Kataluniako Autonomia Erkidegoa

1. Kataluniako Autonomia Erkidegoa Cristina eta Nora

3. AntolakuntzaPolitikoa • Kataluniako Generalitatea Kataluniako Generalitatea (Generalitat de Catalunya) Espainiako Kataluniako Autonomia Erkidegoaren gobernu autonomoa da. Kataluniako Parlamentua Gobernuaren funtzioak eta legeak eratzen dituen erakundea da. Generalitateko presidentea (president) parlamentuak aukeratzen eta Espainiako erregeak izendatzen du. • Parlamentua Kataluniako Parlamentua: Katalanak ordezkatzen dituen parlamentua da. Erakunde honek botere legegilea du eta Generalitatearen gaineko kontrola du. Generalitateko Presidentea Kataluniako Generalitateko presidentea Generalitateko ordezkari gorena da eta Kataluniako autonomia erkidegoa Estatuan ordezkatzen du. Egoitza Bartzelonako Kataluniako Generalitatearen Jauregian dago. 2010etik Artur Mas (CiU) da Kataluniako presidentea.

4. Kataluniako Generalitatearen Jauregia GeneralitatearenJauregia (katalanerazPalau de la Generalitat) Kataluniako Generalitatearen egoitza da eta Europan gobernu batek eraikitzea agindu eta bere egoitza gisa mantentzen den erdi aroko eraikin bakarrenetakoa. Bartzelonako CiutatVella auzoan dago. Bisbe, SantSever eta SantHonorat kaleen mugen barnean kokatzen da, bere aurrealdea SantJaumeenparantzara begira duelarik, Bartzelonako Udaletxearekin aurrez-aurre. Lehendabiziko eraikina 1400an erosi zen eta SantHonoratkalean kokatzen zen, antzinako juduen auzoan (call).

5. LurraldeAntolakuntza • Probintziak • Espainiako probintziak: • Bartzelona: 5.309.404 biztanle (2006). • Tarragona: 730.466. • Girona: 687.331. • Lleida: 407.496.   • Eskualdeak • Katalunia 41 eskualdetan banatuta dago gaur egun. Historikoki, 1936an hasi zen indarrean banaketa administratibo hau, Francisco Francok etenda hiru urte geroago gelditu bazen ere. Atzera 1987tik indarrean dago. • Eskualderik populatuenak hauek dira: • Barcelonès (2.226.913 biztanle). • VallèsOccidental (836.077). • BaixLlobregat (767.967). • Maresme (409.125). • VallèsOriental (371.387). • Tarragonès (222.444). • Hiri nagusiak • Barcelona(Barcelones): 1.621.537 biztanle 2009an. • L'Hospitalet de Llobregat (Barcelonès): 257.038. • Badalona (Barcelonès): 219.547.

6. Biztaleria • 7.364.078 biztanledituKataluniak. • Dentsitatea 218,73 bizt/km² da. • Jaiotze tasa 11,5-koa da. • Heriotza tasa 8,0-koa da. • Bataz besteko haur kopurua emakumeko: 15 urtetik 45 urtera 46,5-koa da. • Adintaldeak: Gazteaskodagobainanagusiakbadaude ere.

7. Historia • Katalunia den gaur egungo lurraldea • eta Ipar Katalunia delakoa • 1659an banandu zituzten, • PiriniotakoHitzarmenaren bidez. • Historia garaikidea, berriz, • 1716. urteak markatzen du, • lurraldeak ordura arteko autonomia • galdu zuenean "Decrets • de Nova Planta" dekretuen bidez. • XX. mendean, Kataluniak autonomia berreskuratu zuen garai • labur batez, Espainiako Bigarren Errepublikaren garaian, • Frankismoak bertan behera laga zuena. Azkenik, 1979an Autonomia • Estatutua ezarri eta 2006an berriztatu zuten. Mende horretan ere • 1992 urte gakoa izan zen, Bartzelona hiriak Olinpiar Jokoak • antolatu baitzituen. • XV. mendeko miniatura Kataluniako Gorteak irudikatuz.

8. Patrimonio kulturala Literatura • Katalunierazkoidazlekataluniarrenarteanazpimarragarraiakdira, besteakbeste, Salvador Espriu, TerenciMoixeta QuimMonzo. Musika • Sakontzeko, irakurri: Kataluniakomusika eta Katalunierazkomusika • Aldebatetik, nabarmentzekoakdira Isaac Albeniz eta Enric Granados musikagileak eta • Montserrat Caballe eta Josep Carreras opera abeslariakmusikaklasikoarenarloan. • Bestealdetik, musikagaraikidean, aipatzekoakdira Joan Manuel Serrat,Lluis Llach, Marina • Rossell, "Kiko Veneno", Manolo Garcia, Quimi Portet eta "Loquillo". Taldeenartean, Sopa • de Cabra, ElsPets eta El Ultimo de la Filaditugu. • Azkenik, pianojolefamatuakdira Alicia de Larrocha eta Tete Montoliu. Bestebatzuk CastellerKataluniantradizionala eta bertakoa den kulturaagerpen baten pertsonaedo kideada. Bertan, gizadorrebatsortzendute, colla castelleraizenekoaedo castellertaldea, elkarrilotutakohamarkaedoehundakapertsonekosatutakoa, bederatziedo hamarmailarainoiritsiz.

