Emmanuelle Moons 28 november 2007

1. Inventaris acties en actiegrenzen en voorstellen voor harmoniseringChemische contaminanten, residuen en additieven Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen Emmanuelle Moons 28 november 2007

2. Plan presentatie • Historisch overzicht • Toepassingsgebied • Doelstellingen document • Inhoud document • Algemeen stroomdiagram • Interpretatie van resultaat en acties • Residuen van geneesmiddelen • Chemische contaminanten • Residuen van bestrijdingsmiddelen • Additieven in levensmiddelen • Verontreinigingen, residuen en naleving van de waarborgen in diervoeders • Combinatie parameter-voedselmatrix van het controleprogramma zonder normen

3. Historisch overzicht • Vergadering van 22 augustus 2003 nood aan geharmoniseerde acties • Vergadering van april 2004 : voorstelling document door DG Controle • Evaluatie document door het Wetenschappelijk Comité op 26 mei 2005 • Document volledig herwerkt • Opmerkingen van DG controle en Controlebeleid • Advies van het wetenschappelijk comité (4 oktober 2007)

4. Doelstellingen • Bij bestaan van een wettelijke norm • Voor eenzelfde type non-conformiteit, actie : • evenredig met de ernst • gelijk op alle plaatsen (PCE’s, sector, …) • gelijk in de tijd • met inachtneming BE en EU-wetgeving • Bij ontstentenis van een norm en als actielimiet bepaald : • Te ondernemen acties in functie van de ernst van de overschrijding • Deze acties zijn gevalideerd door : • Het Wet. Com. • Directie van het FAVV • Laat toe te voorkomen : • dat discussies ontstaan over de gevallen die het meest frequent voorkomen • dat de inspecteur zelf een risico-analyse moet doen

5. Inhoud • Inhoud : • Residuen van bestrijdingsmiddelen in levensmiddelen van plantaardige oorsprong • Residuen van geneesmiddelen in levensmiddelen van dierlijke oorsprong • Chemische contaminanten in levensmiddelen • Chemische contaminanten afkomstig van migratie van verpakkingsmateriaal • Additieven in voedingsmiddelen • Verontreinigingen, residuen en naleving van de waarborgen in diervoeders • Niet gedekt : • Bemonstering • Residuen van bestrijdingsmiddelen in levensmiddelen van dierlijke oorsprong • Bestraling • … Evoluerend document • Aanpassing aan nieuwe wetgeving • Nieuwe hoofdstukken zullen kunnen worden toevoegd

6. Algemeen stroomdiagram

7. C, schriftelijke kennisgeving C, geen actie Interpretatie van resultaat en acties NC, acties, PJ, uit de handel nemen, recall, RASFF, onderzoek … (al naargelang van overschrijding) eenheden 1 2 3 4 MG Een overschrijding voor zuigelingenvoeding geeft aanleiding tot een recall

8. Residuen van geneesmiddelen • MRL (verordening 2377/90/CE) op basis van : • ADI, • boodschappenmand van Europese huisvrouwen (0,5 kg vlees of 0,3 kg vis + 1,5 kg melk + 0,1 kg eieren + 0,02 kg honing) • verdeling van de betreffende stof over de weefsels • MRL = toxicologische veiligheid • Illegale behandeling (Europese wetgeving) • gebruik van verboden stoffen (bijlage IV bij verordening 2377/90/EG, stilbenen, thyreostatica, andere stoffen uit richtlijn 96/22/EG) • gebruik van stoffen die niet zijn geëvalueerd in het kader van verordening 2377/90 (bijv. fenylbutazon, malachietgroen) • gebruik van stoffen die voorkomen in bijlagen I tot III bij verordening 2377/90/EG maar zijn toegediend aan soorten of categorieën van dieren of via een type behandeling waarvoor geen evaluatie werd gemaakt

