TAAL IN DE KLAS EN DAARBUITEN

1. Conferentie Taalbeleid PO en VO 10 november 2005, Amsterdam TAAL IN DE KLAS EN DAARBUITEN FOLKERT KUIKEN �Het goede voorbeeld komt uit de Amsterdamse klas�. Voorbeelden van teksten, oefenvormen en taaltaken die de taalvaardigheid van leerlingen kunnen stimuleren.�Het goede voorbeeld komt uit de Amsterdamse klas�. Voorbeelden van teksten, oefenvormen en taaltaken die de taalvaardigheid van leerlingen kunnen stimuleren.

2. BUITEN ? BINNEN ? BUITEN Lijn: de taal van buiten binnen de school halen en omgekeerd leerlingen op school met verschillende registers in contact brengen, zodat ze zich buiten school goed weten te redden in verschillende situaties. Die registers zijn: Straattaal (buiten) Algemene omgangstaal (binnen) School- en instructietaal en taalgebruik in de zaakvakken Daarbij benadrukken: aandacht voor taalvorm Variatie in taal: Taal van jongeren vs ouderen Taal in de klas vs buiten de klas Mondeling vs schriftelijk Omgangstaal vs school- en instructietaal en taalgebruik in zaakvakboekenLijn: de taal van buiten binnen de school halen en omgekeerd leerlingen op school met verschillende registers in contact brengen, zodat ze zich buiten school goed weten te redden in verschillende situaties. Die registers zijn: Straattaal (buiten) Algemene omgangstaal (binnen) School- en instructietaal en taalgebruik in de zaakvakken Daarbij benadrukken: aandacht voor taalvorm Variatie in taal: Taal van jongeren vs ouderen Taal in de klas vs buiten de klas Mondeling vs schriftelijk Omgangstaal vs school- en instructietaal en taalgebruik in zaakvakboeken

4. ROBERT SWART-LEVENSTEKENSDE MELKWEG 11/11-11/12/2005

5. STRAATTAAL IN WEST DA BOMB BOUNCEN CHOPPEN GANGSTA SPACEN BALLEN TAPPEN GRUWELIJK STRAK HOSSELEN KAATSEN GAAR 2. Straattaal zoals die door jongeren zelf wordt gebruikt. Appel, R. (1999) Straattaal. De mengtaal van jongeren in Amsterdam. In: Thema's en trends in de sociolinguist�ek 3. Toegepaste taalwetenschap in artikelen 62, 2, 38-55 Bol, T., Leussen, J.W. van, Lintelo, C. & Wendt, L. (2005) �Ga je mond verbeteren.� Een onderzoek naar straattaal in Amsterdam-West. Nota in het kader van de module �De meertalige stad�. Universiteit van Amsterdam. Alle kenmerken van straattaal die door Appel werden genoemd kwamen ze bij hun informanten tegen, maar er was ��n belangrijk verschil: ze kwamen vrijwel geen woorden van Surinaamse oorsprong tegen, terwijl die bij Appel nu juist zo prominent aanwezig waren. De verklaring voor dit verschil heeft ongetwijfeld alles te maken met de plaats van onderzoek: Appel verzamelde zijn data in Amsterdam Zuidoost waar veel jongeren van Surinaamse afkomst wonen, terwijl de onderzoekers in West vooral jongeren van Marokkaanse afkomst interviewden. Een bijkomende reden kan zijn dat de bewondering voor de gangsta-cultuur onder jongeren stijgt, waardoor de populariteit van Surinaamse woorden terrein verliest aan het Engels. - Wat doen jullie in je vrije tijd? - Ik ga je ��n ding zeggen, tegenwoordig iedereen heeft zo�n MP3-speler, en daar zitten gewoon genoeg nummers op. Dus je loopt de hele dag te luisteren en mee te zingen.2. Straattaal zoals die door jongeren zelf wordt gebruikt. Appel, R. (1999) Straattaal. De mengtaal van jongeren in Amsterdam. In: Thema's en trends in de sociolinguist�ek 3. Toegepaste taalwetenschap in artikelen 62, 2, 38-55 Bol, T., Leussen, J.W. van, Lintelo, C. & Wendt, L. (2005) �Ga je mond verbeteren.� Een onderzoek naar straattaal in Amsterdam-West. Nota in het kader van de module �De meertalige stad�. Universiteit van Amsterdam. Alle kenmerken van straattaal die door Appel werden genoemd kwamen ze bij hun informanten tegen, maar er was ��n belangrijk verschil: ze kwamen vrijwel geen woorden van Surinaamse oorsprong tegen, terwijl die bij Appel nu juist zo prominent aanwezig waren. De verklaring voor dit verschil heeft ongetwijfeld alles te maken met de plaats van onderzoek: Appel verzamelde zijn data in Amsterdam Zuidoost waar veel jongeren van Surinaamse afkomst wonen, terwijl de onderzoekers in West vooral jongeren van Marokkaanse afkomst interviewden. Een bijkomende reden kan zijn dat de bewondering voor de gangsta-cultuur onder jongeren stijgt, waardoor de populariteit van Surinaamse woorden terrein verliest aan het Engels. - Wat doen jullie in je vrije tijd? - Ik ga je ��n ding zeggen, tegenwoordig iedereen heeft zo�n MP3-speler, en daar zitten gewoon genoeg nummers op. Dus je loopt de hele dag te luisteren en mee te zingen.

