Recensie ARKrapport publiek ondernemerschap

1. Recensie ARKrapport publiek ondernemerschap Tweede college Advanced course on governance

2. systematiek • Normen in regelgeving en codes • Cases • Meerwaarde-analyse i.o.m pretentie van inventariserend, signalerend, problematiserend

3. Maar ook……. • Normerend • Dichttimmerend • Aanbevelend Wat in strijd is met problematiserend …..

4. Referentiekader ARK • Blijkt uit de kleine woordjes: “er is nog weinig gecodificeerd” of “het ontbreekt nog aan een eenduidig normenkader” Mijn interpretatie: • ARK is een ongelofelijke regelneef en houdt niet van complexiteit

5. Relevante Europese omgeving • Transparantierichtlijn, nader uitgewerkt in mededingingswet • Verbod op staatssteun • Dienstenrichtlijn

6. Meerwaardebegrippen ARK • Financieel • Cultureel • Kruisbestuiving • Voor samenleving

7. synergie • De baten van de gecombineerde activiteit zijn groter dan de som van de baten van de afzonderlijke activiteiten dan wel • De kosten van de gecombineerde activiteit zijn geringer dan de som van de kosten van de afzonderlijke activiteiten

8. Hybride organisatie • Voert publieke taak uit en verricht commerciële activiteiten • Kan publiekrechtelijke of privaatrechtelijke rechtspersoon zijn

9. Hybride Organisaties:Wat zijn hybride organisaties? • Organisaties die producten in vorm van goederen of diensten voortbrengen zowel vanuit publiekrechtelijke als vanuit privaatrechtelijke relaties. • Staan in de “twilight zone” tussen publiek en privaat. • Geen zuivere vormen.

10. Hybride Organisaties:Cultuur als zingevingspatroon • Zingeving heeft betrekking op eigen existentie en de existentie van de naaste • Cultuur bestaat uit waarden Waarden – Oordelen goed – slecht mooi – lelijk nuttig – nutteloos • Cultuur kent uitdrukkingen in: Gebouwen, voorwerpen, handelingen, organisaties

11. Hybride Organisaties:Waarden • Deel hiërarchisch geordend • Deels overlappend • Deels onderling strijdig • Geen deductief “logisch” schema • Dilemma’s ontstaan als er geen handeling is te bedenken, die in overeenstemming is met alle relevante waarden • Dilemma’s zijn normaal • Waarden hebben algemene werking, maar confrontatie van waarden heeft specifieke werking in concrete situatie.

12. Hybride Organisaties:Schema’s van waarden • Paradigma’s / Frames of Reference • Basic Belief Systems • Ontologische Waarden tot alle kwaad geneigd • De mens is : of een goedertieren wezen mits bevrijd uit kluisters van vervreemding van God gegeven gezag • De overheid is: of het kleinste kwaad

13. Hybride Organisaties:Cultuur van publiek domein • Geen winstbejag, salaris is genoeg. • Eer is belangrijk. • Het dienen van het algemeen belang staat centraal. • Deceive for the sake of the task. • Zorg dat je niet op onwaarheid bent te betrappen. • Pessimisme is normaal. • Zorg voor fatalistische blik.

14. Hybride Organisaties:Cultuur van de markt • Winststreven is driving force. • Rentabiliteit is belangrijk. • Gaan voor je eigen belang is legitiem. • Contract = Contract • Wees betrouwbaar tegenover duurzame relaties. • Calculeer risico’s. • Optimisme is “must”. • Maakbaarheid is verondersteld.

15. Hybride Organisaties:Combinatie van waarden en culturen? • Bijvoorbeeld Martin Simon en Jane Jacobs • Culturen van publiek en privaat domein zijn tegenstrijdig • Dus: De hybride organisatie is cultureel labiel. • Rapport Commissie Cohen: Verbied de hybride organisatie • Geen wetenschappelijke onderbouwing. Een politieke en ideologische discussie.

