeczna): podniesienie jakości życia na obszarach wiejskich i dywersyfikacja ekonomiczna obszarów wiejskich; • oś 4: Leader.

15. Oś 1 (gospodarcza): wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego • Szkolenia zawodowe i akcje informacyjne dla osób zatrudnionych w rolnictwie i leśnictwie; • Ułatwienie startu młodym rolnikom; • Renty strukturalne; • Modernizacja gospodarstw rolnych; • Zwiększenie wartości dodanej podstawowej produkcji rolnej i leśnej; • Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa; • Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności; • Działania informacyjne i promocyjne; • Grupy producentów rolnych; • Korzystanie z usług doradczych przez rolników i posiadaczy lasów.

16. Oś 2 (środowiskowa): poprawa stanu środowiska i tereny wiejskie • Wspieranie gospodarowania na obszarach górskich i innych obszarach o niekorzystnych warunkach gospodarowania; • Płatności dla obszarów NATURA 2000 oraz związanych z wdrażaniem Dyrektywy 2000/60/EC; • Program rolnośrodowiskowy; • Zalesianie gruntów rolnych oraz zalesianie gruntów innych niż grunty rolne; • Odtwarzanie potencjału produkcji leśnej zniszczonego przez katastrofy i wprowadzanie odpowiednich instrumentów zapobiegawczych.

17. Oś 3 (społeczna): podniesienie jakości życia na obszarach wiejskich i dywersyfikacja ekonomiczna obszarów wiejskich • Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; • Podstawowe usługi dla gospodarki i ludności wiejskiej; • Odnowa i rozwój wsi; • Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw;

18. Oś 4 LEADER Wybrane działania z osi 3 wdrażane będą poprzez podejście LEADER • Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej; • Odnowa i rozwój wsi; • Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw; LEADER jest podejściem przekrojowym, polegającym na budowaniu lokalnych partnerstw na rzecz realizacji lokalnych zintegrowanych strategii rozwoju obszarów wiejskich

19. Realizacja PROW- jednostki zaangażowane w realizację Programu • Instytucja zarządzającaMinisterstwoRolnictwa i Rozwoju Wsi • Akredytowane agencje płatnicze Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa • Jednostka certyfikująca Ministerstwo Finansów • Jednostki delegowane

20. Budżet PROW 2007-2013 Razem – ok.15,6 mld euro w tym EFRROW – ok. 12 mld euro Budżet krajowy ok. 3,6 mld euro

21. Harmonogram PROW 2007-2013 • Konsultacje projektu PROW 2007 – 2013 (kwiecień-maj 2006 r.); • Oficjalne przekazanie Krajowego Planu Strategicznego do Komisji Europejskiej (czerwiec 2006 r.); • Opracowywanie krajowych podstaw prawnych (od czerwca 2006 r.) • robocze uzgodnienia PROW 2007–2013 z KE (czerwiec-sierpień); • Oficjalne przekazanie PROW 2007 –2013 do KE (sierpień/wrzesień 2006 r.); • Zatwierdzenie PROW 2007–2013 – grudzień 2006 r.

22. PROW 2007-2013 będzie wdrażany sekwencyjnie od 2007 r., po zatwierdzeniu przez Komisję Europejską • w pierwszym etapie działania stanowiące kontynuację działań istniejących w ramach PROW 2004 – 2006 • następnie/równolegle działania stanowiące kontynuację obecnego SPO 2004-2006, które wymagają akredytacji, • jako ostatnie będą uruchamiane działania nowe, wymagające stworzenia nowych procedur, aktów prawnych i dostosowania systemu IT i przygotowania ARiMR do ich wdrażania oraz beneficjentów

23. Oś 1 (gospodarcza): wsparcie konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

24. SZKOLENIA ZAWODOWE I AKCJE INFORMACYJNE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE Schemat I – szkolenia (warsztaty, kursy) Schemat II – doskonalenie zawodowe (cykle szkoleniowe, staże)

25. SZKOLENIA ZAWODOWE I AKCJE INFORMACYJNE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE BENEFICJENCI • Osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki nieposiadające osobowości prawnej prowadzące działalność szkoleniową oraz konsorcja przez nie tworzone.

26. SZKOLENIA ZAWODOWE I AKCJE INFORMACYJNE DLA OSÓB ZATRUDNIONYCH W ROLNICTWIE I LEŚNICTWIE Kryteria dostępu • Podmioty prywatne muszą posiadać akredytację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na prowadzenie szkoleń. Priorytet dostępu do szkoleń mają rolnicy, którzy w roku poprzedzającym rozpoczęcie wykonywania usługi uzyskali płatności bezpośrednie oraz ubiegający się o pomoc w ramach działania „Ułatwianie startu młodym rolnikom”

27. UŁATWIENIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM BENEFICJENCI Osoby fizyczne rozpoczynające po raz pierwszy samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego.

28. UŁATWIENIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM Kryteria dostępu: Beneficjent: • nie ukończył 40 roku życia, • posiada odpowiednie kwalifikacje zawodowe, • jest ubezpieczony w KRUS z mocy ustawy i w pełnym zakresie w czasie ubiegania się o pomoc oraz przez okres co najmniej 3 lat od uzyskania wsparcia, • przedkłada plan rozwoju gospodarstwa (obowiązkowa kontrola realizacji planu w ciągu 3 lat), • zobowiązuje się do prowadzenia gospodarstwa przez okres co najmniej 5 lat

29. UŁATWIENIE STARTU MŁODYM ROLNIKOM Kryteria dostępu cd. Gospodarstwo młodego rolnika: • posiada powierzchnię użytków rolnych równą co najmniej średniej powierzchni gospodarstwa rolnego w danym województwie i nie większą niż 300 ha, • posiada wielkość ekonomiczną wynoszącą co najmniej 4 ESU.

30. RENTY STRUKTURALNE Wsparcie dla rolników, którzy decydują się zaprzestać prowadzenia działalności rolniczej w celu przekazania swoich gospodarstw innym rolnikom lub instytucjom.

31. RENTY STRUKTURALNEWnioskodawca • producent rolny (osoba fizyczna); • ma nie mniej niż 55 lat, lecz nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego (mężczyzna – 65 lat, kobieta – 60 lat) w momencie przekazania; • zaprzestaje prowadzenia towarowej działalności rolniczej; • przekaże gospodarstwo o powierzchni co najmniej 3 ha UR albo 1 ha UR; • prowadził nieprzerwanie działalność rolniczą przez 10 lat poprzedzających przekazanie gospodarstwa.

32. MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH BENEFICJENCI • osoby fizyczne • osoby prawne • wspólnicy spółek cywilnych • spółki prawa handlowego nieposiadające osobowości prawnej

33. MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Kryteria dostępu – dotyczące wnioskodawcy • Osoba ubiegająca się o pomoc finansową jest pełnoletnia i w chwili ubiegania się o pomoc nie przekroczyła wieku emerytalnego określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym. • Gospodarstwo rolne jest prowadzone przez osobę o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

34. MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Kryteria dostępu – dotyczące inwestycji • Inwestycja przyczynia się do poprawy ogólnych wyników gospodarstwa rolnego. • Inwestycja spełnia normy mające zastosowanie do tej inwestycji. • W gospodarstwie rolnym spełnione będą, stosownie do rodzaju prowadzonej produkcji, minimalne standardy w zakresie higieny, ochrony środowiska oraz warunków utrzymania zwierząt. • Inwestycja dotyczy działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej lub zwierzęcej, z wyłączeniem leśnictwa i akwakultury.

35. MODERNIZACJA GOSPODARSTW ROLNYCH Poziom wsparcia • 40% - kwoty kwalifikującej się inwestycji, • 50% - dla osób poniżej 40 roku życia, • 50% - gdy inwestycja jest realizowana na obszarach: • górskich, • ONW, • NATURA 2000, oraz • na których obowiązują ograniczenia w związku z wdrażaniem dyrektywy 2000/60/WE (tzw. dyrektywy „wodnej”) • 75% kwoty kwalifikującej się inwestycji na związku z wdrażaniem dyrektywy 91/676/WE do 30 kwietnia 2008 r. Kwoty: 300 tys. PLN lub 500 tys. PLN

36. ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ BENEFICJENCI Przedsiębiorcy prowadzący działalność w zakresie przetwórstwa lub wprowadzania do obrotu produktów rolnych objętych Załącznikiem nr 1 do TWE, z wyjątkiem produktów rybnych i leśnych. Wsparcie udzielane jest małym i średnim przedsiębiorstwom oraz przedsiębiorstwom zatrudniającym mniej niż 750 pracowników lub posiadającym obrót nieprzekraczający równowartości w złotych 200 mln euro.

37. ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ Kryteria dostępu: • Podmiot, którego dotyczy inwestycja wykazuje żywotność ekonomiczną. • Jeśli inwestycja zakłada wzrost mocy produkcyjnych, warunkiem przyznania pomocy jest wykazanie możliwości zbytu planowanej produkcji. • Inwestycje dotyczące handlu detalicznego nie są wspierane. • Pomoc może być przyznana podmiotom spełniającym obowiązujące normy higieniczno – sanitarne, ochrony środowiska i dobrostanu zwierząt.

38. ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ Kryteria dostępu c.d. • Inwestycja, której dotyczy projekt musi spełniać wszystkie normy mające zastosowanie do tej inwestycji. • Wspierane są projekty realizowane przez zakłady, które zaopatrują się w surowce na podstawie umów długoterminowych zawieranych z producentami rolnymi. • (Budowa nowego zakładu produkcyjnego może podlegać wsparciu, pod warunkiem udokumentowania bazy surowcowej lub w przypadku, gdy inwestycja związana jest z przeniesieniem już istniejącego zakładu).

