530 likes | 885 Views
Basit H isterektomi S onrası İ nvaziv S ervikal Kanser T anısı A lan O lgularda Y önetim. Dr. Fulya KAYIKÇIOĞLU Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları E.A.H. TJOD Kongresi 2014. Basit histerektomi (BH) sonrası invaziv servikal kanser, serviks kanserlerinin %5.3. Nedenler.
E N D
Basit HisterektomiSonrası İnvazivServikal Kanser Tanısı Alan Olgularda Yönetim Dr. Fulya KAYIKÇIOĞLU Etlik Zübeyde Hanım Kadın Hastalıkları E.A.H. TJOD Kongresi 2014
Basit histerektomi (BH) sonrası invaziv servikal kanser, serviks kanserlerinin %5.3
Nedenler • Preoperatifservikal sitolojinin yapılmaması • Sitoloji/biyopsi sonuçlarının uygun değerlendirilmemesi • Sonuç görülmemiş • Yetersiz değerlendirilmiş • Kolposkopik inceleme hataları • Endike işlemlerin yapılmaması • Cerrahi sınır (+) olan konizasyonörnekleri • Gros tümör varlığında operasyon • Klinik bulguları olmayan hastalar • Preoperatif negatif servikal sitoloji %40 %7
BH Öncesi Tanı • Anormal uterin kanama • Myoma uteri • Prolapsus uteri • Preinvaziv servikal lezyonlar • …
İlk Değerlendirme • Operasyon materyalinin histopatolojik olarak tekrar değerlendirilmesi • Servikse çoklu kesit • Postoperatifevreleme • Muayene • Görüntüleme yöntemlerini de içeren diğer tetkikler
Hedef ??? Hastayı yaşatmak Hastayı hastalıksız yaşatmak Hastayı hastalıksız ve kaliteli yaşatmak
BH sonrası tedavisiz bırakılan olgularda 5 yıllık yaşam şansı %42-60
Tedavi Seçenekleri • İzlem • Cerrahi • Radyoterapi LVSI negatif olan Evre Ia1 olgular • Radikal Parametrektomi • Lenfadenektomi • Laparotomi • Laparoskopi • ERT ± ICRT • CCRT
CERAHİ TEDAVİ Radikal Parametrektomi (RP)
Deneyimli cerrah gerektiren oldukça güç bir prosedür • Geçirilmiş cerrahiye bağlı doku planlarının bozulması • Uterus olmadığından traksiyon yapılamaması • Cerrahi morbidite fazla • Adjuvan RT gereken olgularda morbiditede belirgin artış
1 • Olgu Sayısı : 27 (1986-2004) • Ortalama izlem : 33 ay (13-136) • Operatif komplikasyon : 5 • Adjuvan tedavi : 11 olgu • Rekürrens : %7,4 • Genel sağkalım : %83 • Anaplastikkarsinom • PLN (+) • Vajenapeks tutulumu • Hastalıksız sağkalım : %74 Ayhan A, J Surg Oncol 2006
1 • Sonuç • LVSI (+) • Yüksek grade’li • CT’de büyümüş LN saptanan olgular doğrudan RT’ye yönlendirilebilir. Ayhan A, J Surg Oncol 2006
2 • Sinir koruyucu laparoskopik RP • Radikal operasyonlarda mesane disfonksiyonu %10-32 • Olgu Sayısı : 28 (2006-2010) • Seçim Kriterleri • Skuamoz ve adenokarsinom • Lokal erken evre tümör (evre Ib2 NACT sonrası) • PLN (-) hastalar • Rezidüel hastalık olmayanlar • Pelvik/Paraaortiklenfadenektomi sonrası F/S (-) olgular • Ortalama izlem : 38 ay (4-62) Li J, Int J Gynecol Cancer 2012
