Psikologjia konjitive

1. Psikologjia konjitive Vazhdim kapitulli vemendja dhe vetedija Java e peste E marte 1 nentor

2. Proceset e vemendjes • Niveli i parandergjegjshem • Niveli i proceseve te kontrolluara dhe automatike • Niveli i familjarizimit

3. Funksionet praktike te vemendjes • Aspekti selektiv i vemendjes • Vigjilenca dhe zbulimi i sinjalit • Kerkimi • Vemendja e shperndare

4. Çrregullimi i mungeses se vemendjes

5. Teorite e vemendjes • Teoria e filtrit • Teoria e burimeve te vemendjes

6. Konsiderata te tjera

7. Zbulime neurokonjitive

8. Niveli i parandergjegjshem • Ne kete nivel informacioni eshte i pershtatshem per proceset konjitive por qndron jashte ndergjegjes sone • Jane informacione te ruajtura por qe nuk jane perdorur per nje kohe te gjate, por qe mund te aktivizohen nese na nevojiten

9. Proceset e kontrolluara • Jane te perdorshme por me kontrollin e vetedijes • Kerkojne vetedijen • Kryhen ne sekuenca • Kerkojne kohe me te gjate ne ekzekutim

10. Proceset automatike • Jane te fshehura nga ndergjegjia • Jane te paqellimshme • Konsumojne pak burime te vemendjes, kerkojne pak ose aspak perpjekje te vemendshme • Kryhen si procese paralele, me shume operacione e veprime qe vazhdojne pa nderprerje ose sipas nje rregulli • Qendrojne jashte kontrollit te ndergjegjes

11. Automatizimi • Proceset e kontrolluara mund te behen automatike dhe anasjelltas • Automatizimi: rezultat i praktikes dhe te ushtruarit • Teoria e instances (Logan): automatizimi shfaqet sepse ne gradualisht grumbullojme njohuri rreth pergjigjeve specifike per stimuj specifike • Norman: proceset automatike rrezikojne jeten

12. Slips • Norman: jane modifikime te automatizimit kur: • Proceset automatike jane nderprere • Devijojme nga nje rutine

13. Familjarizimi • Eshte i lidhur me proceset automatike dhe me te mesuarin. • Me ane te ketij fenomeni ne mesohemi me nje stimul dhe gradualisht i kushtojme atij vemendje te vazhdueshme • Mosfamiljarizimi: nje ndryshim te nje stimul familjar na nxit perseri te fillojme vezhgimin e tij

14. 4 funksione te vemendjes • Vemendja selektive (ndjekim disa stimuj duke nenvleftesuar te tjeret) • Vigjilenca (ne gatishmeri, presim te zbulojme shfaqjen e stimujve qe po presim) • Kerkimi (kerkojme aktivisht ne realitetin jashte stimuj qe jane bere objekt i vemendjes dhe interesave tona) • Vemendja e shperndare (perzgjedhim burimet tona te vemendjes per te koordinuar kryerjen e me shume se nje detyre ne te njejten kohe)

15. Vemendja selektive • Ne menyre konstante nga nje grumbull stimujsh ne zgjedhim stimujt qe do ndjekim • Perqendrim i vemendjes ne stimuj te vecante

16. Hijezimi • Te degjojme dy mesazhe te ndryshme dhe te perseritim secilin prej tyre sa me shpejt te jete e mundur pas degjimit • Efekti Stroop

17. Vigjilenca • Aftesia e nje personi per te ndjekur nje fushe te stimulimit ne nje periudhe kohore relativisht te gjate deri sa personi te zbuloje dukjen e sinjalit • Vigjilenca nevojitet kur nje stimul i caktuar shfaqet vetem por kerkon vemendje te menjehershme sapo ai eshte shfaqur

18. Teoria e zbulimit te sinjalit • Ekzistojne 4 rezultate te mundshme ndaj synimit per te zbuluar nje sinjal: • Te shquarit (identifikojme korrektesisht pranine e ndonje sinjali) • Alarmet falso (identifikojme jokorrektesisht pranine e ndonje sinjali, qe ne fakt mungon) • Deshtimet (kemi deshtuar ne vezhgimin e pranise se nje sinjali) • Menjanimi (korrektesisht identifikojme mungesen e nje sinjali dhe largohemi nga kerkimi i metejshem)

19. Vigjilenca • Bie sepse rritet dyshimi rreth vezhgimeve te kryera me pare • Stervitja: rrit shkallen e vigjilences

20. Kerkimi • Eshte gjurmimi aktivisht i nje stimuli • Mbikqyrje e mjedisit per pamje te vecanta, duke kerkuar ku dhe kur do te shfaqet stimuli

21. Teoria e integrimit te tipareve • Treisman: njeriu zoteron nje harte konjitive ku magazinon tiparet e dhena nga fusha vizuale • Mendja jone drejton kerkimet vizuale per cdo tipar te mundshem te stimulit

22. Ngjashmeria • Ose uniformiteti: lehteson kerkimin e nje stimuli me objektiv

23. Kerkimi i drejtuar • Cave dhe Wolfe: alternative e Treisman • Te gjitha kerkimet paraqesin dy faza te njepasnjeshme: • Ne nje stad paralel, ku individi aktivizon nje perfaqesim mendor te te gjitha qellimeve te tij potenciale • Ne nje stad serial, ku individi zhvillon ne cdonjerin prej elementeve sipas shkalles se aktivizimit te tyre. Procesi i stadit paralel ndihmon me pas per te zhvilluar seleksionimin ne stadin e dyte serial

24. Levizja • McLeod dhe Driver: nje tipar qe tregon me qarte efektet e nderveprimit me tipare te tjera • Filtri i levizjes: mekanizem qe drejton levizjen te stimujt me karakteristika te zakonshme ne menyre te pavarur nga tiparet e tjera vizuale

25. Vemendja e shperndare • Sistemi vemendjes qe kryen dy ose me shume detyra te dukshme ne te njetjen kohe • Ndihmese jep automatizimi • Efekti psikologjik i periudhes refraktare (Pashler): ngadalesim i detyres per shkak te angazhimit te menjehershem ne shume detyra. Ky efekt shfaqet kur mundohemi te kryejme te dyja detyrat

26. Çrregullimi i mungeses se vemendjes • Tregues i paperqendrimit te vemendjes mbi nje objekt njohjeje • Prek te gjitha moshat dhe shoqerohet me hiperaktivitet • Veshtiresi ne perqendrim, impulsivitet, reagim i shpejte ndaj stimujve, pasiguri, humbje e kontrollit • Diagnostikohet me TSV test i sjelljes se vazhdueshme dhe me ES elektrocefalografin sasior • 10-20% te popullsise ne moshe shkollorecrregullim te sjelljes • Ane pozitive: inteligjence ne fushe specifike, energjike dhe konkurrues