Biblioterapia

1. Biblioterapia w pracy nauczyciela i bibliotekarza Oprac. Elżbieta Gromadzka Biblioteka PWSH w Gdyni

2. Czy słowo może leczyć? „Na początku było słowo"... głosi Ewangelia. Książka może łagodzić niepożądane stany psychiczne jak lęk, nuda czy osamotnienie, apatia czy zobojętnienie, a także wyzwalać zachowania pożądane – radość, odprężenie…

3. Co proponuje biblioterapia? • W starożytnej aleksandryjskiej bibliotece widniały słowa: „Lekarstwo na umysł". • W 1272 r roku w szpitalu Al-Mansur w Kairze stosowano czytanie Koranu w ramach terapii. • W Europie XVIII wieku włączono pobożne teksty do programów leczenia psychicznie chorych. • Legenda głosi, że Szeherezada wyleczyła sułtana poprzez opowiadania, którymi karmiła uszy władcy przez 1000 dni.

4. Biblioterapia – co to jest? Biblioterapia opiera się na wykorzystaniu terapeutycznych wartości literatury. Podstawy biblioterapii stworzył N.A.Rubakin, który od 1919 r. w Instytucie Bibliopsychologii w Lozannie zapoczątkował badania nad reakcjami indywidualnych czytelników.

5. Biblioterapia – co to jest? Biblioterapia (wg Ireny Boreckiej) jest działaniem terapeutycznym opierającym się o zastosowanie materiałów czytelniczych, rozumianych jako środek wspierający proces terapeutyczny, jest rodzajem psychicznego wsparcia, pomocy w rozwiązywaniu osobistych problemów danej osoby przez ukierunkowane czytanie. .

6. Biblioterapia – co to jest? Rodzaje biblioterapii: • instytucjonalna • kliniczna • wychowawcza (wychowawczo-humanistyczna albo rozwojowa)

7. Biblioterapia kliniczna • Leczenie zaburzeń • Uczestnicy – ludzie chorzy: • pacjenci szpitali i laboratoriów • pacjenci nie akceptujący swego stanu zdrowia

8. Biblioterapia wychowawcza • Ludzie zdrowi, mający kłopoty „życiowe”

9. Biblioterapia – skąd się wzięła? Działania terapeutyczne, które wyrosły z intuicji i doświadczeń: • lekarzy • psychologów • terapeutów zajęciowych • bibliotekarzy

10. Biblioterapia – dla kogo? Uczestnikami biblioterapii mogą być: • ludzie chorzy (biblioterapia kliniczna) • ludzie zdrowi ale z problemami życiowymi (samotność, odrzucenie, bezdomność...) • dzieci i młodzież z problemami w nauce, z zachowaniem, z kontaktami społecznymi...

11. Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych w kręgu biblioterapii Biblioterapia wychowawcza adresowana do dzieci i młodzieży z problemami... • dzieci i młodzież niepełnosprawne fizycznie • dzieci i młodzież niedostosowane społecznie, sprawiająca trudności wychowawcze.

12. Dzieci i młodzież niepełnosprawne fizycznie Biblioterapia jako uzupełnienie procesu rehabilitacji: • Wspieranie dziecka niepełnosprawnego w procesie akceptacji siebie jako osoby niepełnosprawnej; • Łagodzenie napięć psychicznych związanych z ułomnością; • Integracja ze środowiskiem (klasą) i uwrażliwienie na problemy osób niepełnosprawnych.

13. Dzieci niesłyszące i niedosłyszące • Dla prawidłowego rozwoju osób niesłyszących lub z niedosłuchem konieczne jest włączenie się do społeczności osób czytających; • Rozwój zainteresowań czytelniczych może przyczynić się do pełnej rewalidacji, przy pomocy nowej formy książki; • Biblioterapeuta znający język migowy i rozumiejący specyfikę kontaktów werbalnych pomiędzy słyszącymi i niesłyszącymi.

14. Dzieci niedowidzące Dwa modele postępowania: • Model postępowania dla osób zagrożonych utratą wzroku; • Model zmierzający do kształtowania właściwych postaw wobec siebie jako osoby niepełnosprawnej. • Literatura może być źródłem wiedzy o ludziach z podobnymi problemami; • Literatura może być źródłem wiedzy o świecie.

15. Dzieci i młodzież niedostosowane społecznie

17. Biblioterapia – jak? CZYTANIE POWINNO SIĘ DZIECKU ZAWSZE KOJARZYĆZ RADOŚCIĄ, NIGDY Z PRZYMUSEM, KARĄ CZY NUDĄ

18. Biblioterapia – jak? • Swoboda uczestnictwa, • Uwzględnienie potrzeb, problemów i preferencji członków grupy, • Dostosowanie środków terapeutycznych do możliwości percepcyjnych i fizycznych poszczególnych uczestników grupy, • Uwzględnienie i akceptowanie poziomu „gotowości uczestnictwa” poszczególnych członków grupy, • Dostosowanie poziomu i tempa zajęć terapeutycznych do psychicznych i fizycznych możliwości uczestników, • Włączenie do programów biblioterapeutycznych zajęć muzykoterapeutycznych i arteterapeutycznych oraz elementów innych terapii wspomagających proces powrotu do zdrowia.

19. Biblioterapia – jak? Materiały pobudzające to książki o tematyce awanturniczo-przygodowej, wojenne, podróżnicze i popularnonaukowe; Materiały uspakajające, do których zalicza się książki przygodowe, tzw. młodzieżowe, fantazy, literaturę humorystyczną; Materiałyrefleksyjne czyli powieści obyczajowe, biograficzne, romanse, psychologiczne i socjologiczne. • Różne funkcje książki w procesie wychowawczym:

20. Biblioterapeuta – kto? • Kierowanie procesem biblioterapii wymaga od nauczyciela dobrego przygotowania fachowego oraz pewnych wrodzonych predyspozycji. • Biblioterapeuta – osoba wzbudzająca zaufanie, cierpliwa i tolerancyjna.

21. Biblioterapia – gdzie? • W każdym miejscu w szkole, na każdej lekcji ale też w bibliotece, ponieważ: „biblioteka szkolna jest jedyną biblioteką, z którą człowiek w ciągu swojego życia musi się zetknąć. (…) Nie wolno przy tym lekceważyć najbardziej błahej nawet przyczyny obecności ucznia w bibliotece, gdyż każde, choćby minimalne zainteresowanie można wykorzystać.” (I. Borecka) • Również w plenerze, na wycieczce... wykorzystując dodatkowe walory terapeutyczne obcowania z przyrodą.

22. Biblioterapia w szkole podstawowej

23. Biblioterapia w gimnazjum

24. Biblioterapia – czy warto? Interdyscyplinarny i uniwersalny charakter biblioterapii polega na współdziałaniu z: • baśnioterapią i bajkoterapią, • muzykoterapią, • Arteterapią, • dramą pedagogiczną, • pedagogiką zabawy. Czyli z każdym kto chce pomóc dzieciom bezpiecznie i pogodnie przejść przez trudy dzieciństwa: • nauczycielami wszystkich przedmiotów, • pedagogami, bibliotekarzami, • terapeutami, logopedami, • rodzicami, babciami...

25. NIKT NIE RODZI SIĘ CZYTELNIKIEM,CZYTELNIKA TRZEBA WYCHOWAĆ,CODZIENNIE CZYTAJĄC DZIECKU DLA PRZYJEMNOŚCI. Biblioterapia – czy to trudne?