Przegląd pomp ciepła

1. UNIA EUROPEJSKA EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY Alternatywne Źródła Energii Przegląd pomp ciepła Lewandowski Witold Wykłady współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach EFS, UDA-POKL 04.01.02.-00-137/11-00 „Absolwent Wydziału Chemicznego Politechniki Gdańskiej – inżynier z przyszłością”.

2. Pompa ciepła sama nie jest źródłem energii, umożliwia natomiast konwersję niskotemperaturowej energii promieniowania słonecznego, gromadzonej w gruncie, powietrzu lub w wodzie, w energię użyteczną cwu lub co w budynkach.

3. William Thomson Lord Kelvin 1824-1907 1852 r. - W. Thomson (lord Kelwin) opracował teorię i zasadę działania pompy ciepła. Historia pomp ciepła • 1898 r.- w Balsberguw Niemczech powstała pierwsza pompa. 1914 r. - w Szwajcarii pompą zatęża-no roztwór NaOH w farbiarni. 1928 r. – T.G.N. Haldane pompą ogrzewał dom. • 1938 r. - w Zurichu pompą ciepłaogrzewano ratusz. • 1941 r. - w Zurichu pompę ciepła ogrzewano Politechnikę.

4. Pompa – urządzeniem cieplnym W ujęciu termodynamicznym praca typowych pomp ciepła, na tle poziomów energetycznych, wyrażonych temperaturami dolnego i górnego źródła ciepła oraz otoczenia jest zbliżono do pracy chłodziarki i silnika.

5. Podział pomp ciepła − sprężarkowa z czynnikiem jednoskładnikowym, − sprężarkowa z czynnikiem dwuskładnikowym, − absorpcyjna, − absorpcyjny transformator ciepła, − resorpcyjna napędzana energią mechaniczną, − resorpcyjna wykorzystująca sprężanie oparów, − sprężarkowa z obiegiem gazowym, − sprężarkowa z otwartym obiegiem powietrznym, − chemiczny transformator ciepła, − wykorzystująca efekt Ranque'a, − wykorzystująca efekt elektrodyfuzji, − termoelektryczna, magnetyczna i inne.

6. Budowa i zasada działania sprężarkowej pompy ciepła Sprężarka L Górne źródło ciepła gźc 40oC 10oC Qg Parownik Skraplacz 20oC 60oC 3oC Dolne źródło ciepła dźc Zawór rozprężny Qd 13oC

7. Sprężarka L Qg Parownik Skraplacz Qd Współczynnik efektywności pompy ciepła Efektywność pierwszych pomp ciepła była niewielka i wynosiła ok. 2. Współczesne sprężarkowe pompy ciepła mają współczynnik efektywności znacznie wyższy np.: e = 5,6 dla td= 10oC i tg= 35oC, a pompa w oczy-szczalni ścieków w Łodzi nawet e = 6,4.

8. skraplacz Qg 2 3 4 1 Qd parownik Schemat K 2 T 3 4 1 s Pompa ciepła sprężarkowa z czynnikiem jednoskładnikowym Para czynnika 1sprężana jest od stanu 1do 2 wpływa do skraplacza, gdzie konden-suje przy stałym ciśnieniu i temperaturze. W tym górnym źródle ciepła wydziela się wysokotemperaturowe ciepło Qg. Ciecz 3, po rozprężeniu w zaworze, jako mieszanina dwufazowa 4, wpływa do paro-wnika i w warunkach p, T = const. pobiera niskotemperaturowe ciepło Qd parując 1. Termodynamiczne przemiany zachodzące w tej pompie, przedstawione na rysunku w układzie T, s, są teoretycznym obiegiem Lindego. Punkt K określa punkt krytyczny.

9. skraplacz K 3' T 2 3 2* 2* 3 pg 2 1 pd 2' 4 s 2 4 T 3 1 parownik s 1 4 Pompa ciepła sprężarkowa z czynnikiem dwuskładnikowym Pary czynnika 1, po sprężeniu 2, ulegają schłodzeniu do pojawienia się pierwszych kropel, stan 2'. Kondensacja mieszaniny 2* trwa aż do zaniku ostatnich pęcherzy pary 3'. Skroplona ciecz 3, po rozprężeniu w zaworze, w postaci pary i cieczy 4wpływa do parownika, gdzie zamienia się w parę 1. Obieg ten (rys. gór-ny) i jest bliższy ideal-nemu obiegowi Loren-za (rys. dolny) i w związku z tym jest bardziej sprawny niż obieg Lindego z poprzedniej pompy.

