W jakim zakresie nauczyciele w swojej pracy posługuje się sumieniem?

1. W jakim zakresie nauczyciele w swojej pracy posługuje się sumieniem? Badanie zrealizowane do celów konkursu społecznego „ Rzecz o czystym sumieniu i czystych papierach”.

2. Projekt pt. „Rzecz o czystych papierach i czystym sumieniu” W lutym 2010 roku ogłoszony został konkurs społeczny „Rzecz o czystych papierach i czystym sumieniu”. W związku z nim 3 uczennice klasy II h Liceum Ogólnokształcącego im. Antoniego Osuchowskiego, przeprowadziły badanie poprzez zadanie kilkunastu pytań nauczycielom, uczniom oraz osobom dorosłym. Wyniki mają na celu określenie, w jakim stopniu nauczyciele w swojej pracy posługują się sumieniem oraz jak ich poczynania postrzegane są przez uczniów i dorosłych.

3. Krótka charakterystyka respondentów. • W badaniu wzięło udział 29 nauczycieli : 15 gimnazjalnych i 14 z Liceum Ogólnokształcącego . • Wyniki zestawiono z wypowiedziami 47 uczniów i 25 dorosłych, z których 84 % jest rodzicami dziecka w wieku szkolnym. • Ankiety były wypełniane w marcu/ kwietniu 2010 roku.

4. Czy nauczyciel w swojej pracy boryka się z problemami natury etycznej?

5. Analiza do pyt.1 • Badanie ujawniło, że stosunek nauczycieli oceniających swoją pracę jako sprawiającą trudności natury etycznej jest identyczny (48 %) jak pracowników oświaty, którzy nie dostrzegają w swojej pracy takich problemów. • Wśród rodziców oraz uczniów panuje pogląd, że nauczyciele borykają się z takowymi problemami, w każdej z grup ok. 80% odpowiada twierdząco.

6. Czy nauczyciel stanowi wzorzec moralny?

7. Analiza pyt. 2 • Pytanie to miało na celu sprawdzenie czy nauczyciele czują się autorytetami dla młodzieży, którą uczą oraz jak ta kwestia oceniana jest przez grupę kontrolną. • Okazuje się, że niespełna ¾ przebadanych nauczycieli uważa się za wzorzec dla młodzieży jednakże tylko 55 % młodych ludzi uważa nauczyciela za wzorzec moralny, przy czym wśród dorosłych jest to 80%. • Uważam, że jest to bardzo ważna kwestia, stawiająca kilka pytań. Dlaczego nie wszyscy nauczyciele mają poczucie autorytetu, skąd tak niewielki odsetek uczniów dopatrujących się w osobie nauczyciela, wzorca moralnego i wreszcie, co się stało z polską szkołą na przestrzeni lat, że powstała taka rozbieżność między wypowiedziami uczniów a dorosłych.

8. Wypowiedzi dotyczące wzorca moralnego, jakim jest osoba nauczyciela: • „Nauczycieli z powołania jest niewielu, to właśnie tacy postępują wobec ucznia uczciwie i stanowią dla ucznia autorytet, ci natomiast również odnoszą się do takiego nauczyciela moralnie, działa to w dwie strony” - uczeń LO, lat 18 „Autorytet został perfekcyjnie obalony, nauczyciel może stać się wzorcem dla ucznia w wyniku indywidualnej współpracy, gdy nawiązuje się porozumienie, dążenie do jednego celu, ale to nie jest reguła” -nauczyciel , lat 47, 20 lat stażu

9. Czy osobista sympatia ma wpływ na ocenę ucznia?

10. Analiza pyt. 3 • Pytanie to ujawniło olbrzymi dyskurs pomiędzy opiniami nauczycieli a odczuciami uczniów i rodziców, bowiem kierowanie się sympatiami osobistymi w ocenianiu potwierdza 13% nauczycieli, w odczuciu uczniów, jest odwrotnie, bowiem 83 % zapytanych uważa, że nauczyciele kierują się osobistymi sympatiami, w przypadku dorosłych jest to aż 92 % . • Co ciekawe, w wypowiedziach wielu uczniów powtarza się stwierdzenie, iż nauczyciele w ocenianiu są nieobiektywni i na ocenę wpływ mają nieobiektywne czynniki.

11. Czy uczeń w szczególnie trudnej sytuacji powinien być traktowany wyjątkowo?

12. Analiza do pytania 4 • Okazuje się, że zdecydowana większość nauczycieli (aż 83 %) uważa, że uczeń będący w szczególnie trudnej sytuacji powinien być traktowany wyjątkowo, odmienne zdanie prezentują uczniowie, bowiem twierdząco odpowiedziało 64 %. Zdanie dorosłych zbliżone jest opinii nauczycieli – 80 % uważa, ze uczniowie w trudnej sytuacji powinni być traktowani w szczególny sposób.