6. WAT VINDEN JULLIE VAN ALI B?

7. WOORDEN DIE KWALIFICEREN

8. WOORDENSCHATOEFENING Presentatie: Straattaal in beeld Presentatie: Straattaal in beeld

9. THC (TUINDORP HUSTLER CLICK)NOORDSIDE 3. Taal in songteksten. Cf. Presentatie over �grof taalgebruik�.3. Taal in songteksten. Cf. Presentatie over �grof taalgebruik�.

10. THC (TUINDORP HUSTLER CLICK)MIJN HART

11. THC (TUINDORP HUSTLER CLICK)MIJN HART

12. SUZANNE ROMAINE (1999) �� tendens om taalmenging en codewisseling als teken van een gebrekkige taalvaardigheid op te vatten, in plaats van deze te zien als op zich zelfstaande, legitieme manieren van communicatie� Vroeger dacht men dat taalmenging en codewisseling een gebrek aan vaardigheid in ��n of beide talen illustreerde; nu is duidelijk dat taalmenging en codewisseling juist een zekere vaardigheid in de talen vereisen. �Code switching is a mode of bilingual performance which allows the bilingual to show his or her full communicative competence.� Taal die je om je heen ziet en hoort vormt een belangrijke inspiratiebron voor jongen. Straattaal niet als taalverloedering maar als taalverrijking (cf. Romaine). Vroeger dacht men dat taalmenging en codewisseling een gebrek aan vaardigheid in ��n of beide talen illustreerde; nu is duidelijk dat taalmenging en codewisseling juist een zekere vaardigheid in de talen vereisen. �Code switching is a mode of bilingual performance which allows the bilingual to show his or her full communicative competence.� Taal die je om je heen ziet en hoort vormt een belangrijke inspiratiebron voor jongen. Straattaal niet als taalverloedering maar als taalverrijking (cf. Romaine).

13. Belang van andere registers naast straattaal, zoals: algemene omgangstaal, school- en instructietaal en taalgebruik in de zaakvakken. Belang van andere registers naast straattaal, zoals: algemene omgangstaal, school- en instructietaal en taalgebruik in de zaakvakken.

