BAB 4

1. BAB 4 Keperluan/ Capturing the Requirements

2. Definasi Keperluan (requirement) • Ada banyak makna yang dikaitkan dengan “Keperluan” • pernyataan abstrak di peringkat tinggi mengenai sistem • pernyataan terperinci menggunakan definasi formal mengenai sistem • ataupun apa yang diantara dua di atas

3. Definasi yang digunakan • Deskripsi mengenai apa yang sistem boleh laksanakan dan kekangannya. (dari Sommerville) • ciri-ciri/ ‘feature’ bagi sistem ATAU penerangan mengenai sesuatu yang boleh dilakukan oleh sistem untuk memenuhi tujuan utama sistem.(dari Pfleeger)

4. Pembahagian Keperluan • Keperluan Pengguna • Keperluan Sistem • Spesifikasi rekabentuk perisian (dokumentasi)

5. Keperluan pengguna • Definasi diperingkat tinggi, tidak terperinci • Dalam bahasa tabii, ada diagram, menerangkan apakah perkhidmatan yang ditawarkan oleh sistem dan kekangannya • Ditulis untuk: Pelanggan & Pengurus Kontraktor

6. Keperluan sistem: • Definasi yang lebih terperinci • Menentukan perkhidmatan dan kekangan sistem secara terperinci. • Sasaran pada staf Teknikal ‘Senior’ & Pengurus Projek

7. Contoh: • Keperluan Pengguna • Perisian patut membolehkan fail yang telah dibina didalam peralatan lain didapati dan disenaraikan dengan mudah. • Keperluan Sistem • Pengguna patut diberikan kemudahan untuk mendefinasikan jenis-jenis fail dari luar. • Setiap fail dari luar berkemungkinan boleh dikaitkan dengan sejenis peralatan tertentu.

8. Spesifikasi rekabentuk perisian -dokumentasi keperluan • Lebih terperinci daripada spesifikasi keperluan sistem • Deskripsi yang abstrak mengenai rekabentuk perisian sebagai rujukan utama untuk rekabentuk dan implementasi.

9. Apa yang ada dalam dokumen keperluan? • Dokumen definasi Keperluan • Ditulis dalam istilah yang boleh difahami oleh pelanggan • Senarai lengkap apa yang pelanggan ingin sistem tersebut lakukan • Mewakili persefahaman antara pelanggan dengan pembangun mengenai apa keperluan dan kehendak pelanggan • Ditulis bersama oleh pelanggan dan pembangun

10. Apa yang ada dalam dokumen keperluan? • Spesifikasi Keperluan • Menyatakan definasi keperluan dalam istilah teknikal • Sesuai untuk pembangunan rekabentuk sistem • Ditulis oleh penganalisa keperluan/’requirement analysts’.

11. Apa yang ada dalam dokumen keperluan? • Mesti ada hubungan terus/’direct correspondence’ diantara dokumen definasi dengan dokumen spesifikasi  Kaedah Pengurusan Konfigurasi • Digunakan sepanjang kitar hayat pembangunan sistem

12. Pengurusan Konfigurasi • Definasi: satu set prosedur yang menjejaki: • Keperluan yang menerangkan apa yang perlu dibuat oleh sistem • Modul rekabentuk yang dijanakan daripada keperluan • Kod program yang melaksanakan rekabentuk • Ujian yang mengesahkan kefungsian sistem • Dokumen yang menerangkan sistem

13. Pengurusan Konfigurasi • Keperluan: menerangkan kelakuan sistem • Sistem akan bertindak ke atas data/arahan. Objek/entiti akan bergerak dari satu keadaan kepada keadaan lain • Keperluan akan menyatakan keadaan dan juga pertukaran sistem/objek • 2 cara: • Pendekatan fungsian • Pendekatan bukan fungsian

14. Keperluan Fungsian • Menerangkan interaksi diantara sistem dan juga persekitarannya • Bagaimana sesuatu sistem akan bertindak pada sesuatu keadaan. Contoh: bagi satu sistem yang mencetak gaji mingguan  Apakah input yang perlu untuk mencetak slip gaji?, dalam keadaan mana jumlah bayaran boleh diubah dan sebagainya • Boleh guna banyak teknik untuk menentukan keperluan fungsian

15. Contoh: • Sistem Pinjaman Buku Perpustakaan • Pengguna sepatutnya boleh mencari buku samada dari pengkalan data keseluruhan ataupun dari subset pengkalan data keseluruhan. • Sistem sepatutnya menyediakan paparan yang berkaitan untuk membaca dokumen yang disimpan kepada pengguna.

