SG-LVB Behandeling

1. SG-LVB Behandeling EFP, Den Dolder 12-12-2013 Teunis van den Hazel Klinisch psycholoog & Psychotherapeut Trajectum

2. De SG-LVB behandelvoorziening als “Last Resort”

3. Cliënten met 3 - 4 vraagstellingen in de SG-LVB behandeling: LVB + psychiatrie + verslaving + delict • Zorg voor verstandelijk beperkten: - te veel agressie en geweld - te veel psychiatrie - te veel ontregeling naar anderen • GGZ: - onvoldoende cognitieve mogelijkheden tot een behandeling over te gaan - overvraging - onvoldoende grond voor een Rechterlijke Maatregel • Justitie - preventie van recidive centraal, maar straffen helpt niet

4. Behandelen door middel van een therapeutisch milieu 1e Afgeschermd milieu Prikkelselectie Rust Ruimte om te leren Géén afwijzing Géén uitstoting Géén keuzevrijheid Géén gedrag zonder gevolg 2e Op stabilisatie en ontwikkeling gericht milieu

5. 5

7. Model voor behandelen: R.N.R.-model (Andrews & Bonta) Risk Duur en intensiteit afhankelijk van het risico Need – Behoefte Aansluiten op wat nodig is, delictgerelateerde factoren Responsiviteit Rekening houden met specifieke kenmerken van de persoon Motivatie, cognitieve kenmerken

8. Bejegenen, Behandelen, Beveiligen… Hoe doe je dat bij? … beperkt tot geen zelfinzicht … beperkt tot geen ziekte-inzicht … gebrek aan motivatie … verzet tegen behandelen Een beschermend kader helpt om ‘vast te houden en door te zetten’

9. Eerste fase in de behandeling: stabiliseren tot een eerste evenwicht (homeostase)komen beeldvorming en diagnostiek begrenzen van gedrag de tijd…. Hoe lang duurt het voor er behandeleffect = gedragsverbetering optreedt?

11. Motiverende gespreksvoering: “Wie is je vader, wie is je moeder”? Wie ben je?, vertel je verhaal… Hoe noem je wat je hebt? Waarom vinden anderen dat je in behandeling moet… Wat wil je echt? (waarden en doelen) … ben je bereid oude gedragspatronen los te laten? … ben je bereid in beweging te komen? Door middel van: • aansluiten, betrokkenheid tonen • begrip en empathie • heldere therapeutische relatie

12. Ortho- pedagogiek Verstandelijk Gehandicapten zorg SG-LVB Forensische psychiatrie Psychiatrie

13. “What you see is not what you get….” LVG + Compensatie + Camouflage = streetwise

14. Een LVB komt zelden alleen (over co-morbiditeiten) Bijv. • Sociale en emotionele problemen op grond van de hechtingsgeschiedenis • Mishandeling, misbruik, verwaarlozing • Omgevingsellende? Leergeschiedenis met onvoldoende begrenzing en bescherming • Ontwikkelingsstoornis (Adhd?) • Psychiatrie (bi-polair?) • Verslaving • Gevolgen van de beperking op persoonlijkheidsontwikkeling • Zelfbeeld en zelfverwachting? • Levenslang afhankelijk zijn? • Een positieve verwachting over de beschikbaarheid van anderen?

15. Integratieve diagnostiek Probleemgedrag = contact = resultaat van een ongunstige interactie tussen persoon, fysieke omgeving, sociale omgeving, en leergeschiedenis (Dosen, LKNG, 2008). Uitkomst uit de diagnostiek = een holistische theorie over ontstaan en voortbestaan van probleemgedrag in relatie tot persoon, context en leergeschiedenis (in de richting van verklaringen…)

16. 5 dimensies ~ verstandelijke beperking 16

17. Diagnostiek bij LVB is ook gericht op • context • mate van ‘passende ondersteuning’

18. Diagnostiek: = handelingsgericht, = ten dienste van het perspectief van de cliënt 5 velden van het AAIDD-model voor verstandelijke beperking handelingsgericht maken door onderzoek naar: - Executieve functies: plannen en organiseren van gedrag Sociale cognitie Emotionele ontwikkeling

20. “Oefenen met grenzen” (M.Mulder, 2013)

21. Emotionele ontwikkeling Begrijpen van gedrag = onderscheid maken tussen: • kunnen en aankunnen, zien en overzien • denken en voelen • onderliggende behoefte en zichtbaar probleemgedrag • onderliggende onzekerheid, angst, … • maar al te vaak leidt een woede-uitbarsting tot contactbreuk

22. Maatschappelijk verantwoord behandelen Rust en regelmaat (van een externe naar een interne structuur) Controle (er zijn nl. grenzen)

23. Paradox 1 Prikkelselectie, controle, (strikte) structuur beschermt èn roept juist verzet op….

24. Paradox 2 Therapeutisch milieu = zeer intern gericht = controle ~ angst voor ontregeling = controle ~ bescherming = angst voor ontregeling = de realiteit is erg ver weg, ieder risico wordt uitgesloten (Hummelen, 2011, 2013)

26. Realiteit dichtbij “Burgerschap” “Inclusie” “Community care” = eigen keuzes centraal = gericht op participeren in gewone woningen in de samenleving Grenzeloos, onvoldoende beschermend (M.Teeuwen, 2012) 26

27. Behandelen, met welk perspectief?

28. Context inbrengen in de behandeling • Systeem nodig als vertegenwoordigers van de context Toekomst inbrengen in de behandeling • Blijvende beperkingen = blijvende ondersteuning Citaat: “Vanaf het moment dat er meer zelfstandigheid gevraagd wordt gaat het minder goed met hem…” • Risico op overschatting • Risicotaxatie!

29. Uitstroom uit de SG-LVB behandelvoorziening: 62% 24 uurs woonvoorziening 4% dagelijks contact 10% wekelijks 8% géén contact, geen vervolgvoorziening (Hesper en Drieschner, 2013)

30. Laatste fase in de behandeling: = bouwen aan het model voor passende ondersteuning = meer een orthopedagogisch kader

31. Met dank voor uw aandacht tvandenhazel@trajectum.info