2 • Retrospektif evreleme • Evre Ib : Tm servikste sınırlı, cerrahi sınır (-) • Evre IIa : Gros rezidüel tm yok, cerrahi sınır (+) • Evre IIb : Histolojik olarak paraservikal/vajinal tutulum veya gros rezidüel tm Li J, Int J Gynecol Cancer 2012
2 • Postoperatif adjuvan tedavi (CCRT) 3 olguya • LN (+) • LVSI (+) • Parametrial/vajinal tutulumu • İntraoperatif komplikasyon : 2 • Grade 3 mesane disfonksiyonu : Yok • Laparotomiye dönüş : Yok • Rekürrens : Yok Li J, Int J Gynecol Cancer 2012
1 • Olgu Sayısı : 52 (1992-1998) • Grup A : 25(mikroinvaziv) • Grup B : 27 • Derin stromalinvazyon • (+) cerrahi sınır • LVSI (+) • Endometriyal veya myometriyalinvazyon • Vajinal tutulum • Ortalama izlem : 58 ay (37-102) • Grade 3-4 komplikasyon : 7 (Grup A: 2; Grup B: 5) • Hastalıksız sağkalım : %90 • Grup A : %100 • Grup B : %83 Chen SW, JJCO 2003
1 • Sonuç • Düşük riskli grupta RT dozu düşürülebilir • Yüksek riskli gruba KT eklenebilir Chen SW, JJCO 2003
2 • Olgu Sayısı : 25 (1961-2004) • Tüm hastalara ERT + ICRT (KT alan olgu yok) • Ortalama izlem : 17 yıl (3,4-32,8) • Şiddetli komplikasyon : 4 olgu • Sekonder malignite : 1 olgu (19 yıl sonra vulvar sarkom) • Rekürrens : 1 olgu (31 yıldır sağ) Smith, Am J Clin Oncol 2010
2 • Sonuç • Agresif tedavi nedeni ie komplikasyonlar fazla • RT dozu düşürülebilir • Vajennüksünü önlediğinden ICRT’den vazgeçilmemeli Smith, Am J Clin Oncol 2010
3 • Olgu Sayısı : 26 (2000-2009) • Gruplar • Düşük risk grubu (≤3 puan) : 15 olgu (rekürrens yok) • Orta risk grubu (4-5 puan) : 10 olgu (rekürrens 2) • Yüksek risk grubu (≥6 puan) : 1 olgu (rekürrens) • Ortalama izlem : 67 ay (9-122) • 5 yıllık sağkalım %92,3 Suh DH, Int J Gynecol Cancer 2011
3 • Sonuç • Risk faktörleri açısından rekürrensi belirleyecek anlamlı risk faktörü yok • BH sonrası definitif tedavi seçimi kişisel tercihlere bağlı; sağkalım açısından yöntemler arası belirgin fark yok • RP; operatif komplikasyon fazla (%8,7-30) • RT; geç komplikasyonlar belirgin (%5-27) Suh DH, Int J Gynecol Cancer 2011
4 • Olgu Sayısı : 92 5 yıllık sağkalım • Skuamoz hücreli karsinom : %80 • Adenokarsinom : %41 • İnvazyon derinliği <%50 : %96 • İnvazyon derinliği >%50 : %75 • RT : %88 • İzlem : %69 (p=0,1) Hopkins MP, Gynecol Oncol 1990
5 • Olgu Sayısı : 90 (1975-1994) • Retrospektif evreleme • Evre Ib : Tmservikste sınırlı, cerrahi sınır (-) • Evre IIa : Grosrezidüeltm yok, cerrahi sınır (+) • Evre IIb: Histolojik olarak paraservikal/vajinal tutulum veya grosrezidüeltm • Tüm hastalar BH sonrası 6 hafta içinde RT • ERT / ERT+ICRT • Ortalama İzlem : 83 ay (5-209) Hsu WL, Int J Radiot Oncol Biol Phys 2004
