400 likes | 878 Views
JİNEKOLOJİK KANSERLERDE FERTİLİTE KORUYUCU YAKLAŞIMLAR. Dr.Saffet Dilek 2.Üreme Endokrinolojisi ve Endoskopi Kongresi 3-6 Aralık Adana. JİNEKOLOJİK KANSER. CT,KT,RT. AMAÇ. DAHA UZUN YAŞAM veya KÜR. KALİTELİ YAŞAM. KÜR veya
E N D
JİNEKOLOJİK KANSERLERDE FERTİLİTE KORUYUCU YAKLAŞIMLAR Dr.Saffet Dilek 2.Üreme Endokrinolojisi ve Endoskopi Kongresi 3-6 AralıkAdana
JİNEKOLOJİK KANSER CT,KT,RT AMAÇ DAHA UZUN YAŞAM veya KÜR KALİTELİ YAŞAM KÜR veya DAHA UZUN VE KALİTELİ YAŞAM
Yaşam Kalitesi Sorunları • Aile ve çalışma hayatı • Geç ve erken komplikasyonlar • Finansal ve sigorta • Sekonder malignite • Kür ve sürvi • Vücut imajı • Cinsellik • Fertilite
REPRODÜKTİF YAŞTA JİNEKOLOJİK KANSER SIKLIĞI Horner Mj et al SEER Cancer Statisitics,1975-2006,2009
ORGAN KORUYUCU YAKLAŞIM KONSEPTİ • Erken tanı olanaklarının artması • Moleküler patolojideki ilerlemeler • Cerrahi tekniklerdeki gelişmeler • Prognostik faktörlerin daha iyi tanımlanması • Doğurganlık yaşının ileri yaşa kayması • YÜT’deki gelişmeler
YÜT ve FERTİLİTENİN KORUNMASI • IVF/ Embryo cryopreservation • Donor egg • Oocyte cryopreservation • Freezing and Banking ovarian tissue • Gestational carrier (surrogate mother)
ORGAN KORUYUCU YAKLAŞIMLAR • TANIM; • Bilgilendirilmiş ve katılımı sağlanmış, düşük risk grubundaki jinekolojik kanserli hastalarda, uzun dönem sağ kalımı etkilemeksizin doğurganlığın ve organ fonksiyonlarının korunmasıdır. • AMAÇ; • Mümkünse genital organ bütünlüğünün, değilse en azından uterus veya bir overin prezervasyonudur.
KİMLERE ORGAN KORUYUCU YAKLAŞIMLAR Genç, doğurganlığının ve organ fonksiyonlarının korunmasını isteyen, düşük risk grubundaki tüm genital kanserli kadınlar • Erken evre MEOT • Borderline over tümörleri • Malign germ hücreli over tümörleri • Malign seks-kord stromal over tümörleri • Erken evre servikal kanserler • Erken evre düşük grade’li endometrial kanserler Gershenson DN.2005
OVER MALİGNİTELERİNDE FERTİLİTE KORUYUCU CERRAHİ PROSEDÜRLER • Ovarian kistektomi • USO • USO+TAH • BSO Tüm bu girişimler kapsamlı cerrahi evreleme işlemi ile birlikte yapılmalıdır. ART İHTİYACI
MEOT • Over malignitelerinin % 90’ ı • % 70 olguda over dışı yayılım • %25 olgu evre I hastalık • Erken evrede 5 yıllık yaşam % 90 • Olguların % 3- 17’si 40 yaş altında
MEOT’DE FERTİLİTE KORUYUCU CERRAHİ • Kapsamlı evreleme zorunludur • En uygun adaylar Evre IAG1 olgulardır • Evre IA-C ve G1-2 üzerinde prognoz kötüdür(1) • Rekürens ve DOD olasıdır (1,2,3) • Yakın izlem ve fertilite sonrası definitif cerrahi gereklidir • Başarılı gebelikler bildirilmiştir. 1)Pork JY et al.Gyn Onc,2008 2)Schlaret AC et al, Int J Gyn Cancer,2009 3)Kwon YS et al, J Gyn Onc, 2009
BORDERLİNE OVER TÜMÖRLERİ • Epitelyal over malignitelerinin %10-15’i BOT’dur. • Klinik olarak: • Daha erken evre • Daha genç yaş • Tembel davranış • Uzun sağkalım • Geç rekürens • Sık histopatolojik tipler, seröz ve müsinöz • Unilateralite; serözlerde %60, müsinözlerde %90 • Evre I hastalık; serözlerde %60, müsinözlerde %90 • Fertilite koruyucu cerrahinin ideal adayıdırlar Park JY et al, Gynec Oncol, 2009
