Efektywne uczenie się, a nasze zmysły.

1. Efektywne uczenie się, a nasze zmysły. Style uczenia się. Badanie percepcji w klasach trzecich.

2. Jak uczyć (się) efektywnie: polisensorycznie, obupółkulowo, wielointeligentnie. Żyjemy w drugiej fazie globalizacji, w której liczy się ten, kto ma najbardziej aktualne i najbardziej przydatne informacje oraz potrafi się szybko uczyć, aby aktualizować posiadaną wiedzę i kompetencje. Umiejętność uczenia się: szybkiego i efektywnego - staje się najważniejszą umiejętnością człowieka. Wprowadzenie

3. Własny model rzeczywistości • Model świata jest konstruowany w umyśle i nigdy nie jest tożsamy z samą rzeczywistością • Powstaje w wyniku selekcjonowania elementów rzeczywistości przez trzy podstawowe filtry: • (1)wartości i przekonania charakterystyczne dla kultury, w której żyjemy, • (2) wartości i przekonania środowiska wychowawczego (głównie domu rodzinnego) • (3) wartości i przekonania nabyte w wyniku osobistych doświadczeń i nauki

4. Percepcja • Organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych w celu zrozumienia otoczenia, • Postrzeganie - uświadomiona reakcja narządu zmysłowego na bodziec zewnetrzny, sposób reagowania, odbierania wrażenia (W.Kopaliński), • Systemy percepcyjne umożliwiają nam widzieć, słyszeć, czuć. • Percepcja w szerokim sensie oznacza rejestrację (uchwycenie) przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na boziec. • Etapy postrzegania to procesy mózgowe

5. Jak działa nasz umysł? Lewa półkula odpowiada za: Czytanie Pisanie Uczenie Podział czasu Rozumowanie logiczne Prawa półkula odpowiada za: Rytm Obrazy Kolory Muzyka Plastyka Wyobraźnia Pomysłowość

6. Informacje są przez lewą półkulę myślane (w słowach), wypowiadane, pisane, czytane, odliczane. Lewa półkula to: rozsądek, trzeźwy umysł, myślenie przyczynowo-skutkowe, konsekwentne postępowanie. Prawa półkula poznaje kształty i struktury. Syntetyzuje myślenie ze szczegółów z lewej półkuli i tworzy całościowy obraz problemu. Prawa strona umożliwia rozpoznawanie ujrzanych ludzi lub rzeczy. Dwie półkule naszego mózgu

7. Systemy reprezentacji sensorycznej • W wyniku wieloletnich badań i analiz zachowań ludzi – opisali trzy podstawowe systemy zmysłowe (sensoryczne), za pomocą których ludzie odbierają dochodzące do nich bodźce (informacje) oraz je relacjonują (werbalizują). • Zaczęto mówić o wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-czuciowym sposobie narracji świata. • Wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-czuciowym sposobie uczenia się. • Opisano też cechy zachowania osób, u których dominuje - z tych trzech – jeden system sensoryczny. • System sensoryczny to element naszego osobistego, specyficznego„ okablowania” neurologicznego. Jest to podstawowy, odruchowo uaktywniany preferowany zmysł, właściwy nam sposób odbierania i reagowania na informacje. • Każdy z nas odbiera informacje ze świata w sposób polisensoryczny (przy pomocy wszystkich zmysłów), ale zawsze pewien zmysł ma priorytet, jest to tzw. zmysł preferowany. • Ta preferencja uaktywnia się zwłaszcza wtedy, gdy działamy pod wpływem stresu, napięcia, zmęczenia, kiedy uczymy się nowych zachowań (wiedzy, umiejętności). • Te preferencje można zaobserwować już u kilkuletnich dzieci, ujawniają się one niezależnie od stymulacji otoczenia, jak każde naturalne predyspozycje.

9. Style uczenia się Wzrokowcy – Lubią wykresy, tabele, teksty zorganizowane. Lubią się uczyć poprzez patrzenie lub obserwację pokazu. Lubią opisy, pamiętają twarze, zapominają imiona, lubią robić notatki, listy rozwiązań. Koncentrację zburzy im nieporządek i ruch. Lubią słowa: O ile dobrze widzę. Przyjrzyjmy się temu bliżej. Widzę co masz na myśli. Oko w oko. Mam wrażenie. Stracić z oczu. Mgliste pojęcie. Jasny, świetlisty. Rzucić światło. Ten pomysł wygląda dobrze!

10. Style uczenia się Słuchowcy – Lubią słuchać innych lub siebie. Lubią dialog i rozmowy, unikają długich opisów, nie zauważają ilustracji, poruszają ustami i czytają po cichu. Powtarzają głośno to co napisali, dobrze pamiętają imiona, zapominają twarze. Łatwo się dekoncentrują w wyniku hałasu, „głośno myślą”, nucą, rozmawiają ze sobą Lubią słowa: O ile dobrze słyszę. O ile mnie uszy nie mylą. To niesłychane. Trzymać język za zębami. Głośno i wyraźnie. Dźwięczny, grać. Nadawać na falach. Ten pomysł brzmi bardzo interesująco!

11. Style uczenia się Czuciowcy(kinestetycy)– Lubią się uczyć poprzez wykonywanie i bezpośrednie zaangażowanie, lubią emocje, ruch, zapachy, smaki. Czytanie nie jest ulubionym zajęciem, ale lubią wartkie akcje. Mają kłopoty z ortografią, najlepiej pamiętają to co sami wykonali, wyobraźnia ich pracuje w ruchu, muszą się poruszać, lubią coś trzymać, podskakują z zadowolenia, gestykulują. Lubią słowa: O ile dobrze czuję. Czuję w kościach. Położyć na tym łapę. Jednym gestem. Kiwnąć palcem. Ręka w rękę, mieć pod ręką. Świeża myśl Czuję to dobrze! To ma dobry smaczek!

