Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

1. Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

2. W „Antygonie” zderzają się te dwa prawa, dwie równorzędne racje. Na problemie, która z nich jest ważniejsza, opiera się konflikt tragiczny. Oba prawa mają doniosłe znaczenie i nie sposób ani ich zhierarchizować, ani nie można ich lekceważyć. Kreon a prawo boskie Antygona a prawo ludzkieprawo boskie a prawo ludzkie

3. Czy człowiek może wydawać zakazy niezgodne z prawami boskimi, naturalnymi? Co dla Kreona jest najważniejszą wartością? Antygona i Kreon to bohaterowie tragiczni. Dochodzi do konfliktu ich racji, jednak oboje ponoszą klęskę. Istotne, że są osobami wyjątkowymi, bowiem tylko takie mogły znaleźć się w sytuacji tragicznej. Antygona Kreon- serce - rozum - prawa boskie - prawa ludzkie - jednostka - ogół

4. Zgodnie z ludzkim, stworzonym przez Kreona prawem Polinejkes (zdrajca) nie może być za karę pochowany. Antygona (narzeczona Hajmona – syna władcy) upomina się o skromny pogrzeb dla brata, jednak dla władcy najważniejszą wartością jest zachowanie autorytetu władzy. Kieruje się on racjami rozumu. Chce, aby ludzie zauważyli, że egzekwuje pisane prawa państwowe i nie traktuje swojej rodziny pobłażliwie, nie robi dla niej odstępstw. Nie pokazuje, że można bezkarnie lekceważyć prawo. Rozkazał pojmać tego, kto pogrzebał Polinejkesa, a zwłoki zdrajcy odgrzebać i postawić przy nim straż.

5. Do czego prowadzi Kreona takie postępowanie?- do bolesnej klęski moralnej (popada w obłęd z bólu – przyczynił się do śmierci zarówno syna, jak i żony),- do trwałego poczucia winy,- powoduje cierpienie, świadomy jest swojej klęski: „los mnie powalił”

6. Tytułowa bohaterka natomiast ma dwie, równie tragiczne możliwości postępowania:może posłuchać Kreona, jednak postąpi wówczas przeciwko swym ideomlubpogrzebać brata, przez co złamie prawo obowiązujące w państwie.Dla Antygony najważniejsze jest prawo naturalne i posłuszeństwo wobec bogów. Żeby nie budzić ich odrazy i żeby dusza brata nie błąkała się po ziemi, należy jego ciało pogrzebać. Nie jest istotne czy zginął jako zdrajca czy obrońca ojczyzny.

7. Racje bohaterki opierają się na wyobrażeniach religijnych, związkach rodzinnych, miłości do brata. W imię tych wartości występuje przeciwko władcy, przeciwko ojczyźnie. Dodatkowo nad jej rodem ciąży klątwa - tragedia odwołuje się do greckiej mitologii – opowieści o Labdakidach. Aby zrozumieć wpływ historii rodu na losy bohaterki, należy poznać i zrozumieć mityczny przekaz:1) Labdakos umiera i zostawia rocznego syna Lajosa.2) Pelops udziela gościny wygonionemu z Teb Lajosowi.3) Lajos porywa syna Pelopsa, za co on i jego ród ma ponieść poważne konsekwencje.

8. 4) Lajos odzyskuje tron Teb, poślubia Jokastę i, mimo wyroczni, płodzi potomka.5) Lajos przebija kostki u nóg syna i karze porzucić dziecko w górach.6) Pasterz zanosi dziecko do króla Koryntu. Ten wychowuje go jak własnego syna (nadaje mu imię Edyp).7) Powożący rydwanami Lajosa i Edypa nie chcą ustąpić sobie drogi. Wybucha pojedynek i Edyp zabija ojca (nie wie, że to Lajos).8) Edyp uwalnia Teby od Sfinksa i w zamian otrzymuje rękę królowej Jokasty.9) Ze związku rodzi się dwóch synów: Polinejkes i Eteokles i dwie córki: Antygona i Ismena.