MOSKST • MOT’ nin % 5’i • Her yaşta görülebilirler • En yaygın tip granüloza cell tümör - % 95 unilateral - % 95 stage I - % 90 surviv - Juvenil tip % 80 genç yaşta görülür -Rekürrensleri tembel seyirlidir (%10-15 ) • OKC mümkündür.Olgu bazında başarılı gebelikler bildirilmiştir
MGHOT • Tüm malign over tümörlerinin % 5 ‘i • Çoğunlukla genç kız ve kadınlarda görülür • Sıklıkla unilateraldir - Disgerminomlarda % 15 bilateralite • Ekseriyetle stage I hastalık ( %60-75) • %10 olguda konkomitant, ipsilateral veya kontrolateral matür kistik teratom • Her evrede kürabl hastalıktır
MGHOT ‘DE STANDART TEDAVİ • Erken evre : USO, karşı overin değerlendirilmesi ve kapsamlı cerrahi evreleme • İleri evre : OKC ve debulking • Stage IA disgerminom ve stage IA G1 immatür teratom dışı tüm olgulara adjuvan 3-4 siklus BEP • Tüm evrelerde OKC yapılabilir • Kür oranları : Erken evrede % 100 İleri evrede % 75
MGHOT’ DE OKC VE ADJUVAN KT SONRASI REPRODÜKTİF FONKSİYON Yazarlar n Normal Mens Gebelik Gershenson 1988 40 27 / 40 (%68) 22/11 Brewer1999 16 13 / 14 (%98) 5 / 3 Low 2000 74 43/47 (% 92) 14/19 Zanetta 2001 138 80/81 ( %99) 41/16 Tangir 2001 64 28 / 40 (%69) 47/29 Gershenson 2002 133 59/77 (%77) 35/35
SERVİKAL KANSER • Küresel olarak en sık genital malignite • Olguların % 10 ‘u erken evre ( IA-IB1) ve 40 yaşın altında ( FİGO 26 th Annual report- 2006 ) • Erken evre olgularda 5 yılık yaşam % 95 ‘in üzerinde (Benedetti PP Gynecol Oncol,2007 ) • Servikal kanserde standart primer yaklaşımlar fertiliteyi yok edici • Bazı olgularda OKC girişimi mümkün
HANGİ OLGULARDA OKC ? • Evre IA1 – IB1 < 2 cm tümör • 40 yaşın altında olgular • Fertilite isteği olan • LN tutulumu olmayan
ERKEN EVRE KANSERDE NODAL VE PARAMETRİAL TUTULUM • LN tutulumu ve parametrial tutulum direkt ilişkili Parametrial tutulum LN (-) %2 LN (+) %100 • Nodal tutulum evre ile ilişkili IA1 < %1 IA2 % 5-8 IB1 % 16-20 • Nodal tutulumun bilinmesi çok önemli Benedetti PP , Cancer, 2000 Benedetti PP, Gynecol Oncol, 2007
KONSERVATİF YAKLAŞIMLAR İÇİN HASTA SEÇİMİ • Konizasyon - Tümör büyüklüğü - Stromal invazyon derinliği • MRI - Tümör büyüklüğü - Servikal uzunluk • PET-CT - Nodal tutulum • Sentinel node maping – LLND - Nodal değerlendirmede en seçkin yöntem Phaisa J et al, Gynecol Oncol, 2008
CX CA’DA ORGAN KORUYUCU GİRİŞİMLER • Konizasyon • Radikal Trakelektomi -Abdominal -Vajinal • Radikal Histerektomide - Ovarian retansiyon - Ovarian transpozisyon
SERVİKAL KONİZASYON • Hasta : Genç ve fertilite isteği olmalı • Tümör : IA1 olmalı • Kon. marjini : Negatif olmalı • Skuamöz ve adeno ca’ lar için uygun • Risk : < %1 LN (+) • LVSİ : Negatif olmalı? (1) Phaisa JM et al, Gyn Onc,2008
RADİKAL TRAKELETOMİ • Hasta : Genç, fertilite isteği olmalı • Tümör : IA1 LVSİ (+) IA2 IB1 < 2cm IB1 2-4 cm > % 50 stromal invazyon (neoadjuvan KT) , LN (-) • Nodal durum: Sentinel node maping ve LS LND ile araştırılmalıdır Phaisa J et al, Gynecol Oncol, 2008
RADİKAL VAJİNAL TRAKELEKTOMİ SONUÇLARI David A et al, Curr Opin in Oncol,2009
