110 likes | 322 Views
ECON1221 - Ekonomi. ders 4 Fİyat KONTROLLERİ Mankiw 2007, BL. 6. Giriş. Serbest bir piyasa sisteminde piyasa güçleri (arz & talep) denge fiyatını ve alışverişe konu olan miktarı belirler.
E N D
ECON1221 - Ekonomi ders 4 Fİyat KONTROLLERİ Mankiw 2007, BL. 6 Dr. EminKöksal
Giriş • Serbest bir piyasa sisteminde piyasa güçleri (arz & talep) denge fiyatını ve alışverişe konu olan miktarı belirler. • Denge koşulları iktisadi anlamda etkinliğe işaret etse dahi, herkesi memnun etmesi mümkün olmayabilir. • Politika yapıcıların piyasa fiyatını alıcılar veya satıcılar için adil bulmadıkları durumda piyasaya müdahaleleri söz konusu olabilir. • Bu girişim genelde devlet tarafından belirlenmiş taban ve tavan fiyatlardır. • Tavan fiyat • Ürünün satılabileceği en yüksek yasal fiyat • Bir ürün belirlenen tavan fiyatın üzerinde bir fiyattan satılamaz • Taban fiyat • Ürünün satılabileceği en düşük yasal fiyat • Bir ürün belirlenen taban fiyatın altında bir fiyattan satılamaz Dr. Emin Köksal
Arz Denge fiyatı 3 2 Tavan fiyat Açık Talep 75 125 Arz edilen Talep edilen miktar miktar 1. Tavan fiyat Fiyat Miktar 0 Dr. Emin Köksal
1. Tavan fiyat (dvm…) • Tavan fiyat uygulamasının sonuçları: • Açığa sebep olur, • Talep edilen miktar > Arz edilen miktar. • örn: 1970’lerdeki petrol yokluğu • Fiyat dışı tayınlıma (dağıtım) • Örn:uzun kuyruklar, satıcılar tarafından yapılan ayrımcılık, vs. • Tavan fiyat uygulamasına bir örnek: Kira sınırlamaları: • Kira sınırlamalarının amacı fakirlere bedelini karşılayabilecekleri barınma imkanı sağlamaktır. • Bir iktisatçı kira sınırlamalarını “bir şehri bombalamak dışında mahvetmenin en iyi yolu” olarak tanımlıyor. Dr. Emin Köksal
Arz Kira sınırı Açık Talep 1. Tavan fiyat (dvm…) (a) Kısa vadede kira sınırlaması (elastik olmayan arz & talep) Daire Kirası Daire miktarı 0 Dr. Emin Köksal
Arz Kira sınırı Daha büyük bir açık Talep 1. Tavan fiyat (dvm…) (b) Uzun vadede kira sınırlamaları (elastik arz & talep) Daire Kirası Daire miktarı 0 Dr. Emin Köksal
Arz Artık 4 Taban fiyat 3 Denge fiyatı Talep 80 120 Talep Arz miktarı miktarı 2. Taban fiyat Fiyat Miktar 0 Dr. Emin Köksal
2. Taban fiyat (dvm…) • Taban fiyat uygulaması arz & talebin denge fiyat ve miktarına gitmesini engeller. • Taban fiyat uygulamasının sonuçları: • Artığa sebep olur, • Arz edilen miktar > Talep edilen miktar • Fiyat dışı tayınlıma (dağıtım) • Örn:asgari ücret, tarımsal fiyat destekleri, vs. • Taban fiyat uygulamasına bir örnek: asgari ücret yasası • Asgari ücret yasası bir işverenin çalışan için ödeyebileceği en düşük ücreti belirler. Dr. Emin Köksal
Emek Arzı (Hanehalkları) Denge ücret Emek Talebi (firmalar) Denge istihdam 2. Taban fiyat (dvm…) Ücret 0 Emek miktarı Dr. Emin Köksal
Emek Arzı (Hanehalkları) Emek fazlası (işsizlik) Asgari ücret Emek Talebi (firmalar) Talep miktarı Arz miktarı 2. Taban fiyat (dvm…) Ücret 0 Emek miktarı Dr. Emin Köksal
Dersin anahtar kavramaları • Elastikiyet (elasticity) • Talebin fiyat elastikiyeti (price elasticity of demand) • Arzın fiyat elastikiyeti (price elasticity of supply) • Fiyat kontrolleri (price controls) • Tavan fiyat (price ceiling) • Taban fiyat (price floor) Dr. Emin Köksal