9. 10) Kreon obejmuje władzę w Tebach po śmierci Jokasty i okaleczeniu się Edypa (ten, gdy dowiedział się, że spełniła się przepowiednia, wykłuł sobie oczy).11) Bracia -synowie Edypa toczą walkę o władzę w Tebach.12) Polinejkes na wygnaniu żeni się i z teściem rusza na Teby. Podczas rzezi na placu boju zostają tylko bracia. Obaj zadają sobie śmiertelne rany. W tym czasie rozpoczyna się bieg wydarzeń, które ukazał Sofokles w „Antygonie”.

10. Wszystko to (przekonania i klątwa) prowadzi do śmierci Antygony.Znalazła się w sytuacji tragicznej, a więc takiej, w której nie ma szczęśliwego zakończenia. Cokolwiek bohaterka by wybrała, obróciłoby się przeciwko niej. Wszystkie rozwiązania są tragiczne, prowadza do nieszczęścia.

11. Racje którego bohatera były ważniejsze?Istotne, że odpowiedź Sofoklesa na to pytanie byłaby głosem osoby pobożnej. Nic więc dziwnego, że poparłby Antygonę. Czyni to za sprawą chóru, który próbuje przekonać Kreona, że jego decyzja nie jest właściwa. Chór jednak nie zawsze broni praw boskich. W pewnym momencie uznaje władcę za pana życia i śmierci i dochodzi do wniosku, że obywatele muszą być mi posłuszni.

12. Jest w utworze jedna postać, która odważyła się sprzeciwić Kreonowi. Co prawda było już za późno, ale władca postanowił posłuchać Terezjusza. Usłyszał bowiem od niego, że przez swoje postępowanie władca może nie tylko sprowadzić nieszczęście na miasto, ale i utracić rodzinę.

13. Czyżby w ten sposób pokazał, że racje Antygony są ważniejsze? Nie można dać jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Cokolwiek bohaterowie by postanowili, byłoby złe bowiem łamałoby zasady przyjęte przez jednego z nich. Musieli podjąć konkretne decyzje, a więc konflikt musiał zakończyć się klęską. Dodatkowo decyzje te wiązały się z wzięciem na siebie winy:- Kreon jest świadom winy,- Antygona nie ma poczucia winy ale jest świadoma, że postępuje wbrew prawu i będzie za to ukarana.

14. Wina bohaterów była trwale związana z ich życiem. Nie istniał w ich przypadku dobry wybór. Nie mogli wyzwolić się więc od winy, dodatkowo winy tragicznej (zawsze powinna ona mieć zadośćuczynienie w formie dopełnienia się losu).

15. Los, zarówno Antygony, jak i Kreona, zostaje więc dopełniony, zgodnie z wymogami winy tragicznej. Bohaterowie nie zmieniają swoich poglądów, są pewni swoich racji. Płacą jednak za swoje postępowanie wysokie ceny:Kreonowi bogowie pokazują swoją przewagę i karzą go śmiercią syna i żonyAntygona nie uznaje racji państwa i wiesza się na chuście w grocie, gdzie była uwięziona

16. Antygona „żadnej nie zaprzecza zbrodni”, następnie nie chcąc czekać na głodową, powolną śmierć, popełnia samobójstwo. Nie podsumowuje swoich działań i tragedii, jak czyni to Kreon: „Los mnie powalił, pełen burz i lęku”. Jego tragedię podkreśla dodatkowo Chór, który w ostatnich słowach wypowiada się:„Nad szczęścia błysk, co złudą mar,Najwyższy skarb – rozumu dar.A wyzwie ten niechybny sąd,Kto bogów lży i wali rząd”.Oboje padli jednak ofiarą pychy, zbytniej wiary w siebie.

17. O czym więc jest „Antygona” - o tragicznych wyborach?Zdecydowanie jest to utwór o ponadczasowych, uniwersalnych wyborach, postawach i problemach. Zwraca także uwagę na rozpacz, miłość, winę, karę i fatum, czyli przeznaczenie. Czy „Antygona” jest jeszcze aktualna?Analizując problem obowiązków wobec państwa i władzy, jej moc, równość wobec prawa, współistnienie praw boskich obok zasad stworzonych przez ludzi, można bez wątpienia stwierdzić, że jest to tragedia nadal aktualna. Skłania do refleksji również współczesnego człowieka.