Overzicht

1. Overzicht • Inleiding kennisacquisitie • Elicitatietechnieken • Praktische zaken

2. Kennisacquisitie • Het verkrijgen van een beeld van domein en taak • Taakkennis in kaart brengen • Concepten en domein structureren • Geëliciteerde kennis verifiëren

3. Kennisacquisitie • Kenniselicitatie/kennisacquisitie = verkrijgen van kennis • Problemen bij kennisacquisitie: • Kennis is vaak complex en moeilijk kenbaar • Kennis is niet eenvormig • Kennis uit boeken • Heuristische kennis • Vaardigheden • De experts en andere kennisbronnen zijn niet eenvormig

4. Kennisacquisitie • Doel: verzamelen van de kennis die nodig is om een probleem op te lossen en te implementeren • De kennis kan declaratief zijn (knowing that, feiten) of procedureel (knowing how, acties)

5. Vervorming • Er vindt bij kenniselicitatie altijd vervorming plaats • Bij het stellen van de vragen • Bij het verwoorden door de expert • Bij de interpretatie van het antwoord

6. Overzicht • Inleiding kennisacquisitie • Elicitatietechnieken • Praktische zaken

7. Directe en indirecte elicitatie • Directe elicitatie: als de expert de kennis kan verwoorden • Indirecte elicitatie: als de expert de kennis niet kan verwoorden

8. Elicitatietechnieken • Structurerende technieken: • structuur/relaties • Niet-structurerend: • losse kenniselementen • Directe elicitatie gebruikt beide technieken. • Indirecte elicitatie is van nature structurerend.

9. Ongestructureerd interview • Direct, niet-structurerend • Open interview • Vragen bedenken tijdens interview • Niet sturend • Tip: gebruik recorder • Voordelen: Er komt veel kennis vrij en er ontstaat snel overzicht probleemgebied • Nadelen: Zwaar voor interviewer en veel vervorming

10. Protocolanalyse • Direct, niet-structurerend • ‘Hardop-denk-protocollen’ • Speciaal voor procedurele kennis • Taak uitvoeren of probleem oplossen • Voordelen: weinig vervorming en directe gegevens over denkprocessen • Nadelen: veel werk

11. Gestructureerd interview • Direct, structurerend • Strak interview (vragenlijst) • Doel: verdieping deelgebied domein • Van te voren bedachte vragen • Levert regelkennis op • Voordelen: er is meer aandacht voor detail en er wordt minder snel iets vergeten • Nadeel: bij verkeerd beeld van domein verkeerde vragen

12. Twintig vragen • Direct, structurerend • Laat expert ja/nee-vragen stellen om een door de ingenieur gekozen object te vinden • Voordelen: geeft oplossingsproces en volgorde van regels • Nadeel: moeilijk

13. Ladderen • Direct, structurerend • Laat objecten in hiërarchie zetten (voorbeelden, onderdelen, typen, etc.) • Voordelen: inzicht in declaratieve kennis • Nadeel: domein moet hiërarchisch zijn

14. Relatie-elicitatie • Direct, structurerend • Grafische weergave van relaties • Closed curves: clusters van objecten • Inferential flow: lijntjes tussen concepten geven inhoudelijke relaties aan • Voordeel: ruimtelijke weergave domein • Nadeel: concepten en hun relaties moeten ruimtelijk te presenteren zijn

15. Indirecte structurerende technieken • Card sort: sorteren van kaartjes met objecten op grond van vastgestelde dimensie • Repertory grid: steeds 3 objecten, welke 2 onderscheiden zich van de derde? • Voordelen: • Formeler en objectiever dan directe methoden • Minder last van introspectie expert • Impliciete kennis naar boven halen • Nadeel: • Set items uit het domein nodig • Uitkomst zeer contextafhankelijk • Tijdrovend

16. Overzicht • Inleiding kennisacquisitie • Elicitatietechnieken • Praktische zaken

17. Overzicht eerste kwartaal (herzien)

18. Groepjes

19. Ideeën kennissysteem • Camera-kiezer • Weerbepaler • IKEA-kamerplanner • Computerhardware-problemen • Netwerkproblemen oplossen • Nieuwe zorgverzekering • Schilderkunstclassificatie • Triage dementenzorg • Iets juridisch

20. Melkveehouderij Noten lezen/piano Fotografie-expert Galvaniseren Kapotte fietsen Labradors Het bedienen van de nokia 6310i telefoon Klaverjassen Rechten Pastasaus Vechtsport Piano (klassiek) Dvd's/films omzetten Onderwerpen oefeninterview

21. Interviewopdracht • Opbouw • 1 Introductie: Wat moet het systeem gaan doen? • 2 Grote lijnen: bepaal de structuur van het probleemgebied • 3 Details: bepaal systematisch de details