ZAKŁAD MIKROBIOLOGII FARMACEUTYCZNEJ 2011r. Kierownik: prof. dr hab. Stefan Tyski

1. ZAKŁAD MIKROBIOLOGII FARMACEUTYCZNEJ 2011r. Kierownik: prof. dr hab. Stefan Tyski 5 adiunktów, 2 asystentów, 1 st. wykładowca, 3 doktorantów, 6 pracowników pomocniczych w październiku przyjęto 4 osobę na studia doktoranckie Liczba prac naukowych opublikowanych w 2011 r. – 18; Sumaryczna liczba punktów MNiSW = 274; Sumaryczny Impact Factor (wg 2010) = 18.531; Liczba plakatów i komunikatów na konferencjach w 2011 r. - 10; Liczba konferencji, na których prezentowano uzyskane wyniki – 9; Publikacje z udziałem studentów w tym doktorantów - 3, plakaty -2 Otwarcie przewodów doktorskich – 1 (łącznie 3 otwarte przewody) Realizowane projekty badawcze MNiSW – 2 Przygotowane, złożone i zakwalifikowane do finansowania granty NCN - 1 (doktorant – mgr P. Celejewski)

2. Nagrodzone prace magisterskie, ukończone w 2010r.: 1) M. Kosik – I miejsce w grupie tematycznej – Biologia Molekularna oraz II miejsce finału XLVII Wydziałowego Konkursu Prac Magisterskich 2) J. Kalbarczyk - II miejsce w grupie tematycznej – Bioanaliza - XLVII Wydziałowego Konkursu Prac Magisterskich 3) P. Stasienko - III miejsce w grupie tematycznej - Analiza leków - XLVII Wydziałowego Konkursu Prac Magisterskich Nagrody: Dr J. Stefańska - Nagroda Naukowa JM Rektora WUM, indywidualna IIIo Prof. dr hab. S. Tyski - Nagroda Naukowa JM Rektora WUM, zespołowa IIIo oraz Nagroda Specjalna JM Rektora WUM za osiągnięcia na rzecz rozwoju nauki w WUM – suma IF publikacji Zakładu w 2009-2010 - 41.2. Osiągnięcia: 1) doprowadzenie do remontu większości pomieszczeń Zakładu na ul. Oczki 3; 2) uzyskanie dofinansowania i zakup nowych mebli do remontowanych pomieszczeń.

3. WIZJA ROZWOJU BADAŃ MIKROBIOLOGICZNYCH W ZAKŁADZIE MIKROBIOLOGII FARMACEUTYCZNEJ Badania naukowe prowadzone w Zakładzie będą mogły ulec rozwojowi i rozszerzeniu dzięki możliwościom, jakie powstaną po oddaniu do użytku budynku CEPT i jego wyposażeniu. Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej otrzyma pomieszczenia na ostatnim piętrze budynku CEPT, w których będzie można prowadzić badania naukowe, realizować prace magisterskie, doktorskie i habilitacje. Będzie również możliwe prowadzenie wspólnych badań z innymi jednostkami w oparciu o dostępną u nich aparaturę. Działalności takiej nie można było do tej pory prowadzić ze względu na odległość siedziby Zakładu – ul. Oczki 3 od siedzib Katedr i innych Zakładów Wydziału Farmaceutycznego. W związku z pozyskaniem środków finansowych na realizację zadań badawczych w CEPT, zaplanowano zakup aparatury i odpowiedniego wyposażenia, umożliwiających prowadzenie działalności naukowej w następujących obszarach:

4. I - Badania mikrobiologiczne aktywności przeciwdrobnoustrojowej nowych, zsyntetyzowanych związków chemicznych, pochodnych antybiotyków i innych związków naturalnych oraz preparatów pochodzenia roślinnego. Realizacja tego punktu związana jest z szeroką kooperacją z jednostkami WUM, innymi uczelniami oraz instytutami naukowymi z kraju i zagranicy, w ramach której rozmaite związki chemiczne i preparaty przekazywane są do badań w Zakładzie. Planuje się nawiązanie nowych kooperacji oraz rozszerzenie badań z udziałem bakterii i grzybów o liczne izolaty kliniczne (charakteryzujące się różnymi mechanizmami oporności) oraz szczepy środowiskowe. W dalszej perspektywie planuje się również prowadzenie badań związanych z oceną aktywności przeciwwirusowej w/w związków i preparatów. Związane to będzie z koniecznością uruchomienia hodowli linii komórkowych.

