Overzicht

1. Overzicht Bloed Het hart De bloedsomloop Het lymfatisch systeem

2. Het hart Bouw Bloedvoorziening Werking Prikkelgeleiding ECG

3. Het hart Bouw Bloedvoorziening Werking Prikkelgeleiding ECG

4. Hart: Bouw Hart = hol orgaan Functie: bloed rondpompen in het lichaam Ligging: In mediastinum = centrale ruimte borstkas Links de borstholte, achter het sternum Apex= hartpunt (naar links onder gericht) Hartwand: Endocard (endotheel -> binnenbekleding) Myocard (spierlaag) Epicard (bindweefsel -> buitenbekleding) Hartzakje = pericard (niet-elastisch bindweefsel)

5. Hart: Bouw Arteria pulmonalis / Longslagader aorta Vena cava superior / bovenste holle ader Linker boezem pulmonalisklep Vena pulmonalis/ Longader Rechter boezem Mitralisklep/ tweeslippige aortaklep Tricuspidalisklep/drieslippige linkerkamer klepspiertjes rechterkamer Septum / wand tussen kamers myocard Vena cava inferior / onderste holle ader aorta

6. Hart: Bouw • 4 ruimtes • Rechteratrium • Rechterventrikel • Linkeratrium • Linkerventrikel

7. Hart: Bouw 4 kleppen Tricuspidalisklep Pulmonalisklep Mitralisklep Aortaklep Kleppen tussen atria en ventrikels hangen met spieren (papillairspieren) en pezen (chordae tendinae) vast Kleppen kunnen niet terugklappen

8. Het hart Bouw Bloedvoorziening Werking Prikkelgeleiding ECG

9. Hart: Bloedvoorziening Kransslagaders (coronaire arterieën) ontspringen net na aortaklep Voorzien de hartspier van bloed Zuurstofarm bloed in kransaders Vloeien samen in sinus coronarius Mondt uit in rechterboezem

10. Het hart Bouw Bloedvoorziening Werking Prikkelgeleiding ECG

11. Hart: Werking • Normaal hartritme = 70 slagen/minuut • 2 pompen: links en rechts • Welke aders en kamers komt het bloed achtereenvolgens tegen? (Vanaf vena cava) • Wat gebeurt er in de 3 fasen van de hartwerking? • Systole atria • Systole ventrikels • diastole • http://biodesk.nl/bloed/hart.php

12. Hart: Werking samentrekking of systole van de atria De atria trekken samen De ventrikels zijn ontspannen De aderkleppen sluiten De mitralis- en tricuspidaliskleppen worden open geduwd De pulmonalis- en aortakleppen zijn gesloten Het bloed stroomt van atria naar ventrikels

13. Hart: Werking samentrekking of systole van de ventrikels De atria zijn ontspannen De ventrikels trekken samen De aderkleppen zijn open De mitralis- en tricuspidaliskleppen sluiten De pulmonalis- en aortakleppen openen Het bloed stroomt van ventrikels naar slagaders en van aders naar atria

14. Hart: Werking Ontspanning of diastole van de ventrikels De atria zijn ontspannen De ventrikels zijn ontspannen De aderkleppen zijn open De mitralis- en tricuspidaliskleppen worden open geduwd De pulmonalis- en aortakleppen zijn gesloten Het bloed stroomt van aders naar aders en slagaders

15. Het hart Bouw Bloedvoorziening Werking Prikkelgeleiding ECG

16. Hart: Prikkelgeleiding De prikkel: • Ontstaat in de sinusknoop. Van daaruit verspreidt die zich over beide atria. • Wordt dan opgevangen in de atrioventrikulaire knoop. • Worden voortgeleid naar de ventrikels via de bundel van His • Deze bundel splitst zich uiteindelijk in kleine takjes, de Purkinjevezels.

17. http://www.bioplek.org/animaties/bloed/hartwerking.html

18. Hart: Prikkelgeleiding • Doordat de elektrische prikkel zich minder snel voortplant in de bundel van His, zullen de ventrikels iets later dan de atria samentrekken. • Nervus vagus (parasympatisch): sinusknoop trager • Nervus sympathicus: sinusknoop sneller

19. Het hart Bouw Bloedvoorziening Werking Prikkelgeleiding ECG

20. Hart: ECG ECG= Electrocardiogram = registratie van de electrische activiteit van het hart P-golf: depolarisatie atria QRS-complex: depolarisatie ventrikels T-golf: repolarisatie kamers http://www.biovoorjou.be/cdrom/BVJ_5_W/spelletjes/hartwerkingDEF.swf (evt. thuis kijken op school geblokkeerd  )