13. Czy nauczyciel ma prawo do prezentowania swoich opinii wśród uczniów?

14. Czy nauczyciel zmienia zdanie na temat ucznia o odmiennych poglądach?

15. Czy przełożony nauczyciela może wpływać na jego poglądy ?

16. Prezentowanie własnego zdania przez nauczyciela oraz zmiana stosunku do ucznia o innej opinii. • Po analizie 2 poprzednich pytań okazuje się, że większość nauczycieli (48%) ma prawo do otwartego prezentowania swoich opinii, taki sam wynik zaobserwowany został u dorosłych ankietowanych, natomiast wśród uczniów aż 72% uczniów nie widzi w tym nic złego. • Proporcje układają się całkowicie odmiennie przy pytaniu, czy nauczyciel zmienia stosunek do ucznia o odmiennym zdaniu. Jedynie 4 % nauczycieli deklaruje inne traktowanie takiego ucznia, jednak 48 % dorosłych i 74% uczniów odpowiedziało twierdząco na pytanie, czy nauczyciel zmienia traktowanie ucznia o odmiennych poglądach. • Pytając o wpływ przełożonego na poglądy wygłaszane przez nauczyciela, odpowiedzi kształtowały się następująco 17 : % nauczycieli uważa, że może to mieć miejsce, wśród uczniów jest to 24 % a dorosłych – 36 % ankietowanych.

17. Czy zadanie bardzo czasochłonnej pracy na następny dzień, wiążącej się ze skrajnie małą ilością snu, jest czymś nieetycznym?

18. Czy stosowanie w szkole kar cielesnych było słusznym i należy do nich powrócić?

19. Analiza • Zapytani nauczyciele o stosunek do zadawania bardzo czasochłonnej pracy na następny dzień odpowiadają, iż jest to nieetyczne w 86% ankietowanych. • Przy zapytaniu wszystkich grup o stosunek do kar cielesnych w szkołach, okazuje się , że za przywróceniem takiego systemu kar opowiada się 4 % nauczycieli, 34% uczniów i aż 60 % dorosłych ankietowanych.

20. Czy odpłatne konkursy są czymś właściwym?

21. Czy udzielanie korepetycji swoim szkolnym uczniom jest nieetyczne ?

22. Czy pomoc w przygotowaniu pracy pisemnej na konkurs jest etyczna?

23. Analiza • Zapytałyśmy wszystkie badane grupy o ich zdanie na temat pomocy nauczyciela w przygotowaniu pracy pisemnej na konkurs/ olimpiadę. Okazuje się, że 89% nauczycieli widzi w tym coś niewłaściwego, tak samo odpowiedziało 76 % uczniów i jedynie 36% zapytanych dorosłych. • Pytając o udzielanie korepetycji swoim szkolny uczniom okazuje się, że aż 86 % nauczycieli widzi w tym coś niewłaściwego, zdanie to podziela 55% uczniów i 52 % dorosłych.

24. Czy homoseksualista lub osoba w znacznym stopniu niepełnosprawna może być nauczycielem?

25. Czy miałbyś coś przeciwko, by Twoim nauczycielem/ nauczycielem Pańskiego dziecka była osoba niepełnosprawna w znacznym stopniu/ homoseksualista?

26. Czy osoba w znacznym stopniu niepełnosprawna/ homoseksualista może być nauczycielem ? • Ankietowani odpowiadając na to pytanie, w większości odpowiada ja twierdząco, wśród nauczycieli jest to 69% , w grupie uczniów 64 % i 72 % dorosłych. Zaznaczając odpowiedź ‘w zależności od okoliczności’ w każdym przypadku pojawiał się komentarz, że osoba niepełnosprawna tak, ale nauczycielem nie powinien być homoseksualista. • Grupa uczniów zapytana czy miałaby coś przeciwko, by jej nauczycielem była osoba niepełnosprawna/ homoseksualista 20% uczniów odpowiada twierdząco. Podobny wynik uzyskany został przy pytaniu dorosłych, czy mieliby coś przeciwko by nauczycielem ich dziecka był homoseksualista/ osoba niepełnosprawna w znacznym stopniu 21% ankietowanych twierdzi, że tak.

27. Czy ‘ściąganie’ jest czymś nieetycznym?

28. Czy ściąganie jest etyczne? • Zapytałyśmy wszystkich naszych respondentów o pogląd na temat popularnego ‘ściągania’. Okazuje się, że 90 % nauczycieli uważa to za coś nieetycznego, zdanie to podziela jedynie 23% uczniów i 24 % rodziców.

29. Czy nauczyciele korzystają podczas lekcji z gotowych materiałów dostępnych w Internecie?

30. Czy korzystanie przez nauczyciela z gotowych materiałów opublikowanych w internecie jest czymś etycznym?

31. Korzystanie przez nauczycieli z materiałów opublikowanych w internecie. • Wśród nauczycieli 41 % deklaruje, że podczas lekcji korzysta z materiałów opublikowanych w Internecie. • Chcąc dowiedzieć się, jak postrzegane jest to przez społeczeństwo, zapytałyśmy wszystkie grupy, czy postępowanie to uważają za etyczne. Odpowiedzi kształtują się następująco : 83% nauczycieli uważa, że tak, zdanie to podziela jedynie 53 % uczniów i zaledwie 40 % dorsłych.

