310 likes | 1.69k Views
ÜSLÜ SAYILAR. TANIM ÜSLÜ İFADELERİN ÖZELLİKLERİ ÜSLÜ İFADELERİN KUVVETLERİ ÜSLÜ İFADELERDE DÖRT İŞLEM a)Toplama b)Çıkarma c)Çarpma d)Bölme. Üslü sayı ne demektir? Ne işe yarar?.
E N D
ÜSLÜ SAYILAR • TANIM • ÜSLÜ İFADELERİN ÖZELLİKLERİ • ÜSLÜ İFADELERİN KUVVETLERİ • ÜSLÜ İFADELERDE DÖRT İŞLEM a)Toplama b)Çıkarma c)Çarpma d)Bölme
Üslü sayı ne demektir? Ne işe yarar? • Nasıl ki çarpma işlemi, toplama işleminin kısaltılmış, kolaylaştırılmış haliyse, üslü sayı da çarpma işleminin gösterimde kısaltılmış halidir. • Tabi her çarpma işlemini kısaltılmış olarak gösteremeyiz. • Kısaltma dediğimiz olayı daha detaylı açıklayalım. • 2+2+2 işlemi 3 tane 2 nin çarpımı anlamına gelir.Yani, aynı sayılar toplanacağında çarpma işlemi yapılır. • Buna benzer olarak 2×2x2= 3 tane 2 ninçarpımıdır.Bunu kısaca aşağıdaki gibi gösterebiliriz. 2×2x2 = 23 • Üslü sayılar asıl burada ön plana çıkıyor.Sayı adeti • çoğaldığında gösterim de zordur.Bu yüzden üslü sayıları kullanırız.
Matematik diliyle ifade edecek olursak; (a)reel sayı ve (m) bir pozitif tamsayı olmak üzere;a m ifadesi, m tane (a) nın çarpımını gösterir. a m= a. a . a...a şeklinde gösterilir. Örnekler: 23 = 2 . 2 . 2 =852= 5 . 5 = 25
ÜSLÜ SAYILARIN ÖZELLİKLERİ • Sıfırdan farklı bir sayını sıfırıncı kuvveti 1’e eşittir. • a0 =1 Örnek: 30= 1 • 00 tanımsızdır. • (am)n = (an)m = am×n • Bir sayının birinci kuvveti kendisine eşittir.a1 = a Örnek: 21=2
Üslü sayıların kuvvetleri • Pozitif sayıların her kuvveti pozitiftir. • Negatif sayıların çift kuvvetleri pozitif sonucu verir. • Negatif sayıların tek kuvveti negatif sonucu verir.
Örneklerde görüldüğü gibi 10 un negatif kuvvetleri bize bir ondalık sayıyı ifade eder. • 10 un her kuvveti bir ondalık basamak ifade eder. • Bunları biz sonunda sıfır olan ve ondalık olan her sayıda kullanabiliriz. Eğer sayının sonunda sıfır varsa 10 un kuvvetleri pozitif olur. • Ondalık sayılarda ise 10 un kuvvetleri negatif olur.Virgülden sonra kaç basamak varsa 10 un üzerine o kadar negatif kuvvet yazılır.
Üslü Sayılarda Toplama ve Çıkarma: • x × an + y × an – z × an = (x + y – z) × an Örnek: 13a5 –8a5 + a5toplamının sonucu nedir? Çözüm: a5’lerin katsayılarını toplayalım. (3-8+1)a5= 4a5
Üslü Sayılarda Çarpma: 1)Tabanları aynı üsleri farklı olan üslü ifadeler çarpılırken ortak taban, taban olarak alınır. Üsler toplanıp üs olarak yazılır. am .an = am+n 2)Tabanları farklı üsleri aynı olan üslü ifadeler çarpılırken tabanlar çarpılıp taban olarak yazılır ortak üs, üs olarak yazılır. am. bm = (a+b)m 3)Tabanları ve üsleri farklı olan üslü ifadeler çarpılırken, önce kuvvetler alınır sonra çarpma işlemi yapılır. Örnek: 23 . 52= 8 . 25 = 200
Üslü Sayılarda Bölme: • Tabanları aynı üsleri farklı olan üslü ifadeler bölünürken ortak taban, taban olarak alınır, üsler çıkarılıp üs olarak yazılır. am - an = am – n Örnek: 28-25= 23 = 8 • Tabanları farklı üsleri aynı üslü ifadeler bölünürken; tabanlar bölünüp taban olarak alınır. Ortak üs üs olarak yazılır. • Tabanları ve üsleri farklı olan üslü ifadeler bölünürken tabanlar bölünüp önce kuvvetler açılır sonra bölme işlemi yapılır.
Üslü Sayılarda Bilimsel Gösterim Üslü sayılarda 1<a<10 arasında olacak şekilde 1 de dahil olmak üzere a.10n şeklinde gösterime bilimsel gösterim denir. Örnek: Verilen sayıların bilimsel gösterimlerini yazalım. 30000 bilimsel gösterimi 3.104 3800 bilimsel gösterimi 3,8.103 0,000056 bilimsel gösterimi 5,6.10-5 0,000000002 bilimsel gösterimi 2.10-9
KAZANIMLAR • Tam sayıların, tam sayı kuvvetlerini hesaplar, üslü ifade şeklinde yazar. • Sayıların ondalık gösterimlerini 10’un tam sayı kuvvetlerini kullanarak çözümler. • Üslü ifadelerle ilgili temel kuralları anlar, birbirine denk ifadeler oluşturur. • Sayıları 10’un farklı tam sayı kuvvetlerini kullanarak ifade eder. • Çok büyük ve çok küçük sayıları bilimsel gösterimle ifade eder ve karşılaştırır.
KAYNAKLAR • http://www.matematikdersim.com • http://www.matakademi.net • http://www.matematik.tc
FATMADURUİLKÖĞRETİM MATEMATİK ÖĞRETMENLİĞİGECE-2/B 110404064ÜSLÜ İFADELER