Els Pereboom, diëtist epereboom@zorgring.nl Diëtistenpraktijk Els Pereboom

2. Wanneer spreek je van genoeg goede voeding 12.00 – 12.40 uur 13 juni 2013 Els Pereboom, diëtist epereboom@zorgring.nl Diëtistenpraktijk Els Pereboom

3. Inhoud: • Voorstellen • Stellingen • De rol van voeding bij ziekte en behandeling • Voedingstoestand, herkennen van ondervoeding • Wanneer eet een patiënt/cliënt voldoende • Welke adviezen • De praktijk, opdracht • Stellingen

4. 1. Voorstellen • Els Pereboom • Sinds 1988 werkzaam als diëtist • Eerste 20 jaar gewerkt in de thuiszorg • Vanaf 1 januari 2010 een eigen praktijk • Aandachtsgebied oncologie, ondervoeding en sondevoeding

5. 2. Stellingen: waar of niet waar • Bij een BMI van 32 kan géén sprake zijn van ondervoeding. • Bij ondervoeding let je op de eiwitten en voldoende calorieën in de voeding. • Drinkvoeding is noodzakelijk bij ondervoeding • In de palliatieve fase screen je op ondervoeding • Tijdens de behandeling is regelmatig screenen op ondervoeding niet nodig

6. 3.De rol van voeding bij ziekte en behandeling • - Voeding en Kanker • - ondersteunende rol • - voldoende en goed kunnen eten niet vanzelf sprekend • - het maligne proces kan een negatieve invloed hebben op de voedingstoestand en lichaamssamenstelling • - de behandeling: operatie, chemo en/of bestraling • kan de mogelijkheden om goed te eten verstoren. Waardoor de voedingstoestand verslechterd

7. 4. Voedingstoestand, Wat is ondervoeding? ¹ Meijers JMM. Awareness of malnutrition in healthcare: the Dutch perspective. Thesis Maastricht University • Definitie Ondervoeding1 • BMI < 18,5 (< 65 jaar) < 20 (≥ 65 jaar) < 21 bij COPD en/of • >10% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste 6 maanden en/of > dan 5% in de laatste maand • Definitie risico op ondervoeding • BMI 18,5 -20 (<65 jaar) of 20-22 (≥ 65 jaar) en/of • 5-10% gewichtsverlies in de laatste 6 maanden

8. Gewichtsverlies Overlap! Maar de reden voorspelt het gevolg cachexie:ziekte+ voeding (Verlies van spiermassa 70-80%) wasting: voeding+ sociaal/psychologisch/ medisch (Verlies spiermassa 20-30%) sarcopenie: veroudering en beweging! + voeding (eiwit/D): bedrust: 3% ↓ in 7 dagen!

9. Gevolgen ondervoeding Vertraagdherstel en verminderdeafweer Afnamegewicht en spiermassa Algehelefysieke en psychische achteruitgang Ondervoeding Hogere mortaliteit • Verhoogde kans op: • Ziekenhuisopname • Extra thuishulp • Opname in verpleeg- of • verzorgingshuis • Vallen Afnamekwaliteit van leven Kans op sociaalisolement

10. De Route van de patiënt Symptomen Diagnostiek Herstelfase  Interventie Voedingstoestand Thuis Opname Thuis Tijd 

11. Valkuilenonbedoeldgewichtsverlies Bagatelliserende patiënt èn (huis)arts: korte voedingsanamnese is niet goed te interpreteren Tevreden dokter & verpleegkundige Diagnostische voortvarendheid, voedingstoestand vergeten Er is nog zoveel meer aan de hand, geen tijd voor vragen en klachten over eten en gewicht Goede BMI is geen goede voedingstoestand Let op bij oedeem Communicatie Wat is de motivatie om in te grijpen?

12. Herkennen van ondervoeding : SNAQ65+ Gewicht en Gewichtsverlies65-

14. Gewicht en Gewichtsverlies65- Ontwikkeld voor de jongere populatie die thuis woont :

17. Stuurgroep ondervoeding • www.stuurgroepondervoeding.nl • Voor : - Bestellen screeningsinstrumenten - Toolkit met informatie voor ziekenhuis, verpleeg/verzorgingshuis, thuiszorg, revalidatiekliniek

18. 5. Wanneer eet een patiënt/cliënt voldoende • Voorbeeld • Man, 37 jaar, 87 kg , 183 cm, BMI 26 • Eiwit behoefte: 1,5 gram per kg lichaamsgewicht (BMI<27) • Energie behoefte : Harris & Benedict forumule • 2700 kcal en 130 gram Eiwit

19. 2700 kcal en 130 gram eiwit • 10 tosti’s met ham en kaas • 25 glazen of 5 liters melk • 9 flesjes drinkvoeding bv nutridrink/ensure • Praktijk ontbijt met 2 beschuiten en kop thee • Lunch met 2 beschuiten en beker melk • ½ portie warm eten….. • Welke adviezen?

20. 5. Wanneer eet een patiënt/cliënt voldoende • http://www.stuurgroepondervoeding.nl/fileadmin/dbc/documenten/Meet___Weet_Uitlegkaart.pdf

21. 6. Welke adviezen • Eiwit: 1,2 – 1,5 g kg lichaamsgewicht (bij BMI >27  gewicht bij BMI 27) • Energie: minimaal H&B (1984) + toeslag van 30% voor activiteit • Monitoring gewicht en inname • Voorkeur voor enterale weg

22. Risico op ondervoeding 6-8 kleine maaltijden over de dag Volle producten Geef de folder mee Overleg met huisarts of diëtist Bij verder gewichtsverlies opnieuw screenen Verwijzen naar diëtist

23. Onkostenvergoeding • De verklaring dieetpreparaten kan door diëtist en (huis)arts getekend worden. Formulier via de site van Zorgverzekeraars Nederland. • Bij ondervoeding geldt het criterium dat de diagnose is gesteld met een gevalideerd screeningsinstrument. • Vergoeding diëtist 2013 : • via dbc van ziekenhuis • eerste lijn, 3 uur basisverzekering en extra uren bij aanvullend verzekerd (afhankelijk pakket)

24. Opdracht • Bedenk in jouw praktijk 2 patiënten die ondervoed kunnen zijn. • Voor de diëtisten die aanwezig zijn: Bedenk 2 patiënten/cliënten die jij doorverwijst naar de diëtist in 1ste of 2de lijn. • Welke adviezen geef je. • Doorverwijzen naar (1ste of 2de lijn) diëtist ? Hoe pak je dat aan.

25. Stellingen: waar of niet waar • Bij een BMI van 32 kan géén sprake zijn van ondervoeding. • Bij ondervoeding let je op de eiwitten en voldoende calorieën in de voeding • Drinkvoeding is noodzakelijk bij ondervoeding • In de palliatieve fase screen je op ondervoeding • Tijdens de behandeling is regelmatig screenen op ondervoeding niet nodig

26. Vragen