10. Czynniki pomp sprężarkowych Najczęściej są to freony, które zgodnie z zaleceniami ISO mają następujące skróty nazw: CFC − chlorofluorowęglowodory (chlorofluorocarbons); pod skrótem tym kryją się węglowodory, w których wszystkie atomy wodoru zostały zastąpione atomami chloru i fluoru. HCFC − wodorochlorofluorowęglowodory (hydrochloro-fluorocarbons); jest to grupa węglowodorów, w których część atomów wodoru została podstawiona atomami chloru i fluoru. HFC − hydrofluorowęglowodory (hydrofluorocarbons); są to węglowodory zawierające tylko atomy wodoru i fluoru.

11. Oznaczenia freonów Zgodnie z obowiązującą normą DIN 8962, związki CFC, HCFC i HFC oznacza się kodem literowo−cyfrowym, gdzie: − pierwsza litera (R) oznacza czynnik chłodniczy, − pierwsza cyfra od prawej określa liczbę atomów fluoru, − druga cyfra od prawej oznacza: liczbę atomów wodoru + 1, − trzecia cyfra od prawej określa: liczbę atomów węgla – 1, − litera (B) i cyfra oznaczają brom i liczbę jego atomów, − liczbę atomów chloru jest resztą i można ją wyliczyć. Przykładowo R12 ma: 2 atomy F, 1 − 1 = 0 atomów H, 0+1=1 atomów C, Br nie ma, więc liczba atomów chloru wynosi 4−2−0 = 2, co odpowiada wzorowi CF2Cl2. R22 odpowiada wzór chemiczny CHF2Cl.

12. 7 NH3g skraplacz desorber Qg 6' 8 H2Oc 3 NH3c Qdes 2 4 NH3g+c 6 (NH3+H2O)c+g 1 NH3g pompa 9 H2O c+g P Qd 5' parownik 5 (NH3+H2O)c absorber Qab Absorpcyjne pompy ciepła W pompach absorpcyjnych kompresja czynnika odbywa się termicznie. W układzie przepływają dwa czynniki nisko- i wysokoprężny (np.: NH3–H2O, LiBr – H2O, LiBr – MetOH...) Są w nich po dwa dolne i górne źródła ciepła: desorber NH3 I dźc, skraplacz II gźc, parownik II dźc, a absorber NH3 jest I gźc. 5‘, 6’ mieszaniny dwu-fazowe i dwusładni-kowe 5ciekła mieszanina (roztwór bogaty) 8ciekły sorbent (roz-twór ubogi) 6, 9 mieszaniny pary i cieczy

13. Wymiennik P P p Skraplacz Desorber pot Parownik Absorber T Stany termodynamiczne pompy absorpcyjnej Wyidealizowane stany czynnika w układzie T, s po karnotyzacji rozkłada-ją się na dwa obiegi: obieg silnika ciepl-nego (5, 6, 7, 8), w którym ciepło za-mieniane jest w pracę i obieg pompy właściwej (1, 2, 3, 4), w której zachodzi sprężanie i przepływ czynnika. Termodynamiczne obiegi w absorpcyjnej pompie ciepła, ale w układzie p, T mają postać:

14. Absorpcyjna pompa klimatyzatora Absorpcyjna pompa w Z.G.Mszczonów Prototyp pompy 13 kW Pompa LiBr-H2O, 100 kW Pompa LiBr-H2O Przykłady absorpcyjnych pomp ciepła

15. 2’(NH3+H2O)g+c 8(NH3)g absorber Qpa parownik Qg 7 2(H2O)c+g 3(NH3+H2O)c pompa P 6(NH3)c 9(H2O)c P desorber 5 skraplacz 4 Qsk Qd 4’(NH3+H2O)c+g 1(NH3)g Absorpcyjny transformator ciepła Sprężona para 1 z de-sorbera (dźc obiegu wła-ściwego) ulega schłodze-niu 5, a następnie kon-densacji 6 w skraplaczu (gźc silnika cieplnego). W parowniku (dźc sil-nika cieplnego) konden-sat 7 ogrzewa się, odpa-rowuje 8 i wpływa do absorbera (gźc obiegu właściwego) 2‘. Stąd bo- gata mieszanina 3 poprzez wymiennik wpływa do desorbera 4, tam tworzy się 4', z którego wydzielają się pary NH31, wpływające do skraplacza, a ubogi roztwór 2 tłoczony jest do adsorbera itd.