9. Chemische contaminanten • MG vastgelegd (V 1881/2006) volgens : • ALARA • rekening houdend met landbouw-, proces-, opslagmethoden, … • MG : toxicologische grens • Bij nc Indien resultaat –uitgebreide meetonzekerheid  >MG levensmiddel schadelijk (KB 6/6/97) uit de handel nemen, PV Terugroepen en perscommuniqué op grond van risicoanalyse

10. Residuen van bestrijdingsmiddelen • MRL (KB van 13/03/2000) toxicologische grens • Doelstellingen MRL: • Controle op naleving toegestane landbouwmethoden • Bescherming gezondheid van consumenten • residugehalte  MRL  OK • residugehalte > MRL  rekeninghouden met uitgebreide analyseonzekerheid, afgerond = 50% MRL toegepast op het analyseresultaat • Bij aanwezigheid van een residu in een levensmiddel van Belgische oorsprong  nagaan of bestrijdingsmiddel voor landbouwkundig gebruik in België erkend/toegelaten is (Cfr KB 28/02/1994)

11. Additieven in levensmiddelen MRL vastgelegd in het KB van 1 maart 1998 en gebaseerd op ADI en op (gemiddelde en extreme) inname met ruime veiligheidsmarge ADI niet gespecificeerd geen gevaar voor de gezondheid ADI niet vastgesteld gebrek aan toxicologische en/of chemische gegevens Tijdelijke ADI slechts tijdelijk aanvaardbaar • 4 mogelijkheden • Additieven verboden • Additieven toegestaan in sommige matrices maar aangetroffen in andere • Additieven overschrijden MG • Toevoeging additieven in tegenspraak met « quantum satis » principe Analyseresultaat (*) > wettelijke norm a)PV + recall + perscommuniqué indien zuigelingenvoeding b) PV + vaststelling actiegrens => recall + perscommuniqué indien analyseresultaat > actiegrens

12. Verontreinigingen, residuen en naleving van de waarborgen in diervoeders MG voor de ongewenste stoffen worden alleen onder strikte voorwaarden getolereerd (MB van 12 februari 1999) diervoeders beschouwd als zuiver, deugdelijk en van gebruikelijke handelskwaliteit MRL bestrijdingsmiddelen : indien niet hernomen in bijlage I van het ministerieel besluit van 12/02/99, beschouwt men de MRL’s voor de levensmiddelen als actiegrenzen MG voor mycotoxines (behalve aflatoxines) vermeld in de bijlage van de aanbeveling nr 2006/576/EG van de Commissie van 17 augustus 2006 Actiegrenzen vastgelegd voor :         - bromiden         - polycyclische aromatische koolwaterstoffen - gepolymeriseerde triglyceriden

13. Combinatie parameter-matrix uit programmatie zonder norm • normen worden besproken in comité van deskundigen • normen in bespreking • bijv. : niet-dioxineachtige PCB’s, ochratoxine A in specerijen, HT2, T2 • men kent TDI, PTWI of ADI (of ARfD) • TDI x LG/dagverbruik levensmiddel 97.5 percentiel=actiegrens • bijv : As (vis), Cd (slakken, honing), Pb (honing), Al, • Dioxinen (paard), OTA (specerijen,cacao…), ftalaat (babyvoeding in glazen potjes), Ni (gereedschap), …

14. Combinatie parameter-matrix uit programmatie zonder norm • Genotoxische of carcinogene stoffen van groep I van IARC LOD : Soedanrood, pararood, formaldehyde 17 beta-oestradiol : actiegrens vastgesteld voor matrices waarvoor dat van belang is (injectieplaats) Als genotoxisch carcinogeen onvermijdbaar is wordt actiegrens gevraagd aan het wetenschappelijk comité : acrylamide, benzeen, … • Niet voldoende toxicologische gegevens Actie per afzonderlijk geval, alleen monitoring : bijv. koolstofmonoxide (vis), mercaptobenzothiazol (fopspeen), perfluoroctan (pan), sulfonate (PFOS)