Prof.as.dr.Agim BINAJ Lenda : Kontabilitet - Analize

1. Prof.as.dr.AgimBINAJLenda: Kontabilitet -Analize Tema V-te: Analizafinanciare ne njesiteekonomikedherendesia e saj a- Raportet e strukturaveteaktivit; shkalla e likuidueshmerise se aktiveve; Raportet e strukturavetepasivit; Raportiipavarsisefinanciare; Ekuilibri midis aktivitdhepasivit; Financimiiaktiveveafatgjata; Aftesiapaguese e pergjithshme; likuiditetiipergjithshem.

2. Në vëmëndje për studentët. Si të dalim mirë në lëndën e kontabilitetit Unë do tju tregoj sekrete që pedagogët e tyre rrallë ua tregojnë studentëve. Prandaj ky seksion emërtohet “Vetëm për studentët”. Nëse pedagogët zbulojnë se unë u kam treguar këto sekrete, me siguri do të ketë shumë letra për pyetje të ndryshme. Marrja e notave të mira nuk është një çështje fati. Nuk ka asnjë sekret për këtë. Gjithashtu, nuk është sekret se kryerja e detyrave (në kohë), vajtja në klasë (rregullisht), gjumi dhe ushtrimet e mjaftueshme, të ngrënit në mënyrën e duhur dhe studimi gjatë gjithë semestrit (dhe jo vetëm në kohën e provimit) do ti përmirësojnë notat tuaja. Por kjo është punë e vështirë. Kështu, ajo që ju dëshironi është mënyra për të marrë nota më të mira duke mos punuar shumë, apo jo? Mirë, kini mëndjen-sekreti është të punoni me zgjuarsi! Nuk është e njëjtë me të qënit i zgjuar, e cila është një çështje fati. Këtu jepet sesi të punoni me zgjuarsi.

3. Hapi 1: Përcaktoni përse lënda e kontabilitetit është e rëndësishme për ju. Së pari, mendoni përse po e bëni këtë lëndë. Cilat janë qëllimet tuaja? A ju intereson me të vërtetë kjo lëndë? A keni motivim të fortë për të mësuar mbi kontabilitetin? Mbase në listën tuaj të karrierrës kontabilisti vjen menjëherë në fund. Mbase synimi juaj është të bëni shumë para. Ose, mbase vini në universitet për të kaluar kohën derisa të trashëgoni pasurinë e familjes. Në çdo rast kjo lëndë është hartuar për ju. Një nga mënyrat më të sigurta për të pasur 1 million dollarë është që të filloni me dhjetë milion dhe të mos dini asgjë nga kontabiliteti dhe drejtimi i biznesit. Nëse ju nuk trashëgoni asnjë pasuri, ju nuk do të bëheni i pasur pa ditur të flisni gjuhën e biznesit. Kontabiliteti është gjuha! Mbase ju dëshironi të filloni një punë më të mirë, por jeni i sigurtë se nuk dëshironi që të jeni kontabilist. Shumë mirë! Kjo lëndë nuk do tju bëj kontabilist. Ajo do t’ju ndihmojë që të kuptoni disa nga “ritualet mistike” të kontabilitetit që jokontabilistëve shpesh u duken të ngatërruara. Çfarëdo lloj pozite drejtimi do të keni në ndonjë organizatë, të jini të sigurtë që do të keni punë me kontabilistët dhe me informacionin kontabël. Ju duhet ta dini se ata mund të kenë një ndikim të madh në jetën tuaj. Shumë organizata e përdorin informacionin kontabël për të vlerësuar punonjësit e tyre për pagat dhe në vendimet për ngritjen e punonjësve në përgjegjësi. Ju duhet të kuptoni sesi ta interpretoni këtë informacion. Ju mbase mund të kuptoni se kontabiliteti nuk është ai që mendoni. Pavarësisht nga fakti, nëse ju do ta doni apo urreni kontabilitetin, vendosni se ajo çka do të merrni nga kjo lëndë do të jetë e dobishme për ju.