16. T Obieg właściwy pompy ciepła Absorber Skraplacz Desorber p 3 2 Parownik Wymiennik 1 P P 4 7 6 8 5 Obieg silnika cieplnego pot s T Stany termodynamiczne absorpcyjnego transformatora ciepła Przemiany termodynamiczne zachodzące w absorpcyj-nym transformatorze ciepła w układzie T, s i p, T

17. 3' absorber 2 6 Qre 3 5 P 1 4' 4 desorber Qde Resorpcyjna pompa ciepła ze sprężarką mechaniczną Zmian stanu skupienia zachodzi na drodze desorpcji i resorpcji. Para czyn-nika 1 po sprężeniu 2 wpływa do absor-bera, gdzie zachodzi absorpcja w roztworze ubogim 3'. Roztwór bogaty 3 przez wymiennik i zawór rozprężny wpływa do desor-bera 4, gdzie jako dwuskładnikowa i dwufazowa mieszanina 4' ulega resor-pcji na sorbent 5 i pary czynnika 1. Współczynnik efektywności tej pompy jest wyższy niż sprężar-kowej, gdyż procesy desorpcji i resorpcji, w przeciwieństwie do kondensacji i wrzenia, nie zachodzą izotermicznie.

18. T obieg silnika cieplnego 6 7 5 8 3 2 obieg właści-wy pompy 4 1 s Resorpcyjna pompa ciepła ze sprężaniem sorpcyjnym czynnika 2' 6' absorber desorber 7 Qre 3 Qde 6 5 8 4' 1 8' P P 4 Qde desorber absorber Qab Z analizy schematów, obiegów tej pompy wynika, że jest to zmodyfikowana pompa resorpcyjna, w której realizowany jest właściwy obieg pompy (1, 2, 3, 4), w której do sprężania par czynnika zamiast sprężarki zastosowano silnik cieplny o termodynamicznym obiegu (5, 6, 7, 8).

19. 7 1 8 kocioł parownik 6 strumienica Qz 2 Qd 4 3 5 K P T 6 7 Qg skraplacz 2 5 3 8 4 1 s obieg silnika 6 7 T cieplnego 5 8 obieg 3 2 właściwy 4 1 pompy s Pompa ciepła wykorzystująca sprężanie oparów W pompie tej sprężanie oparów powoduje podniesie ich entalpii. Wrzący roztwór jest dźc., a skraplające się opary gźc., które jed-nocześnie podgrzewają wrzący roztwór. Czynnikiem roboczym są opary, najczęściej para wodna w tzw. otwartym obiegu pompy. Różnica temperatur tego otwartego obiegu jest niska, ok. 10 K, stąd duży współczynnik efektywności tych pomp. Zamiast strumienicą, napędzaną „żywą” parą opary mogą być sprężane termicznie silnikiem cieplnym lub mechanicznie sprężarką albo wentylatorem.

20. Chemiczna pompa ciepła Działanie pompy opiera się na połączeniu dwóch odwracalnych reakcji uwodornienia CaO i odwodnienia Ca(OH)2 z procesem parowania i skraplania czynnika – wody. W zależności od rodzaju energii wymuszającej ruch ciepła z dolnego do górnego źródła chemiczna pompa ciepła może być sprężarkowa, absorpcyjna, termoelektryczna itd. Reakcje chemiczne i procesy fizyczne zachodzące w tej pompie są następujące: CaO + H2O(g) → Ca(OH)2+ Q Reakcja egzotermiczna i odwodnienie: Ca(OH)2+ Q→ CaO + H2O (g) Reakcja endotermiczna oraz: H2O (g) →H2O (c) + Q i H2O (c) + Q →H2O (g)