39. ZWIĘKSZANIE WARTOŚCI DODANEJ PODSTAWOWEJ PRODUKCJI ROLNEJ I LEŚNEJ Poziom wsparcia W przypadku małych i średnich przedsiębiorstw pomoc finansowa może stanowić nie więcej niż 50% łącznych kosztów kwalifikowalnych, aw przypadku pozostałych przedsiębiorstw - nie więcej niż 25 %. Maksymalna wysokość pomocy przyznanej na realizację projektu w przez jednego przedsiębiorcę w okresie realizacji Programu wynosi 20 mln złotych. Wielkość pomocy przyznanej na realizację jednego projektu nie może być niższa niż 100 tys. złotych.

40. POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY ZWIĄZANEJ Z ROZWOJEM I DOSTOSOWANIEM ROLNICTWA I LEŚNICTWA • Schemat I – Scalanie gruntów • Schemat II – Gospodarowanie rolniczymi zasobami wodnymi

41. POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY….. –SCALANIE GRUNTÓW Beneficjent Starosta powiatu Zakres pomocy • opracowanie dokumentacji geodezyjno – prawnej; • zagospodarowanie poscaleniowe związane z organizacją przestrzeni produkcyjnej; • koszty prac projektowych i przygotowawczych. Wysokość pomocy będzie wynosiła 100% kosztów kwalifikowalnych

42. POPRAWIANIE I ROZWIJANIE INFRASTRUKTURY…. – GOSPODAROWANIE ROLNICZYMI ZASOBAMI WODNYMI Beneficjent Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Zakres pomocy • koszty prac projektowych i przygotowawczych; • koszty robót budowlano-montażowych; • koszty wykupu gruntu pod inwestycje; koszt ten nie może stanowić więcej niż 10% całkowitych kosztów kwalifikowalnych projektu.

43. UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI Cel działania • Poprawa jakości produkcji i produktów rolnych przeznaczonych do spożycia przez ludzi; • Zwiększenie spożycia żywności wysokiej jakości; • Wsparcie rolników wytwarzających żywność wysokiej jakości. Beneficjent - Producent rolny

44. UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI Wsparcie rolników uczestniczących w dobrowolnych systemach jakości żywności: a) System Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności b) Integrowana produkcja (IP) c) Tradycja, Jakość- Program Polskiej Izby Produktu Regionalnego i Lokalnego

45. UCZESTNICTWO ROLNIKÓW W SYSTEMACH JAKOŚCI ŻYWNOŚCI Poziom wsparcia • System Chronionych Nazw Pochodzenia, Chronionych Oznaczeń Geograficznych i Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności 3500zł/rok/gosp. b) Integrowana produkcja 1800 zł/rok/gosp. c) Tradycja, Jakość 2500 zł/rok/gosp. Płatność udzielana będzie na gospodarstwo przez max 5 lat

46. DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE Cel działania • zwiększenie popytu na produkty rolne i środki spożywcze objęte mechanizmami jakości żywności, które zostały włączone do działania „Uczestnictwo rolników w systemach jakości żywności”; • pogłębienie wiedzy konsumentów o zaletach produktów rolnych i środków spożywczych objętych mechanizmami jakości żywności; • pogłębienie wiedzy konsumentów o mechanizmach jakości żywności

47. DZIAŁANIA INFORMACYJNE I PROMOCYJNE c.d. Beneficjent Grupa producentów skupiająca podmioty aktywnie uczestniczące w systemach jakości żywności w odniesieniu do określonego produktu rolnego lub środka spożywczego. Forma i wysokość pomocy Grupy producentów mogą uzyskać refundację, do 70% kwalifikujących się kosztów, faktycznie poniesionych na realizację działań w ramach Projektu.

48. GRUPY PRODUCENTÓW ROLNYCH Działanie w kształcie zbliżonym do obecnego Działania 7 Planu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2004-2006

49. KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW Pomoc doradcza rolnikom i posiadaczom lasów w zakresie: • wynikającym z zasady wzajemnej zgodności (cross-compliance) tj. w zakresie gospodarki gruntami, ochrony środowiska, zdrowia publicznego, dobrostanu i zdrowia zwierząt, zdrowotności roślin, • zwiększenia konkurencyjności i dochodowości gospodarstw rolnych i leśnych, • wspierania restrukturyzacji, rozwoju i innowacji w gospodarstwach rolnych i leśnych, • poprawy jakości życia na obszarach wiejskich oraz wspieranie różnicowania działalności gospodarczej, • ochrony środowiska naturalnego, • poprawy bezpieczeństwa pracy.

50. Katalog usług doradczych wraz ze zryczałtowanymi stawkami za ich świadczenie (zarządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi) Doradztwo grupowe i indywidualne KORZYSTANIE Z USŁUG DORADCZYCH PRZEZ ROLNIKÓW I POSIADACZY LASÓW