4. Hapi 2: Zbuloni atë që pedagogu juaj pret nga ju për këtë lëndë. Më pas verifikojeni këtë me pedagogun tuaj. Nëse jeni me fat, pedagogu juaj do të jetë i ndjeshëm, i dashur, i kujdesshëm, me sens humori, i shkathët, i pëlqen që ti mësojë të tjerët dhe dëshiron që ju të dilni mirë në kurs. Nëse pedagogu juaj është më normal (dhe më pak i përsosur), mbani mend, se pedagogu mbetet pedagog. Dhe si pedagog, ai ka pushtet mbi jetën tuaj. Kështu që, zbuloni se çfarë pret pret jush. Cilat janë qëllimet e tij për lëndën? Çfarë dëshiron që ju të dini ose të jeni të aftë të bëni pasi të përfundoni lëndën? Mbase ai do tjua tregojë (shenjë e mirë), por nëse se bën, pyeteni. Ju duhet të thoni: “Profesor Cilido-qoftë-emri juaj (do të ishte më mirë që të përdorej emri i duhur), Çfarë është e pakëndshme në këtë lëndë?” ky është një zhargon edukimi për “cilat janë qëllimet e kësaj lënde”? Kjo mund të tërheqë vëmendjen e saj, dhe ti japë asaj një ose dy minuta për tu menduar. Ju mbase mund të prisni deri në takimin tjetër të klasës për të marrë përgjigjen tuaj. Sigurohuni që ju dhe pedagogu juaj të kuptoni qëllimet e njëri-tjetrit. Disa pedagogë kontabiliteti presin që të gjithë studentët të bëhen kontabilistë. Nëse ju keni një pedagog të tillë, bëjeni të qartë. i thoni pedagogut tuaj ”Nuk e kam në plan të bëhem llogaritar” (Sigurohuni që të shtoni prapashtesën tar, ose mund të merrni një marrëveshje të shpejtë)zbuloni se çfarë ka në këtë lëndë për ju.

5. Hapi 3: Zbuloni se si do të vlerësoheni. Tani, zbuloni se si do të vlerësoheni. Si teston pedagogu juaj? A është ai tip i vështirë i llojit: Cila është fjala e treta në rreshtin e peste në fajen 211?” Ose, a shikon ai të përgjithshmen, me anë të pyetjeve: “Shpjegoni sesi kontabiliteti ishte instrument në negocimin e traktatit të treta të Versajës në 1623”. A përpiqet ai për hamendësime, ose a janë përgjigjet e shkurtra pikat e tij të dobëta? Cilado qoftë metoda, ju duhet të dini se çfarë pritet nga ju dhe sesi këto pritje kalohen në nota. Nganjëherë do të gjeni ndonjë pedagog ku prtjet të mos jenë të njëjta me mënyrën sesi ai teston dhe vlerëson. Prandaj ju duhet të kuptoni si pritjet e pedagogut dhe vlerësimet. Nëse ato nuk duket se janë të qëndrueshme, atëherë duhet të përcaktoni se çfarë pret pedagogu në të vërtetë. Hapi 4: Mësoni atë që është e rëndësishme. Zbuloni se çfarë ju duhet që të përmbushni qëllimet tuaja dhe pritjet e pedagogëve. Një mësim i madh që ju duhet të mësoni, nëse nuk e keni bërë, është “çfarë merrni nga kontabiliteti (dhe pothuajse çdo gjë tjetër) varet nga ajo që ju sillín në të”.Qëndrimi juaj është i rëndësishëm. Nëse vendosni se diçka ia vlen të mësohet, ju do të gjeni mënyrën për ta mësuar atë. Jo se ju duhet ta mësoni atë, por se ju dëshironi ta bëni. “Dëshiroj” është pjesa më e madhe e të punuarit në mënyrë të zgjuar. Dëshira për të mësuar do të bëjë një rrugë të gjatë duke ju ndihmuar të merrni rezultate të mira. Fatkeqësisht, ajo nuk do të jetë e mjaftueshme derisa ajo që ju dëshironi të mësoni të jetë gjithashtu ajo që pedagogu juaj dëshiron që ju të mësoni. Prandaj, duhet të siguroheni që ju dhe pedagogu juaj të jeni në të njëjtën gjatësi vale. Nëse nuk jeni atëherë flisni me njërit tjetrin. Zbuloni përse pedagogu juaj ka një pikëpamje tjetër. Ju mund të ndryshoni mendimin tuaj mbi atë që është e rëndësishme. Përcaktoni sesi të përqëndroni përpjekjet tuaja. Jo gjithçka në këtë libër ose leksion ka të njëjtën rëndësi. Përqëndrohuni në atë që është më e rëndësishme për ju dhe pedagogun tuaj.