5 • Hastalığa özgü sağkalım • 5 yıllık : %85,5 • 10 yıllık : %80,5 • Evrelere göre sağkalım • Evre Ib : %90 • Evre IIa : %76 • Evre IIb: %50 (Radikal RT %60-80) • Major morbidite :1 olgu Hsu WL, Int J Radiot Oncol Biol Phys 2004
5 • Sonuç • En önemli prognostik faktörler • Cerrahi sınır pozitifliği • Gros rezidüel tm • Lokal bölgesel rekürrenslerle ICRT arasında ilişki bulunmadığından seçilmiş olgulara ICRT verilebilir • Cerrahi sınır (+) : 2/9 • Gros rezidüel tm : 3/4 • Rezidüel hastalık (-) : 4/77 Hsu WL, Int J Radiot Oncol Biol Phys 2004
6 • Olgu Sayısı : 117 (1979-2010) • Tüm olgulara tüm pelvis ışınlaması • Ek nodal ışınlama : 16 olgu • Ek PRM ışınlama : 5 olgu • ICRT : 45 olgu; cerrahi sınır (+) olgulara (2001 itibari ile) Koh HK, JJCO 2013
6 Cerrahi sınır (-) ve Rezidüel hastalığı (-) 98 olguda ERT ve ERT+ICRT grupları arasında lokal kontrol ve sağkalımlar açısından fark yok Koh HK, JJCO 2013
6 • Lokal kontrol • Evre (p=0,026) • Hastalıksız Sağkalım • LN tutulumu (p=0,004) • Gros rezidüel tm (p=0,002) • Genel Sağkalım • Gros rezidüel tm (p=0,025) • Evre (p=0,044) Koh HK, JJCO 2013
6 • Grade 3-4 komplikasyon • ERT : 1 olgu • ERT+ICRT : 5 olgu • Sonuç • Seçilmiş olgulara ICRT verilmeyebilir • Rezidüel hastalık olmayan • Cerrahi sınır (-) • İnvazyon derinliği ≤5 mm, yatay genişliği ≤7 mm tm Koh HK, JJCO 2013
7 • Olgu Sayısı : 83 (2003-2005) • Grup BH (33) : BH ardından RT • Grup RH (50) : RH ardından RT • Gros rezidüel tm varlığında CCRT • Ortalama İzlem : 34 ay • Grup BH : 31 ay • Grup RH : 40 ay Sharma DN, Asian Pacific J Cancer Rev 2011
7 p<0,05 • Lokal Kontrol • Grup BH : %70 • Grup RH : %88 • Hastalıksız Sağkalım • Grup BH : %49 • Grup RH : %72 • Grade 3-4 morbidite benzer • Geç morbidite RH grubunda fazla (%30 / %18) p=0,04 Sharma DN, Asian Pacific J Cancer Rev 2011
1 • Olgu Sayısı : 147 (1989-2009) • Evre Ia1 : 48 (Adjuvan tedavi verilmemiş) • Evre Ia2 : 7 • Evre Ib1 : 85 • Evre Ib2 : 4 • Evre IIa : 3 • Tedavi dağılımı • İzlem veya KT : 26 • RT/CCRT : 44 • RP : 29 Park JY, Ann Oncol 2010
1 İzlem / KT • Tedaviyi red veya KT kabul eden olgular • Ortalama izlem : 104 ay (7-232) • Genel sağkalım : %84 (10 yıllık) • Hastalıksız sağkalım : %63 (10 yıllık) Park JY, Ann Oncol 2010
1 RT / CCRT (44) • RT : 32 • CCRT : 12 • Ortalama izlem : 116 ay (9-232) • Geç komplikasyon : 12 olgu (%25) • Rekürrens : 3 olgu (%6,8) Park JY, Ann Oncol 2010
1 RP (29) • Laparotomi : 25 • Laparoskopi : 4 • Ortalama izlem : 73 ay (9-232) • Operasyon süresi : 297 dakika • Komplikasyon • İntraoperatif : 3 • Postoperatif : 2 • Adjuvan RT gereksinimi : 5 • 4 olgu LN (+) • 1 olgu LVSI (+) ve derin stromalinvazyon • Rekürrens : Yok Park JY, Ann Oncol 2010