14. STRAATTAAL ?ALGEMENE OMGANGSTAAL

15. VASTE VERBINDINGEN Jongeren spelen met dergelijke vaste verbindingen, cf. Yes-R in �Stel je voor�: �Nou stel ik was de kracht tussen de zon en de maanZou ik je kunnen smacken tot me allerlaatste traan�Vijf presentaties over woordenschatonderwijsJongeren spelen met dergelijke vaste verbindingen, cf. Yes-R in �Stel je voor�: �Nou stel ik was de kracht tussen de zon en de maanZou ik je kunnen smacken tot me allerlaatste traan�

16. Taal die bij de vakken aan bod komt.Taal die bij de vakken aan bod komt.

17. SPEURTOCHT Thieme Meulenhoff, Speurtocht, �een splinternieuwe methode geschiedenis voor het basisonderwijs�, �De eerste geschiedenismethode met echte aandacht voor taal door een doeltreffend taalbeleid.� Groep 7, Tijd van jagers en boeren, doorverwezen naar website over hunebouw. Thieme Meulenhoff, Speurtocht, �een splinternieuwe methode geschiedenis voor het basisonderwijs�, �De eerste geschiedenismethode met echte aandacht voor taal door een doeltreffend taalbeleid.� Groep 7, Tijd van jagers en boeren, doorverwezen naar website over hunebouw.

18. ALGEMENE OMGANGSTAAL ?SCHOOLTAAL Leerlingen moeten dit soort problemen kunnen tackelen. Belang van koppeling van taalontwikkeling aan zaakvakteksten: contextrijk taalaanbod, interactie en taalsteun. Taal in alle vakken en taalgericht vakonderwijs: acht presentaties Werkt inhoudgericht onderwijs: ja, aangetoond door Yolande Emmelot en Erik van Schooten, die daar vanmiddag een lezing over geven.Leerlingen moeten dit soort problemen kunnen tackelen. Belang van koppeling van taalontwikkeling aan zaakvakteksten: contextrijk taalaanbod, interactie en taalsteun. Taal in alle vakken en taalgericht vakonderwijs: acht presentaties Werkt inhoudgericht onderwijs: ja, aangetoond door Yolande Emmelot en Erik van Schooten, die daar vanmiddag een lezing over geven.

19. Aandacht voor de vorm: kan met teksten die je op straat ziet, die je op straat hoort, die je in schoolboeken tegenkomt of gewoon in de krant. Niet per se expliciet, kan ook impliciet.Aandacht voor de vorm: kan met teksten die je op straat ziet, die je op straat hoort, die je in schoolboeken tegenkomt of gewoon in de krant. Niet per se expliciet, kan ook impliciet.

20. FOCUS ON FORM (FonF) Taalvorming: vier presentatiesTaalvorming: vier presentaties

21. FOCUS ON FORM (FonF) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van de weg gehaald, nadat hij zaterdag zijn rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter het stuur zat. Zijn rijbewijs bleek in Duitsland ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels is zijn auto in beslag genomen. (ANP)

22. FonF: ZOEK DE VERSCHILLEN (lidwoorden & bezitt. voornaamw.) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � De 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van de weg gehaald, nadat hij zaterdag het rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter een stuur zat. Zijn rijbewijs bleek in Duitsland ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels is een auto in beslag genomen. (ANP) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van een weg gehaald, nadat hij zaterdag zijn rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter het stuur zat. Een rijbewijs bleek in Duitsland ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels is zijn auto in beslag genomen. (ANP) Aandacht vestigen op bepaalde structuren (meerdere mogelijkheden)Aandacht vestigen op bepaalde structuren (meerdere mogelijkheden)

23. FonF: ZOEK DE VERSCHILLEN (werkwoorden) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist werd gisteren tweemaal van de weg gehaald, nadat hij zaterdag zijn rijbewijs had mogen inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter het stuur zat. Zijn rijbewijs leek in Duitsland ook al ongeldig verklaard te zijn. Inmiddels is zijn auto in beslag genomen. (ANP) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van de weg gehaald, nadat hij zaterdag zijn rijbewijs had moeten inleveren. Hij is in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter het stuur zit. Zijn rijbewijs bleek in Duitsland ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels wordt zijn auto in beslag genomen. (ANP)