6. Hapi 5: Komunikoni me pedagogun tuaj. Përpiquni të kujtoni se pedagogu juaj është një person. Edhe autorët e këtij libri janë njerëz. Ne kemi gra, fëmijë dhe miq. Shumica e pedagogëve dëshirojnë me të vërtetë që ju të ecni përpara, por ne kemi nevojë për ndihmën tuaj. Pedagogët nuk dinë gjithçka. Në veçanti, ne nuk mund të lexojmë mendjen tuaj. Ju duhet të lejoni pedagogun tuaj të dijë nëse keni ndonjë problem për të kuptuar materialin që ju prisni për të mësuar, duke zbuluar atë që pedagogu pret prej jush, ose të zbuloni sesi të pregatiteni për testet dhe detyrat e tjera. Flisni me pedagogun tuaj mbi problemet që keni me këtë lëndë. Mbani parasysh se pedagogu është qënie njerëzore. Ky është fakulteti juaj. Ministria e mbrojtjes paguan për të. Mos lini askënd që të pengojë që paratë e paguara nga Ministria e Mbrojtjes të hidhen në plehra. Të punuarit me zgjuarsi nënkupton të përcaktoni se çfarë është e rëndësishme dhe të përqëndroni vëmendjen dhe përpjekjet tuaja në këto gjëra. Më pas, mos hiqni vëmendjen nga synimet tuaja. Nëse keni ndonjë problem përballuni me të. Nëse nuk kuptoni diçka në klasë ose në libër, bëni pyetje. Nëse keni frikë të bëni pyetje idiote në klasë, mbani mend më mirë të dukesh idiot në klasë sesa të dukesh idiot në provim. Nëse mendoni se nuk po kapni pikat kyçe, flisni me pedagogun tuaj. Nëse dëshironi të mësoni, ju mund ta bëni atë. Kjo është e gjitha. Përpiquni. Ne mendojmë se kështu lënda e kontabilitetit do të duket më e këndshme dhe eksperienca më fitimprurëse. Sigurisht, ju mund të përpiqeni të kryeni detyrat, të shkoni në klasë, të bëni gjumë dhe ushtrime të mjaftueshme, të hani mjaftueshëm dhe të studioni gjatë gjithë semestrit. Ato në përgjithësi ndihmojnë, megjithëse janë të vështira. Urimet më të mira, jo vetëm në këtë lëndë, por edhe në lëndët e tjera, gjatë gjithë jetës, për të pregatitur atë kapital njerëzor të konkurueshëm në treg me vendet e zhvilluara. Sot, në botë ngulet këmbë shumë në filozofinë e një formimi profesional e civil sa më polivalent duke nxitur dhe krijuar mentalitetin që të mësohemi të mësojmë gjatë gjithë jetës.

7. DHËNIA E LLOGARISË, BILANCI DHE PASQYRAT FINANCIARE Analiza e bilancit dhe pasqyrat financiare ORGANIZIMI I KËTIJ leksioni • Raportet strukturore të aktivit. • Shkalla e likuidueshmërisë së aktiveve. • Raportet strukturore të aktivit. • Raporti i pavarësisë financiare. • Eikulibri mes aktivit dhe pasivit.

8. Çështja 1-rë. Analiza e bilancit dhe e pasqyrave financiare. 1.1. Raportet strukturore të aktivit . Struktura e aktivit të njësisë ekonomike është ngushtësisht i lidhur me llojnë e veprimtarisë së saj. Një njësi ekonomike me sipërmarrje të caktuar përdor përpjestimisht AAGJ me llojnë e aktivitetit.Psh.veprimtaria e prodhimit përdor më shumë A.A.GJata,ndërsa veprimtaria tregëtare më pak. Në bazë të të dhënave të bilancit (me të dhëna përmbledhëse) në njësinë ekonomike “X”, për periudhën ushtrimore 1.01.200X deri më 31.12.200X paraqitet kjo gjendje:

9. Me bilancin dhe pasqyrat financiare, bëhet e mundur analiza financiare e njësisë ekonomike, nëpërmjet këtyre raporteve: 1.2.Shkalla e likuidueshmërisë së aktiveve. Shkalla e likuidueshmërisë së aktiveve shprehet me raportin: Aktivet A.Shkurtra < një vit = Aktive total Sipas bilancit të mësipërm ,ky raport është 11.300/18.600 = 0.607 Shënim:Llogaritet që inventari do të kthehen në likuiditete gjatë më pak se një viti. 1.3. Raportet strukturore të pasivit. Njësisa ekonomike “X” si burim financimi, përveç kapitalit të vet ka përdorur dhe burime të të tretëve. Në rastin tonë detyrimet zënë vëtëm 26.5% të totalit të pasivit, gjë që nuk ka kërcënuar pavarësinë financiare të saj. 1.3.1. Raporti i pavarësisë financiare mund të përcaktohet: a) Kapitalet e veta = 13.676 = 87.7 Kapitalet e veta+detyrimet > 1 vit 13.676 + 1.910