16. Hybride Organisaties:Ethical Systems or Moral SyndromesJane Jacobs

17. Hybride Organisaties:Taak- en Marktorganisaties

18. taakorganisatie • Politieke principaal • Taak • Waarden taakorganisatie: dienstbaarheid • Karakter “ : weerloos • Plicht principaal: zorgzaamheid • Taakorganisatie kan wel relaties onderhouden met derden, maar relatie is bepaald door principaal

19. onderscheid • Productorganisatie bepaalt zelf de specificaties van haar producten • Capaciteitsorganisatie biedt capaciteit aan maar laat specificaties door opdrachtgever bepalen • Aan de buitenkant kun je niet zien wie wat is • Gedachtenloos combineren van beide leidt tot ellende

20. T M T M P P O C O C marktorganisatie/capaciteitfunctie marktorganisatie/productfunctie T M T M P O P C C O taakorganisaties/productfunctie taakorganisatie/capaciteitfunctie

21. Hybride Organisaties:Transformatie van taak- naar marktorganisatie: hybridisering • Oorzaak vaak of bezuiniging of emancipatie. • Ontstaan van culturele spanningen. • Ontstaan van managementspanningen. • Ontstaan van taakverdrijving door de markt.

22. culturele spanningen • Dienen van principaal niet altijd te verenigen met contractuele betrouwbaarheid (contracten politie met gemeenten) • Waardendilemma’s

23. managementspanningen • Dreiging van : “markt drijft taak uit” verklaring: marktactiviteit vaak leuker en profijtelijker dan taakvervulling • Dreiging van verkeerde menging functies rond capaciteit- en productfunctie

24. BO TO BO TO K BO K TO Kanteling van TO naar MO uitg 100 RBD 100 uitg 100 RBD 90 I(vD) 10 100 100 uitg 105 RBD 90 I 15 105 105 uitg 125 RBD 85 I 40 125 125 uitg 150 RBD 85 I 65 150 150 BO K TO MO MO BO K

25. Voorbeeld van een hybride organisatie

26. Scheidingsstrategie - Zuivere vorm - Aparte rechtspersonen - Chinese walls - Twee culturen - Lege holding verbindt - Immuun naar buiten Synergiestrategie - Gemengde vorm - 1 enkele rechtspersoon - Integratie incentives - Creoolse cultuur - Echte leiding - Leervermogen optimaliseren Hybride Organisaties:Strategie binnen hybriden

27. Hybride Organisaties:Kritiek aan hybriden • Simon beschouwt functietransformatie als “zondenval” en hybriditeit als onwenselijk. • Cohen stelt dat het onmogelijk is om voldoende waarborgen te scheppen om valse concurrentie te verhinderen en dat hybriditeit daarom onwenselijk is.

28. Hybride Organisaties:Gevaren van hybriden? • Centrifugale tendenties als gevolg van ambivalenties in organisatiecultuur: 'eilandvorming' door langs elkaar schurende subculturen; • Loyaliteitsconflicten als gevolg van 'double binds': meerdere opdrachtgevers die concurrerende of strijdige belangen vertegenwoordigen; • Taakverwaarlozing door de werking van de organisatorische 'Wet van Gresham': 'bad (market) activities drive out good (task) activities'; • Perverse beïnvloeding indien men toezicht houdt op organisaties die in een marktrelatie tevens klant of leverancier zijn; • Concurrentievervalsing: kostprijsvervalsing, prijsdumping, kruissubsidies, gedwongen winkelnering, afzetgaranties en monopolievorming. • Wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt!

29. Hybride Organisaties:Positie Roel in ‘t Veld I • Aangezien er vele duizenden hybride organisaties bestaan, zal een verbod grote schaden veroorzaken. • Beter is het na te gaan, of een stabiele cultuur van hybride organisaties is te ontwikkelen. • Condities voor stabiele cultuur: - Nobelste waarden uit beide domeinen verenigen - Meervoudige verantwoording - Homogene juridische relaties - Superieur leervermogen

30. Nobelste waarden verenigen • Contractuele betrouwbaarheid verenigen met algemeen belang dienen • Wordt steeds moeilijker naarmate men dichter in de buurt van politieke hectiek verkeert • Gaat wel goed in de luwte van de politiek

31. Meervoudige verantwoording • Naast verticale ook horizontale verantwoording: Bench marking Klanten panels Publicatie performance Visitatie INK Openbare certificering

32. Homogenisering juridisch regiem • Waarom niet uitsluitend gebruik gemaakt van privaat recht? • Bijvoorbeeld: overheid geeft geen subsidie meer aan universiteiten en scholen maar sluit een gewoon contract

33. Superieur leervermogen • De hybride moet sneller leren dan haar omgeving, want ze blijft altijd verdacht • Anticipatievermogen sterk ontwikkelen

34. Hybride Organisaties:Positie Roel in ‘t Veld II • In de wereld van statica, ordening, inrichting domineert wellicht het scheidingsbeginsel. • In de wereld van dynamica, innovatie is klontering of samenballing vaak noodzakelijk.