RVT SONRASI OBSTERİK PERFORMANS • Birinci trimester kayıp : %17 -Genel populasyona benzer • İkinci trimester kayıp : %12 -Beklenenden yüksek • Prematür doğum : Oldukça yüksek • YÜT ihtiyacı : Oldukça yüksek Chen Yong et al,2008 Gershenson, 2008
OVARİAN TRANSPOZİSYON • ENDİKASYONLAR : - Radikal cerrahi sonrası adjuvan RT olasılığı - Definitif RT öncesi ( L/S ) • SORUNLAR: -%25 olguda benign ovarian kist -%50 ovarian yetmezlik (iskemi + RT) - Servikal adeno ca’da over metastazı buna bağlı ölüm ve relaps Moriee P etal,Fertil Steril 2000
ENDOMETRİAL KANSER • Tüm olguların % 5’i doğurganlık yaşında • Tüm evrelerde 5 yıllık yaşam % 85 • Kompleks atipili hiperplazide kansere progresyon %29 • Kompleks atipili hiperplazi ile kanser birlikteliği % 25 • Bazı hastaların fertilite ihtiyacı açık • Standart tedavi fertiliteyi ortadan kaldırır
ENDOMETRİUM KANSERİNDE OKC KOŞULLARI NELERDİR ? • İyi differansiye kanser • Derin myometrial invazyon yok ( MRI) • Şüpheli pelvik-paraaortik nod yok • Konkomitant over kanseri şüphesi yok • Medikal tedavi kontrendike değil • Hasta standart tedavi olmadığının bilincinde • Hasta izlenmeye uygun L Chiva et al, Gynecol Oncol 2008
KONSERVATİF YAKLAŞIMLAR • Histereskopik rezeksiyon + progesteron IUD • Tekrarlayan D/C + progesteron IUD • GnRH agonistleri • Anti östrojenler • Aromataz inhibitörleri • Progesteron deriveleri : Standart yaklaşım - Sekretuar differensiasyon - Östrojen reseptör fonks. İnhibisyonu - Mitozun engellenmesi - Apoptozisin indüksiyonu - Antiöstrojenik etki 1)Mantz F et al,Obstet Gynec,2002 2)Emons Get alRes.Clin.Oncol,2000 3)Seagusa M etal, cancer 1988
PROGESTERON TEDAVİ REJİMLERİ • MPA : 20-40 mg/gün 14 gün / ayda • MGA: 40-160 mg /gün 14 gün /ayda • MPA: 200-600mg/gün sürekli • Tedavi etkinliği: 12 hafta sonra D/C • Toplam tedavi süresi 24 hafta Chiva L.etal Gyn Oncol2008
İZLEM Ortalama yanıt süresi Tedavi süresi EK Biyopsi+ H/S Biyopsi+H/S 12hafta 24 hafta • 12 haftada yanıt beklenir • İlk biyopsi (+) ise 12 hafta daha tedaviye devam edilir • 24.Haftada biyopsi (+) ise definitif tedavi planlanır • Gebelik beklentisi esnasında 3-4 ayda bir biyopsi yapılmalıdır • Chiva L.et al,Gynec Oncol 2008
PROGESTERON TEDAVİSİNE YANIT Chiva L.et al,Gynec-Oncol 2008
SONUÇLAR Literatürün gözden geçirilmesi sonucu • Ortalama yaşı 29 olan 101 olgudan 56 çocuk bildirilmiştir (1) • 133 olgudan 53 gebelik bunların 35tanesi YÜT ile (2) • Doğum sonrası definitif cerrahi uygulanan 70 olgudan 4 tanesinde rezidüel tümör saptanmıştır (2) 1) Gothieb WH et al, Obstet Gynecol, 2003 2) Chiva L.et al,Gynec-Oncol 2008
SONUÇLAR • Yaşam kalitesi koşulları ile ilişkili olarak genital kanserli bazı kadınlarda fertilitenin korunması gerekmektedir • Uygulanacak yaklaşımlar onkoloji emniyeti sınırları içinde olmalıdır • Genital kanserlerin biyolojik davranışlarının kişiye özgü ve hastalığa özel kondisyonları daha iyi anlaşıldıkça uygulama alanı genişleyecektir
SONUÇLAR Mevcut literatürün işığı altında; • Evre IAG1 MEOT, tüm borderline epitelyal over tümörleri,MGHOT,MSKST • Evre Ib1 < 2 cm serviks kanserli • Evre IAG1 endometrial kanserler • Bazı LMS, Karsinofibromlar ORGAN KORUYUCU girişimlerin yapılabileceği maligniteler olarak görülmektedir