24. FonF: ZOEK DE VERSCHILLEN (signaal- en verbindingswoorden) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van de weg gehaald, nadat hij zaterdag zijn rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, want hij dronken achter het stuur zat. Zijn rijbewijs bleek in Duitsland evenmin ongeldig te zijn verklaard. Bovendien is zijn auto in beslag genomen. (ANP) Duitse automobilist van de weg gehaald � Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van de weg gehaald, voordat hij zaterdag zijn rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter het stuur zat. Zijn rijbewijs bleek in Duitsland ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels is zijn auto in beslag genomen. (ANP)

25. FonF: GATENTEKST(lidwoorden en bezitt.voornaamw.) Herhaling van voorgaande oefeningen (ook hier meerdere mogelijkheden)Herhaling van voorgaande oefeningen (ook hier meerdere mogelijkheden)

26. FonF: ZET DE ZINNEN IN DE GOEDE VOLGORDE Duitse automobilist van de weg gehaald � Zin ___ Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter het stuur zat. Zin ___ Inmiddels is zijn auto in beslag genomen. Zin ___ Zijn rijbewijs bleek in Duitsland ook al ongeldig te zijn verklaard. Zin ___ Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van de weg gehaald, nadat hij zaterdag zijn rijbewijs had moeten inleveren. Organisatie van informatieOrganisatie van informatie

27. FonF: KIES DE CORRECTE VORM(lidwoorden & bezitt. voornaamw.) Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van ___ 1 ___ gehaald, 1. een weg / het weg nadat hij zaterdag ____ 2 ____ 2. het rijbewijs / zijn rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter ____ 3 ____ zat. 3. een stuur / het stuur _____ 4 _____ bleek in Duitsland 4. De rijbewijs / Zijn rijbewijs ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels is ____ 5 ____ in beslag 5. de auto / zijn auto genomen. Gorinchem � Een 41-jarige Duitse automobilist is gisteren tweemaal van ___ 1 ___ gehaald, 1. de weg / zijn weg nadat hij zaterdag ____ 2 ____ 2. een rijbewijs / de rijbewijs had moeten inleveren. Hij was in Gorinchem aangehouden, omdat hij dronken achter ____ 3 ____ zat. 3. zijn stuur / de stuur _____ 4 _____ bleek in Duitsland 4. Het rijbewijs / Een rijbewijs ook al ongeldig te zijn verklaard. Inmiddels is ____ 5 ____ in beslag 5. een auto / het auto genomen. Nadruk op correcte vormen; eventueel aandacht vestigen op verschillen met originele tekst. Pica, T., Kang, H. & Sauro, S. (in press) Information gap tasks: Their multiple roles and contributions to interaction research methodology. Studies in Second Language Acquisition. Pica, T. & Washburn, G. (in press) Negative evidence in language classroom activities: A study of its availability and accessibility to language learners. ITL Journal of Applied Linguistics. Andringa, S. (2005) Form-focused instruction and the development of second language proficiency. Groningen: Groningen Dissertations in Linguistics. Nadruk op correcte vormen; eventueel aandacht vestigen op verschillen met originele tekst. Pica, T., Kang, H. & Sauro, S. (in press) Information gap tasks: Their multiple roles and contributions to interaction research methodology. Studies in Second Language Acquisition. Pica, T. & Washburn, G. (in press) Negative evidence in language classroom activities: A study of its availability and accessibility to language learners. ITL Journal of Applied Linguistics. Andringa, S. (2005) Form-focused instruction and the development of second language proficiency. Groningen: Groningen Dissertations in Linguistics.

28. CRITERIA VOOR TAKEN

29. SAMENVATTEND Ook aandacht voor de vorm, zowel met betrekking tot straattaal, algemene omgangstaal als school- en vaktaal.Ook aandacht voor de vorm, zowel met betrekking tot straattaal, algemene omgangstaal als school- en vaktaal.

30. URL EN E-MAIL