16. Keperluan bukan fungsian • Menerangkan kekangan ke atas sistem yang menyebabkan pilihan kita dalam membangunkan penyelesaian terhadap masalah dihadkan. Contoh: kita perlu bangunkan sistem pada mesin tertentu sahaja/ cek mesti diagihkan kepada pekerja tidak lebih dari 4 jam selepas data mula dibaca.

17. Kedua-dua keperluan ini diperolehi secara formal dari pengguna • Formal: Pelanggan tidak selalunya bagus dalam menerangkan keperluan dan kehendak

18. 3 jenis keperluan bukan fungsian: • Keperluan produk • Keperluan organisasi • Keperluan luaran/’external’

19. Contoh: • Keperluan Produk • Adalah satu keperluan komunikasi di antara APSE dan pengguna dinyatakan di dalam bentuk set aksara ADA • Keperluan Organisasi • Proses pembinaan sistem dan dokumen yang dihantar hendaklah mengikut cara yang telah dinyatakan dan didefinasikan di dalam XYZCo-SP-STAN-95.

20. Contoh: • Keperluan Luaran • Sistem tidak boleh memaparkan maklumat pelanggan kecuali nama dan nombor rujukan kepada pengguna sistem.

21. Jenis-jenis Keperluan • Dokumen spesifikasi dan definasi keperluan menerangkan semua yang berkaitan dengan bagaimana sistem akan berinteraksi dengan persekitarannya • Antaranya: • Persekitaran Fizikal • Antaramuka • Faktor pengguna dan manusia

22. Kefungsian • Dokumentasi • Data • Sumber • Keselamatan • Pengesahan Kualiti

23. Keperluan and Kemahuan Pelabur Model Domain Sistem dan organisasi semasa Penentuan Keperluan Model situasi semasa Dokumen yang sediada Keperluan yang diguna semula Jenis-jenis cadangan keperluan Template Keperluan Librari Guna-Semula Sumber-sumber keperluan

24. Ciri-ciri keperluan • Tujuan: • Membenarkan pembangun untuk menerangkan pemahaman mereka bagaimana pelanggan mahu sistem tersebut berfungsi • Memberitahu perekabentuk apakah fungsi dan juga ciri-ciri yang mesti dihasilkan oleh sistem • Membantu pasukan pengujian untuk meyakinkan pelanggan bahawa sistem tersebut memenuhi keperluan

25. Antara ciri-ciri keperluan: • Adakah keperluan tersebut betul? • Adakah keperluan tersebut konsisten? • Adakah keperluan lengkap? • Adakah ia realistik? • Adakah setiap keperluan menerangkan sesuatu yang diperlukan oleh pelanggan • Adakah keperluan tersebut ‘verifiable’? • Adakah keperluan tersebut boleh dijejaki?

26. Kejuruteraan Keperluan • Proses yang melibatkan semua aktiviti yang diperlukan untuk menghasilkan dan mengekalkan dokumen keperluan sistem • Terdapat 4 aktiviti: • Kajian kesauran • Menentukan(elicitation) dan menganalisis keperluan • Spesifikasi Keperluan • Pengesahan

27. Proses Kejuruteraan Keperluan Penentuan dan Analisis Keperluan Kajian Kesauran Spesifikasi Keperluan Pengesahan Keperluan Laporan Kesauran Model Sistem Keperluan Pengguna dan Sistem Dokumen Keperluan

28. Kajian Kesauran • Semua proses mendapatkan keperluan bermula dengan kajian kesauran • INPUT: Kerangka deskripsi sistem dan bagaimana ia akan digunakan di dalam organisasi • Hasil: Laporan yang menyatakan samada patut untuk meneruskan proses mendapatkan keperluan dan pembangunan sistem

29. Kajian Kesauran • Fokus kepada: • Adakah sistem menyumbang kepada keseluruhan objektif organisasi? • Adakah sistem boleh dilaksanakan dengan menggunakan teknologi terkini dan di dalam kekangan kos dan juga skedul yang dinyatakan? • Bolehkan sistem ini diintegrasikan dengan sistem lain yang telah sedia ada?

30. Kajian Kesauran • Melibatkan penilaian terhadap: • Maklumat • Pengumpulan maklumat • Penulisan laporan • Penilaian maklumat: akan mengenalpasti maklumat yang diperlukan. Bila maklumat telah dikenalpasti,dapatkan jawapan dari sumber maklumat

31. Kajian Kesauran • Sumber maklumat: Mungkin diperolehi daripada: • Pengurus Jabatan • Jurutera Perisian • Technology Expert • End-user Temubual dijalankan untuk dapatkan maklumat.