9. Patrimonio kulturala Salvador Espriu • Salvador Espriu i Castelló (Santa Coloma de Farners, Girona, 1913ko uztailaren 10-Bartzelona, 1985eko otsailaren22) olerkarikataluniarra izan zen. • Olerkiak, antzezlanak eta eleberriakidatzizituen, berelanugarirenarteanEl cementiri de Sinera, El caminant i el mur eta La pell de braunabarmenduz. • Hainbat literatura-sari eta ohore jaso zituenbizitzanzehar. Sopa de Cabra • Sopa de Cabra DatuakJatorria Girona (Katalunia) Musika mota Rock, pop Urteak 1986 - 2002 DiskoetxeakDiscMediWebguneaTaldekideak* Gerard Quintana: ahotsa. Josep Thio: gitarra. • Josep Bosch: bateria. • Francesc "Cuco" Lisicic: baxua. • Joan "Ninyin" Cardona: gitarra. • Jaume Soler "Peck": gitarra (1997tik) • Eduard Font: teklatuak (1999tik) • Sopa de Cabra rock eta pop musikataldegironarra da, katalunierazkoa. Polemikapiztu zen gaztelaniaz ere argitaratzeaerabakizutenean. • "ElsPets"ekin batera, Kataluniakotalderikezagunenetarikoa da.

10. Monumentuak • Güell parkea (katalanezParc Güell, izenoriginalaPark Güell den arren), Bartzelonakoiparraldeankokatutakoparkea da, Turó del Carmelmendixkapean, hainzuzen ere. Parkehonenberezitasunikaipagarrienabereelementuarktektonikokoloretsuak eta ausartakdira. Antoni Gaudí arkitektokatalanakeraikizuen, • modernismo • katalanarenpertsonaiarik • nabarmenenaizan zena. • 1900 eta 1914 urteenartean • eraikitakoa, • 1926.urtean inauguratu • zen parkepublikogisa. • Parkea 17,18 hektareako • azaleradu (0,17 kilometro • karratu). • Diseinuaeta estiloaargi eta • garbiGaudirenakdira.

11. Familia Santuarentenplua • Sagrada Famíliaizenez, • (izenosoaTemple Expiatori • de la Sagrada Família) • Bartzelonakomonumentu • ezagunenetarikoaeta hiriko • ikurnagusia da, modernisme • kataluniarrarenadibide • ederraizanik. • Antoni Gaudí arkitektoak • amaitubariklagazuen, • 1882an lanariekinziolarik. • Gauregun artista handiaren • izenadaramanfundazioak • eraikinabukatzeko ardura • hartu du.

12. Sektoreak Lehenengosektorea: nekazaritza eta abeltzaintzadira. Bigarrensektorea: industria da. Hirugarrensektorea: serbitzuakdira.

13. Futbol Club Barcelona Futbol Club BartzelonaedoFutbol Club Barcelona, Barçaizenaz ere ezaguna, Bartzelonahirikokirol-elkartea da, 1899koazaroaren 29anJoan Gamperreksortua. HarenleloaEl Barça ésmés que un club da (Bartzelonataldebatbainogehiago da), Katalunianduenesanahisozial eta politikoa dela eta. Kirolaskotantaldeprofesionaladauka FC Bartzelonak: saskibaloian, eskubaloian eta hockeyan. Amateur taldeak ere baditubestekirolaskotan, bainafutbolarloa da elkartekoadarnagusia, gainerakokirolakordaintzendituena. Espainiako futbol liga 20 irabaziditu, txapelketahorilortzenbigarrentalderikonenaizandaReal Madrilenatzetik, harenareriohistorikonagusia. Bestela, ErregeKopa 25 aldizirabaziditu, txapelketagehienlortudituenaizandahainzuzen ere, AthleticClubenaurretik. • FC BartzelonakUnicefeniragarkia • daramaelastikoan; eta, ezkerrekobesoan, • TV3kologoa. 2005/2006ko denboraldiazgeroztik, • senyera • —Kataluniako bandera— daramabere • ekipamenduan, elkarteakKataluniarekin • duenharremansendoarenerakusgarri.

14. Kataluniako playa ikusgarriakKataluniak playa askoditu eta hau da ikusgarrienetakobat.

15. BartzelonakoUnibertsitatea • BartzelonakoUnibertsitatea (katalanez, Universitat de Barcelona) Bartzelonankokatutadagoenunibertsitatepublikoa da. Honakoguneetanditufakultateak: Universitat plaza, Diagonala, Bellvitge (Hospitalet de Llobregat), Mundet, Sants eta BartzelonakoOspitaleKlinikoa. • Unibertsitatea 1450ean sortu zen, eta XVIII. mendeanCerverara 150 urtezeramanbehar izan zutenarren, Bartzelonarabueltatuzutenondoren.

16. Kataluniagustatuzaizue, guribezainbeste?