5. II - Badania udziału ruchomych elementów genetycznych w szerzeniu się lekooporności wśród szczepów pałeczek Gram-ujemnych. Prowadzone obecnie w Zakładzie badania koncentrują się na analizie zjawiska lekooporności występującego wśród bakterii z rodziny Enterobacteriaceae (zwłaszcza rodzaju Serratia) oraz grupy pałeczek niefermentujących (zwłaszcza Pseudomonas aeruginosa). W przyszłości badania nad tym zagadnieniem ulegną rozszerzeniu, poznane zostaną nowe plazmidy i integrony niosące geny oporności. Badania obejmą również kolejne grupy bakterii. Zostaną odkryte, scharakteryzowane i zgłoszone do banku NCBI (The National Center for Biotechnology Information w Stanach Zjednoczonych - http://www.ncbi.nlm.nih.gov/) nowe sekwencje nukleotydowe DNA bakterii odpowiedzialne za zjawisko lekooporności.

6. III - Badania mechanizmów lekooporności Gram-ujemnych pałeczek, zwłaszcza oporności wynikającej z mechanizmu efflux oraz obecności enzymów typu ESßL i karbapenemaz. Obecnie prowadzone badania koncentrują się na ocenie klinicznych szczepów P. aeruginosa w kierunku wytwarzania beta-laktamaz typu ESβL. Wykryto 3 nowe enzymy, które są analizowane. Prowadzone są badania mechanizmu oporności odpowiedzialnego za efflux - aktywne wypompowywanie substancji toksycznych z komórki bakteryjnej. Poszukiwane są związki oddziaływujące z inhibitorami pomp błonowych. Planuje się rozszerzenie prowadzonych badań o kolejne szczepy P. aeruginosa oraz szczepy innych gatunków niefermentującyh pałeczek Gram-ujemnych. Podjęte zostaną badania związane z występowaniem karbapenemaz, enzymów odpowiedzialnych za nowy bardzo niebezpieczny mechanizm oporności. Wykryte zostaną i scharakteryzowane nowe beta-laktamazy. Poznane zostaną związki hamujące pompy błonowe odpowiedzialne za efflux.

7. IV - Badania dynamiki i mechanizmów tworzenia biofilmu bakteryjnego oraz znaczenia tej struktury w rozwoju zakażeń u ludzi, a także obecności biofilmu na powierzchniach wyrobów medycznych i urządzeń stosowanych w produkcji farmaceutycznej. Obecnie prowadzone, w ramach 2 prac doktorskich, badania zostaną rozszerzone o analizę molekularnych podstaw tworzenia biofilmu. Określone zostaną geny oraz dwuskładnikowe systemy regulacyjne (TCRS) odpowiedzialne za tworzenie i rozwój biofilmu. Ponadto badany będzie mechanizm „quorum sensing” towarzyszący wzrostowi struktury biofilmu. Badania będą obejmować zarówno analizę materiału genetycznego bakterii jak i mechanizmów oraz czynników zewnętrznych, np. związków chemicznych - sprzyjających lub utrudniających tworzenie biofilmu na powierzchniach zarówno biotycznych, jak i abiotycznych. Rozszerzone zostaną rozpoczęte badania wrażliwości bakterii tego samego szczepu, rosnącego w populacjach biofilmu oraz planktonu, na wybrane antybiotyki, chemioterapeutyki oraz środki antyseptyczne i dezynfekcyjne.

8. V - Oprócz omawianych już tematów badawczych, • których zakres zostanie rozszerzony, planuje się podjęcie nowych zagadnień: • Badania nowych związków chemicznych hamujących topoizomerazy bakteryjne. • Planowane badania będą dotyczyły wykrywania i oceny zdolności nowych związków chemicznych do hamowania aktywności topoizomeraz bakteryjnych, a w efekcie zatrzymania procesów replikacji DNA w komórce, ze szczególnym uwzględnieniem topoizomeraz gronkowcowych, zarówno szczepów S. aureus, jak i gronkowców koagulazo-ujemnych.

9. - Badania nad bakteriofagami; Planowane badania przewidują sprawdzanie występowania bakteriofagów w materiałach klinicznych od chorych oraz od ludzi zdrowych. Izolowane bakteriofagi byłyby charakteryzowane zarówno pod względem spektrum litycznego jak i innych właściwości. Przygotowanie zestawów bakteriofagów i bakterii do ich namażania stworzyłoby podstawy do badań nad możliwościami terapii bakteriofagowych w różnych rodzajach zakażeń, szczególnie w przypadku uzyskania fagów o szerokim spektrum działania.