Dr Dietmar Petersohn Laboratorium Berliner Wasserbetriebe

1. Pobieranie prób podczas i po zakończeniu dezynfekcji wody do spożycia oraz materiałów budowlanych użytych do jej rozprowadzania Dr Dietmar Petersohn Laboratorium Berliner Wasserbetriebe

2. Pobieranie prób podczas dezynfekcji wody do spożycia • Pobieranie prób zgodnie z zaleceniami Agencji Środowiska (UBA) oraz ocena wyników na podstawie wybranych parametrów • Dokumentacja próbobrania

3. Pobieranie prób wody Do pobierania prób wody stosuje się specjalne krany (bez dysz, gumowych i/lub plastikowych uszczelnień etc.). Jeżeli spełnione są wszystkie zapisy Zasad Technicznych, w szczególności DIN 1988, istnieje gwarancja, że spełnione są wymagania określone aktami prawnymi w sprawie jakości wody do spożycia w instalacji wodociągowej od punktu dostawy do punktu użycia. 3

4. Dezynfekcja rur • Środki chemiczne o pożądanym działaniu • - Nadtlenek wodoru, H2O2 • - Nadmanganian potasu, KMnO4 • - Podchloryn sodu, NaOCl • - Podchloryn wapnia, Ca(OCl)2 • - Dwutlenek chloru, ClO2 • Wszystkie środki dezynfekujące zaopatrzone są w instrukcję użycia. W szczególności przestrzegać należy przepisów o materiałach niebezpiecznych. 4

5. Dezynfekcja rur • Dezynfekcja wodociągu podczas eksploatacji • Wymagania ustawy o wodzie do spożycia w Niemczech – TrinkwV: • Maksymalne stężenie dwutlenku chloru podczas aplikacji: 0,3 mg/l • Maksymalne stężenie dwutlenku chloru w wodociągu: 0,2 mg/l 5

6. Pobieranie prób wody do analiz mikrobiologicznych Butelki wypełnione do 5/6 objętości zdezynfekowaną wodą z dodatkiem 0,2% roztworu tiosiarczanu sodu (1ml do 1l pobranej wody) właściwy transport i przechowywanie próby 6

7. Mierzenie na miejscu stężenia środków dezynfekcyjnych 7

8. BADANIE KOLORYMETRYCZNE Proste i bezpieczne w obsłudze; polega na dodaniu specjalnych tabletek do prób wody Tabletki opakowane są pojedynczo w folię i zwierają wszystkie konieczne związki we właściwych proporcjach Optyczne porównanie koloru i/lub głębokości odcienia w świetle słonecznym z użyciem wzorców (kolorowych dysków) Jako wzorców używa się jednorodnie zabarwionych, polerowanych dysków szklanych 8

9. Zastosowanie kolorowych dysków lub fotometrów 9

10. Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna) • ■ Materiał, z którego wykonano instalację, temperatura • ■ Przyłącza do innych instalacji • ■ Przyłącza do instalacji wody nie przeznaczonej do spożycia (np. systemu grzewczego) • ■ Czas stagnacji (zwyczaje konsumpcyjne) • ■ Pustostany • ■ Prace przeprowadzane na instalacji wodociągowej

11. Czynniki, które mogą mieć wpływ na zmianę stanu chemicznego wody do spożycia w instalacji wodociągowej (lista kontrolna) • Niewłaściwe i niewłaściwie eksploatowane urządzenia doczyszczające (np. wymieniacz jonów, urządzenie regulujące zawartość fosforanów) • Ogrzewanie się rur z zimną wodą od niewłaściwie zaizolowanych rur z wodą ciepłą • Stare urządzenia AGD (zmywarki, pralki) bez armatury zabezpieczającej • Pustostany w domach wielorodzinnych, których instalacja została opróżniona, ale nie zamknięta właściwą armaturą (zawory, baterie, krany, etc.)

12. Czynniki mające wpływ na stężenie metali w instalacjach domowych • Materiały zastosowane przez dostawcę wody (ich wiek) • Warunki eksploatacji (czas przepływu i stagnacji, zachowania konsumpcyjne • Stan fizykochemiczny wody do spożycia

13. Zalecenia Federalnej Agencji Środowiska (UBA) zgodne z wytycznymi komisji ds. wody do spożycia przy Federalnym Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej Frau Dipl.-Chem. N. Matz, Berliner Wasserbetriebe

14. Ocena jakości wody do spożycia na podstawie parametrów • Parametr: Zalecana procedura próbobrania • Ołów - próba losowa • Miedź - stopniowa próba stagnacyjna • Nikiel

15. Stopniowa próba stagnacyjna (1) • Z kranu, gdzie zazwyczaj czerpie się wodę do spożycia, spuszcza się wodę aż do osiągnięcia jakości wody dostarczanej przez dostawcę • Pobiera się próbę płynącej wody pojemności 1l (próba S-0) • Po spuszczeniu wody z kranu przez okres „t” jest on zamykany na 4, a co najmniej 2 godziny. Należy zagwarantować, aby w tym czasie nie pobierano wody z tego kranu. • Po upływie czasu stagnacji i bez dalszych procedur pobiera się kolejno dwie jednolitrowe próby (próby S-1 i S-2)

16. Stopniowa próba stagnacyjna (2) Pomiar parametrów: ołowiu, miedzi i niklu Przeliczenie czasu, jeżeli okres stagnacji był krótszy, niż 4 godziny. Stężenie oblicza się przy założeniu czasu 4h. Jeżeli stężenie w próbie po czterogodzinnej stagnacji nie przekracza wartości parametrycznych, przekroczenie średniej wartości tygodniowej jest niemożliwe. Ocena wyników

17. Ocena wyników 4-godzinny czas stagnacji jako czynnik podstawowy Stężenie metali nie przekracza wartości granicznych wg niemieckiej ustawy o wodzie do spożycia – TrinkwV Przekroczenie średniej wartości tygodniowej nieprawdopodobne

18. Kontrola nowych instalacji Ograniczenie stosowania wg DIN 50930 część 6 Monitoring stężenia ołowiu, miedzi, niklu

19. Ograniczenia stosowania wg DIN 50930-6 Wpływ na stan wody do spożycia

24. Szczegóły, kuchnia Temperatura °C Miedź µg/l Rinse Raum 4254 S - 0 22,0 2.300 2.400 Rinse Raum 4254 S – 1 2.400 Rinse Raum 4254 S - 2 22,4 2.600 Rinse Raum 4201 S - 0 2.400 Rinse Raum 4201 S - 1 1.900 Rinse Raum 4201 S - 2 24,0 3.000 Rinse Raum 4030 S - 0 3.000 Rinse Raum 4030 S - 1 2.400 Rinse Raum 4030 S - 2 20 Min 25 Min 30 Min 22,2 1.700 Rinse Raum 4254 S - 0 20,5 330 Rinse Raum 4201 S - 1 22,9 1.700 Rinse Raum 4030 S - 2

25. Wybrane parametry badane w instalacjach domowych Temperatura Ołów Miedź Nikiel Żelazo Parametry mikrobiologiczne

26. Wyraźne oznaczenie miejsca próbobrania

28. Karta kontrolna do próbobrania • Materiał, z którego wykonano instalację • Temperatura • Podłączenia do własnych źródeł zasilania (w wodę) • Podłączenia do urządzeń nie związanych z wodą do spożycia (np. system grzewczy, etc.) • Urządzenia doczyszczające • Czas stagnacji. Punkty końcowe w domowej instalacji wodociągowej • Prace wykonane na instalacji wody do spożycia w ciągu ostatnich kilku tygodni

29. Dziękuję Państwu za uwagę