32. Czy wybierając zawód nauczyciela, młodzi ludzie zastanawiają się nad możliwymi problemami natury etycznej?

33. Czy studia pedagogiczne kładą odpowiedni nacisk na umiejętność etycznego postępowania nauczyciela w szkole

34. Przygotowanie do zawodu ze strony etycznej • Nauczyciele zostali zapytani, czy przed podjęciem studiów pedagogicznych zastanawiali się nad możliwymi trudnościami natury etycznej. Zdania były bardzo zbliżone, 48 % ankietowanych odpowiedziało twierdząco. • Przy pytaniu, czy studia pedagogiczne dostatecznie przygotowują do etycznego postępowania w szkole, jedynie 17 % odpowiedziało twierdząco.

35. PODSUMOWANIE • Analizując zebrane ankiety, ujawnionych zostało kilka nurtujących kwestii. • Nauczyciele nie potwierdzają licznych trudności natury moralnej w swojej pracy, mimo, iż ta przez społeczeństwo tak właśnie jest odbierana. • Najważniejszą kwestią, która została wyeksponowana w badaniach jest – postrzegania nauczyciela jako wzorca moralnego. • Niespełna ¾ nauczycieli uważa się za wzór dla młodzieży, już te dane wskazują na jakowyś problem, co gorsza jedynie z ankietowanych młodych ludzi uważa nauczyciela za autorytet. Uważam, że są to niepokojące dane, ponieważ trudno mówić o dyscyplinie i dobrym szkolnictwie w przypadku gdy nie wszyscy nauczyciele mają świadomość , że rodzice oczekują, iż będą oni autorytetami dla ich dzieci. Tym bardziej zatrważające jest, że tak wielu młodych ludzi nie dostrzegałoby autorytetu w osobie nauczyciela.

36. Podsumowanie c.d. • Nauczyciele podkreślają również, że studia nie kładą odpowiedniego nacisku na przygotowanie do możliwych problemów natury etycznej w pracy. • Ogromny dyskurs ujawniony został podczas pytań o obiektywność w ocenianiu prac przez nauczycieli, można domniemywać, że rozbieżność ta bierze się z samousprawiedliwień uczniów i ich rodziców, mimo wszystko jednak uważam, że należy zatrzymać się nad tą kwestią i rozważyć co jest przyczyną tych opinii. • Kolejną ciekawą kwestią jest stosowanie kar cielesnych w szkołach. Okazuje się, że niewielki odsetek uważa to za słuszne, co dziwne, zdecydowanie mniejszy niż liczba uczniów czy dorosłych, którzy to najliczniej poparli tą koncepcje.

37. Podsumowanie cz.3 • Ankietowani zostali zapytani o dosyć często poruszaną kwestię, mianowicie nauczanie przez osobę niepełnosprawną czy homoseksualistę. Większość ankietowanych ze wszystkich grup deklaruje, iż tak, jednak zaznaczając, że osoba niepełnosprawna owszem, więcej wątpliwości budzi nauczyciel o orientacji homoseksualnej. • Na pytanie, czy uczniowie mieli by coś przeciwko by ich nauczycielem a w przypadku rodziców czy mieliby coś przeciwko by nauczycielem ich dziecka była osoba niepełnosprawna / homoseksualista odpowiadają podobnie .

38. Podsumowanie cz.4 • W ankiecie poruszona została kwestia popularnego ‘ściągania’ oraz korzystania przez nauczyciela z materiałów opublikowanych w internecie. • Okazuje się, że zdecydowana większość nauczycieli uważa ściąganie za coś nieetycznego, nie widząc jednak nic zdrożnego w korzystaniu przez nauczycieli z materiałów opublikowanych w internecie. W przypadku uczniów odpowiedzi kształtują się praktycznie całkowicie odwrotnie.

39. ZAKOŃCZENIE • Analiza zebranych ankiet pozwoliła na wieloaspektowe ujęcie problemów z jakimi borykają się nauczyciele we współczesnej szkole, ujawniła dyskurs jaki ma miejsce przy postrzeganiu pewnych kwestii przez nauczycieli, uczniów oraz ich rodziców. • Żywimy nadzieję, że otrzymane wyniki pozwolą na zrozumienie wielu istotnych kwestii a tym samym ułatwią współpracę nauczycieli z uczniami oraz ich rodzicami.

40. Podziękowania • Serdecznie dziękujemy wszystkim, którzy zechcieli wypełnić ankiety lub w inny sposób przyczynili się do powstania tej pracy.

41. PROJEKT WYKONAŁY -Weronika Sobótka -Magdalena Wigłasz -Martyna Dobrowolska Uczennice klasy II h I Liceum Ogólnokształcącego im. Antoniego Osuchowskiego w Cieszynie. - 2010 rok.