ERKEN EVRE AKCİĞER KANSERİNİN EVRELEMESİNDE PET/BT

1. Dr. Recep Savaş Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyoloji Anabilim Dalı, İzmir ERKEN EVRE AKCİĞER KANSERİNİN EVRELEMESİNDE PET/BT

2. AMAÇ : • Doğru evreleme • Hızlı evreleme • Aynı zamanda mümkün olan en az zararla (radyasyon, invaziv girişim, maddi…) en iyi sonucu almak

3. Burada tartışılacak olan konu • Tanı almış • Erken evre ( T1, T2, No, N1 ve M0) • TNM 2009  T ve M değişti, N aynı T1a: ≤ 2 cm T1b: > 2 cm ama ≤ 3 cm T2a: > 3 cm ama ≤ 5 cm T2b: > 5 cm ama ≤ 7 cm T3 : > 7 cm, aynı lobda nodül T4 : Malign plevral effüzyon, ipsilateral başka lobda nodül (M1 idi)

4. TNM 2009 • M1a: Kontrlateral akciğer nodülü Plevral yayılım • M1b: Uzak metastaz

5. EVRELEME: • Tümör (T) : Çapı ve lokalizasyonu (BT) • Nodal (N) tutuluş: Kısa aksı 10 mm üzeri (BT) • Metastaz (M) varlığı: Kemik sintigrafisi, Beyin BT/ MRG, Batın US yada BT

6. PET/BT • İki ayrı tetkik bir cihazda ve tek bir defa da yapılıyor. • Teknik ve raporlama çok önemli (1 mm ile alınan BT ile 10 mm kesit kalınlığında alınan BT aynı doğruluk değerinde olmadığı gibi PET/BT’de teknik ayrıntılar önemli.)

7. PET/BT • Hastanın iyi hidrate edilmesi • AKŞ’nin 150 mg ve altında olması • Hastanın 24 saat öncesinden dinlenmiş olması • Tetkikin mutlaka BT komponentinin beyin dahil, İV kontrast verilerek ve 2-3 mm kesit kalınlığı ile düşük dozda değil standart dozda taranması • Kişiye yeterli miktarda FDG’nin kg başına verilmesi

8. PET/BT • Genelde orbita altından pelvis bitimine kadar tüm alan kontrastsız ve düşük doz ile taranıyor • Ancak: BEYİNDEN PELVİSE KADAR VE KONTRASTLI BT ŞEKLİNDE ÇEKİLMELİ

9. PET/BT • BT : ANATOMİ • PET : FONKSİYON • PET/BT : ANATOMİ X FONKSİYON

10. PET/BT • Yeni bir tetkik • Veriler daha çok PET/BT’den ziyade PET ile yapılan çalışmalarla • Son birkaç yıldır kontrastlı ve standart BT çekilmesinin önemi anlaşılmış ancak meta-analiz verileri yeni sunuluyor. • Ülkemizde genelde PET/BT çekilmekte ancak PET raporlanmaktadır.

11. EVRELEMEDE PET/BT

12. T (Tümör)

13. T (Tümör) • PET/BT, PET ile kıyaslandığında doğruluk değeri % 97 vs %67 üstün • PET/BT, BT ile kıyaslandığında doğruluk değeri % 88 vs % 58 üstün • Tümör- atelektazi ayrımında BT’den üstün • Tümörün SUV değeri önemli Workman RB. PET/CT: Essentials for clinical practice. Springer Verlag 2006

14. T (Tümör) / SUV değeri • Mediasten kan havuzundan daha yüksek değerde olması (Genelde 2.5 ve üzeri) malignite lehine • SUV değeri 10’dan büyük ise ortalama yaşam süresi yaklaşık 11 ay • Nodül 3 cm den büyük ve SUV 10 dan yüksekse ortalama yaşam süresi 6 ay Ahuja V, Coleman RE, Herndon J, Patz EF, Jr. The prognostic significance of fluorodeoxyglucose positron emission tomography imaging for patients with nonsmall cell lung carcinoma. Cancer 1998;83(5):918–924.