21. Overzicht Bloed Het hart De bloedsomloop Het lymfatisch systeem

22. De bloedsomloop Bloedvaten De bloedsomloop Bloeddruk

23. De bloedsomloop Bloedvaten De bloedsomloop Bloeddruk

24. Bloedsomloop: Bloedvaten Bloedvaten: 3 lagen Intima (endotheelcellen) Media (gladde spiercellen) Adventitia (bindweefsel)

25. Bloedsomloop: Bloedvaten 3 soorten bloedvaten Slagaders (arteriën) en arteriolen Haarvaten (capillairen) Aders (venen) en venulen

26. Bloedsomloop: Bloedvaten • Slagaders (Arteriën) • Vertrekken vanuit het hart naar de organen • Vervoeren zuurstofrijk bloed behalve de A. Pulmonalis (longslagader) • Goed ontwikkelde media (spierlaag) • Veel elastische vezels in intima • Monden uit in kleinere arteriolen

27. Bloedsomloop: Bloedvaten • Aders (Venen) • Brengen bloed van organen naar hart • Vervoeren zuurstofarm bloed behalve de Vena Pulmonalis (longader) • Minder dikke vaatwand dan arteriën (lagere druk) • Hebben kleppen die enkel in de richting van het bloed opengaan (verhinderen terugstroom) • Kleinere venulengaan over in venen

28. Bloedsomloop: Bloedvaten • Haarvaten (Capillairen) • Weefselbloedvaten • Zorgen voor uitwisseling van stoffen tussen bloed en weefsels • 1 laag endotheel met dunne bindweefsellaag

29. De bloedsomloop Bloedvaten De bloedsomloop Bloeddruk

30. De bloedsomloop Kleine bloedsomloop Brengt bloed van het hart naar de longen en weer naar het hart Grote bloedsomloop Brengt bloed van hart naar organen en terug naar hart

31. Bloedsomloop • Kleine bloedsomloop: • Rechterventrikel • Arteria pulmonalis • Kleinere arteriën • Haarvaten • Kleine venen • Venae pulmonalis • linkeratrium

32. Bloedsomloop Grote bloedsomloop Linkerkamer Aorta Vertakkingen naar verschillende organen en weefsels Vena cava (inferior en superior) Rechteratrium

33. De grote bloedsomloop

34. Poortadersysteem Veneus bloed van ingewanden wordt gedraineerd via dit systeem Veneus bloed uit dikke, dunne darm en milt komt samen in de VENA PORTA die de lever binnengaat thv de leverpoort Opgenomen voedingstoffen worden in de lever verwerkt Uit de lever (boven) lopen 3-4 v. hepaticae met verwerkte veneuze bloed naar de vena cava inferior

35. Bloedsomloop • Bloedsomloop voor de geboorte • Bloedsomlopen van moeder en kind gescheiden • In placenta: haarvaten van moeder en kind dicht bijeen • Uitwisseling van stoffen • Zuurstof en voedingsstoffen van moeder komen via navelstreng in kind • Lever en longen werken nog niet

36. De bloedsomloop Bloedvaten De bloedsomloop Bloeddruk

37. Bloeddruk • = druk in bloedvaten • Is grootst in slagaders dichtbij linkerventrikel • Daalt naarmate verder verwijderd van hart • Wisselt met systole en diastole • Systolische druk: 120-130 mm Hg • Diastolische druk: 70-80 mm Hg • Problemen: • Hypertensie: 150 /100 mm Hg • Hypotensie

38. Regeling Bloeddruk Regelmechanismen; http://home.student.uva.nl/smail.elkhamsi/Documenten/mod%206/Hartritme/Prekliniek/Bloeddruk%20en%20regelsystemen.ppt#256,1, Bloeddruk en regelsystemen Algemene werking; http://www.bioplek.org/animaties/bloed/bloeddruk.html

39. Overzicht Bloed Het hart De bloedsomloop Het lymfatisch systeem

40. Het lymfestelsel Lymfe: vloeistof dat naast het bloed circuleert Stroomt in aparte vaten= lymfevaten (hebben kleppen) Lymfe wordt gedraineerd uit intercellulaire ruimten naar de lymfewegen twee grote vaten: Ductus thoracicus (mondt uit in linker vena subclavia) Ductus Lymphaticus Dexter mondt uit in rechter vena subclavia)

41. Het lymfestelsel • Lymfeklieren: • Kleine orgaantjes: 1-25 mm • Functie: • Aanmaak en opslag lymfocyten • Filtreren en vernietigen vreemde stoffen en micro-organismen • Aanmaak van antistoffen • Tussenstations van lymfevaten • Kunnen opzwellen bij infectie

42. Het lymfestelsel • Regionale lymfeklieren • Hals • Oksels • Lies

43. Het lymfatisch systeem Thymus Ontwikkeling voorlopers T-lymfocyten Speelt rol bij cellulaire immuniteit Verhoudingsgewijs groter bij kinderen