21. H2O (g) Qg Qg Qd Qd reaktor wymiennik egzotermiczny endotermiczny skraplacz parownik H2O (g) reaktor wymiennik Działanie chemicznej pompy ciepła Praca odbywa się w na-przemiennych cyklach, w których reaktor i jest albo endo- albo egzotermiczny, a wymiennik skraplaczem lub parownikiem. Zmianom tym odpowia-dają cyklicznie zmiany źródeł ciepła. CaO+H2O(g)Ca(OH)2 Ca(OH)2→CaO+H2O(g) H2O(g)H2O (g+c) H2O(g)→H2O(g+c) Oprócz powyższej, w chemicznej pompie ciepła można wykorzystać inne odwracalne reakcje: CaCO3 CaO + CO2, 2SO3  2SO2 + 2O2, CO2 + CH4  2CO + 2H2, NH4HSO4  NH3 + SO3 + H2O, C6H12  C6H6 + 3H2 , 2NH3  N2 + 3H2 i inne.

22. Chemiczny transformator ciepła Siłę napędową wymuszającą przepływy czynników jest reakcja egzotermiczna, która stanowi gźc. Reakcje endotermicz-ne zachodzą w wyniku doprowadzenia energii w dźc. Reakcją może być np.: endotermiczne odwodornienie 2 - propanolu (ciecz) pod wpływem katalizatora I (proszek Ni) na gazowy aceton i wodór: (CH3)2CHOH → (CH3)2CO + H2DH = 100.4 kJ/mol i egzotermiczne uwodornienie acetonu na gazowy 2-propanol przy katalizatorze II (Ni osadzony na węglu aktywnym): (CH3)2CO + H2→ (CH3)2CHOH DH = -55 kJ/mol Różnica efektu cieplnego reakcji i nie przeczy prawu Hessa i IZT, gdyż wartości entalpii dotyczą różnych stanów skupienia.

23. skraplacz Qg Qot rektyfikacyjna kolumna reaktor egzotermiczny wymiennik Qd reaktor endotermiczny Schemat chemicznego transformatora Do endotermicznego reaktora z kolumną rektyfikacyjną do-prowadza się 2-PrOH oraz Qd, który podtrzymuje reakcję Qr, wrzenie oraz rozdział produ-któw (acetonu i H2)Qo. Z mieszaniny acetonu (Tw = 329.3 K) i 2-PrOH (Tw = 355.5 K) w kolumnie oddestylowuje ace-ton i H2. Ciekły aceton wraca ze skraplacza do reaktora, a gazo- wy aceton i H2 przez regeneracyjny wymiennik przepływają do reaktora egzotermicznego, gdzie powstaje 2-PrOH i wydziela się strumień ciepła Qg = Qr.

24. 6 5 2 1 3 4 T p0 pz=pg=pot 5 T5 DTg T6 6 1 T1 3 T3 h=const p1 T4 DTd 4 T2 pg1 2 h=const s Pompa wykorzystująca efekt Ranque‘a W 1931 r. G. Ranque zaobserwował różnicę temperatur strumienia powietrza płynącego w osi cyklonu i przy jego ściance. W 1945 R. Hilsch potwierdził eksperymentalnie i teoretycznie występowanie tego zjawiska. Sprężony gaz o p1 i T1 wprowa-dzony do dyszy 1 rozpręża się izentropowo w otworze przesłony do ciśnienia p0. Rzeczywisty stan gazu określa punkt 2, ciepłego 5 (po rozprężeniu 6) (do 127oC) izimnego p. 3(do -46oC). Efektywność tej pompy ciepła jest niska e =1.2, a dodatkową jej wadą jest hałas przepływającego w niej powietrza.

25. http://www.astro.umontreal.ca/fantomm/Description/compresseur.htmhttp://www.astro.umontreal.ca/fantomm/Description/compresseur.htm http://www.tricity.wsu.edu/htmls/mme/me303/fall2001/hilsch.jpg http://www.physics.kee.hu/ranque.html Aplikacje

26. Qg K T 2 2 3 e skraplacz 1 4 Eel s 3 zasilacz Na+ 4 prądu parownik e 1 Qd Elektrodyfuzyjne pompy ciepła Elektrodyfuzja zachodzi w porowatym materiale przewodzą-cym prąd elektryczny (np. Beta- Aluminium- Solid- Electrolte BASE), na którym są adsorbowane pary Na(g) z parownika 1 Jony Na+ migrują i po rekombi-nacji mają wyższy potencjał elektro-chemiczny (wyższe p i T) 2. Następnie pary Na(g) kondensują w skraplaczu 3 Na(c), rozprężają się w zaworze 4 i wpływają do parownika. T pracy jest znacz-nie wyższa niż in-nych pomp ciepła. Efektywność tych pomp, będąca Qg/Eel, wynosi e = 6.51, dla izentropowego sprężania h = 0.9