12. Preferencje sensoryczne w klasie • większość uczniów posiada umiejętność przełączania kanału odbioru informacji do aktualnych potrzeb, czyli sposobu nadawania informacji przez nauczyciela. • efektem kosztów przestrojenia zmysłu dominującego na zmysł aktywowany przez metodę pracy nauczyciela są zachowania interpretowane jako „nieuważanie” • nauczyciel dyscyplinuje uczniów – nieobecnych wzrokowców poleceniem: „patrz na mnie” lub przeszkadzających kinestetyków - „siedź spokojnie” i ... wtedy zwyczajnie uniemożliwia tym dzieciom naukę!). • wzrokowcy zaczynają coś rysować, pisać listy do kolegów, porządkować blat biurka lub patrzeć gdzieś w dal („zagapiają się”), • słuchowcy – zaczynają mruczeć, rozmawiać (z samym sobą lub innymi), • kinestetycy – wiercą się lub wykonują samoloty z papieru.

13. Praktyczne stosowanie wiedzy o stylach uczenia się • Nauczyciel modeluje „właściwy” sposób uczenia się, poprzez dobór metod pracy i typ czynności proponowanych do wykonania uczniom • Optymalne byłoby, gdyby nauczyciel co 5 - 10 minut zmieniał modalność przekazu informacji i miał świadomość, że przy zmianie sposobu niektórzy uczniowie są zmuszeni do przetransformowania docierających informacji na swój system wewnętrzny, a więc są chwilowo nieobecni – „nieuważni” • Nauczyciel winien uświadamiać sobie, że i on ma własny sposób preferencji zmysłowej.

14. Szkolne sukcesy bez diagnozy percepcji

15. Jak się uczyć żeby się nauczyć - typ czynności proponowanej uczniom

16. Poznaj style uczenia się swoich uczniów Ankieta dla klas III-analiza

17. Wyniki ankiety- klasa IIIa • Wiekszość uczniów przyswaja obraz świata poprzez doznania polisensorycze (wielozmysłowo), • 50% uczniów klasy preferuje ruchowo-czuciowy styl uczenia się, • U większości uczniów dominuje lewa półkula mózgu, • Jedna osoba jest o dominacji prawej półkuli mózgowej, • Dwie osoby sa o nieskrystalizowanej lateralizacji.

19. Wnioski dla nauczycieli uczących w klasie III a • Stosować metody pracy angażujące wszystkie zmysły, poprzez działanie, doświadczenie, przeżywanie, ale także wzrok i słuch • Zmieniać sposoby aktywności co 7- 10 minut, • Przy działaniach wymagających ciszy-zezwalać na dłuższy czas „przestrojenia się”, • Indywidualne preferencje sensoryczne uczniów wykorzystywać w zadaniach indywidualnych, • Uaktywniać półkulę prawą poprzez działania artystyczne. • Przy zadaniach indywidualnych korzystać z analizy ankiety w zakresie określonych stylów indywidualnych uczniów

20. Wyniki ankiety- klasa IIIB • U ponad 50% uczniów przeważa percepcja wzrokowa, • 1/3uczniów klasy dysponuje dwuzmysłową preferencją postrzegania: wzrokową i słuchową na równi - 4 osoby, wzrokową i kinestetyczną - 3 osoby, • Dwie osoby są typowymi kinestetykami, • Wszystkie osoby w klasie wykazują dominację półkuli lewej, ale jedna osoba preferuje obie strony w tym samym stopniu.

22. Wnioski dla nauczycieli uczących w IIIb • Jak najczęściej wykorzystywać środki wizualne przekazu, tworzyć prezentacje multimedialne, korzystać z filmów, wizualizować materiał, • W pracy artystycznej nie dbać o efekt lecz o realizację celu poszerzenia i rozwoju obszaru prawej półkuli mózgowej, • Wyzwalać inicjatywę twórczą, stymulować do aktywności. • Przy zadaniach indywidualnych korzystać z analizy ankiety w zakresie określonych stylów indywidualnych uczniów.

23. Kategorie stylów uczenia się wyodrębnione w ankiecie. • Przenikliwy obserwator – (wzrokowiec,lewa półkula)W-L • Lektor filmowy – (słuchowiec,lewa pólkula)S-L • Systematyczny majsterkowicz-(doznaniowiec kinestetyk, lewa półkula)DK-L • Niecierpliwy wizjoner-(wzrokowiec,prawa półkula)W-P • Pianista samouk - (słuchowiec,prawa półkula)S_P • Pomysłowy Dobromir - (doznaniowiec-kinestetyk,prawa pólkula)DK-P

24. Podsumowanie • Znajomość stylów uczenia się i preferencji sensorycznych służy pełniejszemu poznaniu uczniów oraz rozwijaniu ich umiejętności, • Każdy człowiek jest inny – zwykle w preferencjach sensorycznych jest „kombinacją” kilku, • Najefektywniej uczą się ci, którzy potrafią rozwinąć wszystkie style uczenia się, • Warto korzystać ze świadomości własnych możliwości, ale również warto rozwijać i udoskonalać umiejętności, które są najmniej wykorzystywane.

26. Literatura • Atlas efektywnego uczenia (się),nie tylko dla nauczycieli - Małgorzata Taraszkiewicz i Colin Rose • Jak się uczyć? – Jarosław Rudniański • Poznaj style uczenia się swoich uczniów-ankieta dla klas III - Anna Cieślik i Kamil Madeja-Bień (wyd. Nowa era) • Psychologia dla nauczycieli – Dawid Fontana