32. Kajian Kesauran • Bila maklumat telah sedia, satu laporan kajian kesauran akan disediakan • Ia akan membuat cadangan samada meneruskan atau tidak pembangunan sistem • Ia mungkin mencadangkan perubahan pada skop, budget dan juga skedul bagi sistem

33. Menentukan dan Menganalisa Keperluan • Staf Teknikal Pembinaan Perisian akan bekerja bersama pelanggan dan juga pengguna akhir sistem untuk menentukan: • Domain aplikasi • Perkhidmatan • Prestasi • Kekangan perkakasan

34. Spesifikasi dan definasi keperluan Analisa dan Penentuan (Elicitation) Keperluan Analisa Masalah Penerangan Masalah Prototaip & Pengujian Pengesahan & Dokumentsai Bagaimana kita dapatkan semua keperluan pengguna? Adakah kita menggunakan teknik/views yang betul? Adakah fungsi ini boleh dilaksanakan/feasible? Adakah kita telah dapatkan kesemua yang dikehendaki oleh pengguna? Menentukan dan Menganalisa Keperluan

35. Menentukan dan Menganalisa Keperluan • Bahagian yang kritikal dalam proses • Mesti guna pelbagai teknik untuk menentukan apa keperluan dan kehendak pelanggan & pengguna • Bermula dengan menganalisa masalah • Memecahkan masalah kepada bahagian-bahagian kecil yang boleh difahami

36. Analisa Masalah • Analisa masalah boleh dilakukan dengan mengenalpasti: • Orang • Proses • Sumber • Seterusnya mendokumenkan perhubungan diantara mereka • Pengguna&Pelanggan: siapa yg terlibat • Tentukan sempadan sistem • Data mana yang dihantar

37. Analisa Masalah • Keperluan boleh dipisahkan kepada 3 kategori: • Keperluan yang perlu dipenuhi • Keperluan yang paling diingini tetapi boleh juga dikecualikan • Keperluan yang mungkin, tetapi boleh dihapuskan • Setiap keperluan sistem berhubung dengan objek/entiti, keadaan semasa dan juga fungsi yang akan menukar keadaan/ciri-ciri objek

38. Analisa Masalah • Perhatikan bahawa keperluan ini tidak spesifikasikan bagaimana sistem akan dilaksanakan • Keperluan hanya akan fokus pada pengguna dan masalahnya bukan pada penyelesaian atau pelaksanaan. • Keperluan akan menyatakan tujuan sistem dibangunkan. • 2 jenis dokumen keperluan: • Definasi Keperluan • Spesifikasi Keperluan

39. Penerangan Masalah • Melibatkan pelbagai lapisan orang • Proses yang sukar kerana: • Pelanggan tidak tahu apa yang mereka kehendaki daripda sistem komputer kecuali ‘general terms’ • Pelanggan biasanya melahirkan keperluan mereka dalam istilah mereka sendiri dan dengan ‘implicit’ knowledge dari kerja mereka • Setiap pelanggan ada keperluan yang berlainan yang dinyatakan dengan cara yang berlainan

40. Pemprototaipan Keperluan • 2 pendekatan untuk prototaipan: • Evolutionary: dibangunkan untuk mempelajari mengenai masalah dan membentuk satu asas bagi sebahagian atau kesemua perisian yang akan dihantar • Throw-away: dibangunkan untuk mempelajari lebih jelas mengenai masalah atau meninjau lebih dalam kesauran penyelesaian yang mungkin.

41. Dokumentasikan apa yang telah didapati • Mesti simpan satu set dokumen yang merekodkan semua keputusan • Menjadi rujukan

42. Siapa yang terlibat?? • Ahli yang terlibat di dalam proses mendapatkan keperluan: • Pengawas Kontrak • Pelanggan dan juga pengguna • Pengurus perniagaan • Perekabentuk • Penguji

43. Hasilnya daripada proses menentukan dan menganalisa keperluan • adalah model-model sistem • model-model sistem boleh ditulis dengan berbagai cara • akan dibincangkan dalam kuliah yang seterusnya

44. Spesifikasi Keperluan • Berkait rapat dengan keperluan sistem dan pengguna • Rujuk perbincangan di awal kuliah mengenai • Keperluan sistem • Keperluan Pengguna

45. Pengesahan Keperluan • Proses menentukan spesifikasi yang telah diperolehi adalah konsisten dengan definasi keperluan • Untuk memastikan keperluan akan memenuhi/mencapai kehendak pengguna • 2 langkah: • Pastikan spesifikasi boleh dijejaki • Semak definasi untuk melihat keperluan boleh dijejaki dari spesifikasi

46. Di akhir proses Kejuruteraan Keperluan • Satu dokumen keperluan akan dihasilkan • Kandungan • Dokumen definasi Keperluan • Dokumen Spesifikasi Keperluan • Rujuk perbincangan di awal kuliah