27. Thomas J.Seebeck (1770-1831) William Thomson Lord Kelvin 1824 - 1907 Jean C.A.Peltier (1785 - 1845) Termoelektryczne pompy ciepła Na sumaryczny efekt termoelektryczny pompy składają się trzy efekty: - Efekt Seebecka (1822) - zależność między różnicą temperatur a siłą termoelektryczną, - Efekt Peltiera (1834) jest odwrotny, gdyż przepływ prądu powoduje ruch ciepła. - Efekt Thompsona (1899) (generowanie ciepła w obwo-dzie w wyniku DT). A.F. Joffe (1929) zwielo-krotnił działanie tych efektów, zastępując metale półprzewo-dnikami.

28. Qg Cu górna n n p p Qj dolna Cu Cu Qj/2 Qpe Qd Qj Qj/2 Qp Qg Qd Qp Qd (netto) E Qd(sum) Działanie pomp termoelektrycznych Działanie termoelektrycznej pompy ciepła jest sumarycznym efektem trzech strumieni wewnętrznych strumieni cie-pła: Qpe – Peltiera, Qj – Joule’a i Qp – Fouriera (przewodzenia): Qg = Qd + ½Qj + E – Qp

29. Generator prądu gźc - radioaktywny PuO2, dźc- przestrzeń kosmiczna Regulator T System chłodzenia kamery Klimatyzator samochodowy Aplikacje pomp termoelektrycznych

30. Magnetokaloryczne pompy ciepła Zjawisko magnetotermiczne przewidział teoretycznie w 1907 r. Weiss, a w 1926 r. wraz z Forrerem udowodnił eksperymentalnie. Gadolin (Gd), lantanowiec (M = 64) zmienia entropię przy zmianie natężenia pola magnetycznego (B=7,=0), co pozwoliło zbudować pompy z obiegiem Carnota, składającym się z izentropowo-izotermicznego procesu magne- i rozmagnesowania. NASA stosując obieg Ericssona w magnetotermicznej pompie zwiększyło DT pomiędzy dżc i gźc z kilku do kilkudziesięciu K. Stosując magnetokalo-ryczne materiały (stałe lub ciekłe) można zmodyfiko-wać rurę cieplną (heat pipe) – rysunek obok – w pompę cieplną.

31. 1 – 2 T T 360 B=7 B = 7 2 1 Qgźc 2 – 3 320 Qgźc B=0 B = 0 3 – 4 280 Sm/R Qdźc 3 4 1.6 1.8 2.0 Sm/R 4 – 1 Qdźc Zasada działania pompy magnetokalorycznej Pakiet siatek z Gadolinu w rurze z płynem jest izotermi-cznie magnesowany (1 – 2). Wydzielone ciepło Qgźc (gźc) jest odbierane przez płyn roboczy cwu (2 – 3). Po usunięciu z pola magne-tycznego (3 – 4) pojemnik z Gadoliem schładza się. W stanie (4–1) pojemnik jest dźc i pobiera niskotemperaturową energię Magnetokaloryczne urządzenie w zależności od kierunku obiegu może być pompą ciepła lub urządzeniem chłodniczym (lodówką, zamrażarką).

32. Rozwiązanie techniczne magnetokalorycznej pompy do skraplania gazów

33. Płyta Płyta Izotermy Efekt termoakustyczny Efekt termoakustyczny pole-ga na wzajemnym oddziaływa-niu fali akustycznej i T ośrodka, Zmiana T powoduje wzmocnie-nie fali dźwiękowej i vice versa To oddziaływanie nie dotyczy tylko zmian T, ale również p i r. Różnice oddziaływań akustycznych o różnym natężeniu

34. p 3 Qgźc Płyty Qgźc Ekspansja Chłodzenie L Powierzchnia odbijająca 2 4 Wymiennik Wymiennik Grzanie Głośnik Rezonator Qdźc Sprężanie 1 v Qdźc Obieg Stirlinga Termoakustyczna pompa ciepła Budowa termoakustycznej pompy ciepła Czynnikiem roboczym w pompie może być hel, który w wyniku oddziaływania fali akustycznej, będącej siłą napędową procesu, ulega następującym przemianom termodynamicznym, : izotermiczne sprężanie 1 – 2, izochoryczne ogrzewanie 2 – 3, izotermiczne rozprężanie 3 – 4, izochoryczne chłodzenie 4 – 1.