1 • Sonuç • LVSI (-) Evre Ia1 olgular güvenle izlenebilir • Daha ileri erken evrelere (evre Ia2-IIa) ek tedavi gerekir • Sağkalım açısından RP ile RT/CCRT arasında fark yoktur • Geç komplikasyon oranı RT alanlarda daha yüksektir • RP önerilebilecek olgular; • Evre Ia2 – IIa • Skuamoz, adenoskuamoz ve adenokarsinom • Tümör çapı <4 cm • RP sonrası adjuvan RT gerekebilecek olgularda doğrudan RT seçilmelidir Park JY, Ann Oncol 2010
EZH Deneyimi • Olgu sayısı : 69 • RP : 8 (4 olgu PORT) • RT : 61 • ERT : 23 • ERT + ICRT : 16 • ICRT : 1 • CCRT : 16 • Ekstraperitoneal LND + CCRT : 5
EZH Deneyimi • 56 olgu (%81,2) skuamoz karsinom • Ortalama izlem : 42 ay • Hastalıksız sağkalım : 27 ay (0-180) • RP grubunda rekürrens yok • RT grubunda 24 olguda rekürrens var • Vajinal kaf 11 olguda (%45,8)
Devam Eden Çalışmalar Düşük riskli erken evre serviks kanserini minimal invaziv cerrahiler ile tedavi edebilir miyiz? • ConCerv • SHAPE • GOG 278
ConCerv (Schmeler ve ark) • MD Anderson Cancer Center • 100 olgu • Konizasyon/BH + PLND • Kriterler • Evre Ia2-Ib1 • Tm ≤2 cm • Skuamoz karsinom (G1-2-3) veya adenokarsinom G1-2
SHAPE • Gynecologic Cancer Intergroup Trial • RH+PLND / BH+PLND • 700 olgu
SHAPE Dışlama Kriterleri Evre Ia1 LN metastazı bulguları Ekstrauterin hastalık NACT Gebelik Gebelik istemi Dahil Etme Kriterleri • Evre Ia2-Ib1 • Tm ≤2 cm • Skuamozkarsinomveya adenokarsinom (G1-2-3) • Stromalinvazyon derinliği <10 mm (LEEP) veya <%50 (MRI) • LVSI +/-
GOG 278 • Radikal olmayan cerrahiler (BH/konizasyon +PLND) öncesi ve sonrası fiziksel fonksiyonlar ve QoL • 200 olgu (600)
GOG 278 • Dahil Etme Kriterleri • Evre Ia1 (LVSI+), Ia2, Ib1 • Tm ≤2 cm • Skuamoz-adenoskuamoz-adenokarsinom (G1-2-3) • Cerrahi sınır, karsinom veya yüksek grade displazi açısından (-) • Stromal invazyon derinliği <10 mm
Sorular… • BH sonrası saptanan serviks kanserinde risk grupları nasıl belirlenmeli, prognostik faktörler nelerdir? • RP sonrası adjuvan RT gerekecek olguları önceden tahmin edebilir miyiz? • RT dozlarını belirlemede hangi parametreler kullanılmalıdır? • CCRT, ICRT uygulanacak olguları belirleyecek objektif kriterler ne olmalıdır? • Sağkalım ve yaşam kalitesi olumsuz etkilenmeden optimal yaklaşım ne olmalıdır?
Sonuç • BH öncesi olguların özenle değerlendirilmesi • LVSI(-), <3mm invazyon derinliği olan olgularda izlem yeterli • Over fonksiyonlarının korunması gereken, cinsel aktif, genç hastalarda RP yeğlenmeli • RP sonrası adjuvan RT verilme olasılığı yüksek hastalarda tedavi seçeneği RT olmalı • Hastaların yönetimi hala tartışmalı • İyi dizayn edilmiş, çok merkezli, prospektif çalışmalara gereksinim var