10. b) Raporti i ngarkimit me detyrime përcaktohet: detyrime gjithsej = 4.924 = 0.36 kapitalet e veta 13.676 1.4. Ekuilibret midis Aktivit dhe Pasivit . Analiza e bilancit plotësohet me krahasimet nëpërmjet zërave të aktivit dhe pasivit. Raportet koresponduese tregojnë pikërisht se në ç’masë aktivet garantojnë shlyerjen e detyrimeve. 1.4.1 Financimi i aktiveve të A.Gjata. Normalisht kapitalet e njësisë ekonomike duhet të financojnë tërësisht A.A.GJata. Ekzistenca e një teprice të kapitaleve i siguron njësisë ekonomike një ekuilibër të rëndësishëm midis aktivit dhe pasivit. Ky raport përcaktohet: Kapitale të veta + detyrime > 1 vit = 13.676 + 1.910 = 2,13 Aktive A.Gjata 7.300

11. Kur ky raport është më > 1, parimi i ekuilibrit financiar minimum është i arritur dhe kjo flet për siguri në aktivitetin e biznesit. Në njësinë ekonomike “X” ky raport është 2,13, që tregon se kjo njësi ka siguri në ecurinë e aktivitetit të saj. 1.4.2 Aftësia paguese e përgjithshëme. Në njësinë ekonomike “X” ky tregues paraqitet: App = aktivet = 18.600 = 3.77 detyrimet 4.924 Një raport > 1, tenton të sigurojë kreditorët. Në rastin tonë ky raport është 3.77. Kjo do të thotë që njësia ekonomike siguron maksimalisht shlyerjen e detyrimeve të kreditorëve,si nëpërmjet gjendjes së parave në arkë dhe bankë,ashtu dhe nëpërmjet gjendjes së mallrave. 1.4.3. Likuiditeti i përgjithëm. Njësinë ekonomike duhet të jetë në gjendje të likuidojë (paguajë) detyrimet e saj në afatet e vendosura në marrëveshjet dy palëshe dhe shumëpalëshe të bëra për këtë qëllim.

12. Likuiditeti i njësisë ekonomike “X”paraqitet: Likuiditeti i përgjithshëm. Aktive qarkulluese < një vit = 11.300 = 3.75 detyrime < një vit 3.014 Në pamjen e parë ky raport duket shumë pozitiv, por ka edhe rreziqe brenda, sepse mund të verë në likuidim të shpejtë rezervat(gjëndjet e inventarit) për t’u bërë ballë detyrimeve afashkurtra. Prandaj është më e udhës që në këtë raport të përjashtohen rezervat(inventaret) dhe të ndërtohet një raport që quhet “Likuiditet i reduktuar”, i cili përcaktohet: Disponibilitete + Kërkesat < një vit = 300+ 4.000 = 1.426 detyrimet e kërkueshme < një vit 3.014 Në rastin tonë ky raport është pozitiv, siguron kreditorët (furnitorët) eventualë. Në rast se ky raport do të dilte < 1, shpreh vështirësi për të paguar kreditorët, por në anën tjetër mund të tregojë që njësia ekonomike,zotëron mjaft mirë artin e administrimit tëthesarit të saj.Kjo do të thotë të përdorësh burimet e të tretëve pë të zhvilluar aktivitetin e biznesit. Likuiditeti i menjëhershëm = Disponibilitete = 4.000 = 1.327 Detyrime < një vit 3.014 Edhe ky raport është >1, gjë që tregon për një administrim të mirë të thesarit të njësisë ekonomike “X”.

13. 1.4.4. Treguesi i pavarsisë financiare. Kapitali i vet - Fitimin e pashpërndar = Totalin e Aktivit 13.676.500 - 4.151.500 = 9.525.000 * 100 = 51,2% 18.600.000 18.600.000 Nëpërmjet këtij raporti njësia ekonomike nxjerr këto konkluzione: • Deri në 33%, struktura financiare është e rëndë ose kritike. • Nga 33% deri në 66% struktura financiare është normale. • Mbi 66% struktura financiare është e mirë. Në rastin e njësisë ekonomike “X” ky raport është 51.2% që thotë se ekziston një strukturë normale financiare.