35. Termoakustyczna lodówka (TAR), p=7at, DT=15 K, 180 dB. Termoakustyczna lodziarka do produkcji lodów Aplikacje termoakustycznej pompy ciepła

36. Literatura 1. Dr. Harald Mehling (heat and cold storage),Absorpcyjna pompa ciepła, http://www.zae.physik.tu-muenchen.de/zae/a1/englisch/index.html 2. Honda Develops New Energy-Efficient, Home-Use Equipment,World'ssmallest home-use absorption-type heat pump air conditionerhttp://world.honda.com/news/1998/p980312.html 3. J.Blanco, D.Alarcón, Improving the efficency of the hight capacity solar thermal seawater desalination systems: the AQUASOL Project, www.idswater.com/Common/Paper/Paper_181/Improving%20the%20efficiency%20of%20high%20capacity%20solar%20thermal%20seawater%20desalination%20systems.htm 4. Pompa absorpcyjna w Kutateladze Institute of Thermal Physics, http://www.sbras.nsc.ru/consult/versat8.htm. 5. Pompa absorpcyjna w Geotermii Mszczonów, http://www.geotermia.com.pl/ 6. THERMAL MANAGEMENT, UsingThermoelectricHeatPumps for TemperatureControl of MedicalEquipment, http://www.devicelink.com/mem/archive/99/09/001.html

37. Literatura cd. 7. Weiss, P. , Forrer, F. , Absolute saturation of ferromagnetic substances and the law of approach as a function of the field and of the temperatureAnn. de Phys., [10], 12, 279 (1929). 8. Montoya J.E.C., Developmevt of a magnetocaloric pump for applications in heat pipes, Mechanical Engineering Uiversity of Puerto Rico, 2005, w. 1-95, http://grad.uprm.edu/tesis/catanomontoya.pdf. 9. Breitzer J., Lisensky G., Synthesis of Aqueous Ferrofluid, Procedure modified from J. Chem. Educ., 76, s.943-948, (1999) ,http://mrsec.wisc.edu/Edetc/nanolab/ffexp/index.html. 10. Engineering principles of advanced thermal management solutions, Overview (thermoelectric, thermoacoustic, thermomagnetic), http://www.crss.ucsb.edu/courses/ME156C/Lecture-4/L-4a.PDF 11. J.Rudnik, Chemiczna pompa ciepła z odwracalną reakcja CaO/Ca(OH)2 III Krajowa Konferencja „Modernizacja Miejskich Systemów Cioepłowniczych w Polsce”, Międzyzdroje 1994, s. 187 – 189.

38. Literatura cd.3 12. Spoelstra S., Thermoacoustic heat pumps for energy savings, Seminar "Boundary crossing acoustics" of the Acoustical Society of the Netherlands on 23 November 2005, s. 1-23, 2005, http://www.ecn.nl/docs/library/report/ 2005/rx05159.pdf 13. Hendricks T.J., Johnson V.H. Keyser M.A., Heat-Generated Cooling Opportunities, Center for Transportation Technologies and Systems National Renewable Energy Laboratory Golden, Colorado, 2007, http://www.nrel.gov/vehiclesandfuels/ancillary_loads/pdfs/heat_cooling.pdf 14. Arslanagic A., Brooks L., Chen E., The thermoacoustic refrigerator (TAR), Dept. of Mechanical Engineering, The University of Adelaide Australia, 2003, http://www.mecheng.adelaide.edu.au/anvc/thermoacoustics/index.php? option=com_content&task=view&id=6&Itemid=2 15. McCarty M., An Introduction to ThermoacousticRefrigeration, School of Mechanical and Aerospace Engineering CornellUniversityApril 29, 2005, http://132.236.67.210/EngrWords/issues/ew02/McCarty_slides.pdf 16. Harcerski Ośrodek Morski, ttp://www.hompuck.org/