16. İİAB: Benign Sklerozan hemanjiom

18. SUV max: 28 SUV ort: 24

19. OPERASYONDAN 4 AY SONRA SUV max: 34 SUV ort: 25.5

21. N (Nodal tutuluş)

22. N (Nodal tutuluş) • PET ile PET/BT’nin nodal tutuluş açısından doğruluk değerleri birbirine yakın • Ancak PET/BT ile lenf nodu yerleşimi doğru olarak yapılabiliyor. • PET/BT’nin ince kesitlerle ve kontrastlı yapılması ile doğruluk değerleri giderek artıyor

23. N (Nodal tutuluş) • PET/BT’nin BT’ye göre doğruluk oranı % 89 vs % 69 üstün • Sensitivite ve spesifiteside çalışmalara göre değişmekle birlikte sensitivite ve spesifite sırası ile: PET/BT: % 89 % 94 BT: % 70 % 59

24. N (Nodal tutuluş) • Negatif prediktif değeri YÜKSEK ( % 90 üzeri) • PET/BT ile negatif mediastinal nod bildirilirse mediastinoskopiye gerek yok • Yalancı negatiflik durumunda bile * MİNİMAL N2 HASTALIK * olarak isimlendiriliyor ve prognozu iyi.

25. N (Nodal tutuluş) • Pozitif prediktif değeri % 80-90 • PET/BT ile pozitif mediastinal nod bildirilirse mediastinoskopi gerekebilir. • Nodal granülomatöz hastalık veya nodal inflamasyon yalancı pozitifliğe neden olmakta.

26. N META-ANALİZ Fischer MB et al 0,83 0.96 0,87 0,95 17 nr Toloza EM et al 0,84 0,89 0,79 0,93 18 1045 Helwing D et al 0,88 0,92 nr Nr 20 1292 Dwamena BA et al 0,79 0,91 0,9 0,93 16 639 Gould MK et al 0,85 0,90 nr Nr 32 1959 Birim O. et al 0,83 0,92 nr Nr 17 833 PPV: positive predictive value; NPV: Negative predictive value; Pts: Patients; nr: Not reported Miele E et al. Positron Emission Tomography (PET) radiotracers in oncology – utility of 18F-Fluoro-deoxy-glucose (FDG)-PET in the management of patients with non-small-cell lung cancer (NSCLC). J Exp Clin Cancer Res. 2008; 27(1): 52. AuthorSensitivity Specificity PPV NPV N Studies N Pts

27. N (Nodal tutuluş) • BT ile görülemeyen alanlarda, PET/BT lenf nodu saptanmasında başarılı.

34. M (Metastaz)

37. Sürrenal metastaz • PET/BT ile % 90 spesifisite • US ile özellikle sol taraf kitlelerin görülmesi çok zor. 4-5 cm.lik kitle görülmeyebilir. • BT ile benignite kriteri 0 HU ve daha düşük olması • MR ile yüksek doğruluk değerleri ile saptamak mümkün • Kuşkulu durumlarda biyopsi Workman RB. PET/CT: Essentials for clinical practice. Springer Verlag 2006

38. Sürrenal metastaz • PET ile PET/BT kıyaslandığında Sensitivite % 74 vs % 80 Spesifisite % 73 vs % 89 Doğruluk % 74 vs % 84 Sung YM. PET versus 18F-FDG PET/CT for Adrenal Gland Lesion Characterization: a Comparison of Diagnostic Efficacy In Lung Cancer Patients. Korean J Radiol. 2008 Jan–Feb; 9(1): 19–28.

42. 36 yaş, erkek, AcCa(+)

44. KEMİK SİNTİGRAFİSİ vs PET/BT • PET akciğer kanserine bağlı kemik metastazlarının saptanmasında sintigrafiden üstün • PET ile spesifisite % 99 sensitivite % 92 • Kemik sintigrafisi ile spesifisite %50 sensitivite % 92 -Marom EM, McAdams HP, Erasmus JJ, et al. Staging non-small cell lung cancer with whole-body PET. Radiology 1999;212(3):803–809. -Cheran SK, Herndon JE, 2nd, Patz EF, Jr. Comparison of whole-body FDG-PET to bone scan for detection of bone metastases in patients with a new diagnosis of lung cancer. Lung Cancer 2004;44(3):317–325. -Foo SS et al. Detection of occult bone metastases of lung cancer with Fluorine-18 fluorodeoxyglucose positron emission tomography. Volume 48, Issue 2 , Pages214 - 2162004 Royal Australian and New Zealand College of Radiologists 2

45. KEMİK SİNTİGRAFİSİ vs PET/BT • PET/BT ile kemik metastazlarının saptanması PET’den üstün • Eğer kuşkuda kalınan kemik lezyonu olursa mutlaka MRG ile değerlendirmek gerekli • MRG erken dönem kemik ve kemik iliği metastazlarının saptanmasında üstün.

46. Kemik Sintigrafisi Normal

47. İKİNCİ PRİMER TÜMÖRLER

50. KHDAK Mide kanseri