COĞRAFYA KONU TEKRARI

1. 18.YIL COĞRAFYAKONU TEKRARI

2. NÜFUS www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Türkiye’deki nüfus sayımlar Türkiye’de ilk nüfus sayımı1927 yılında yapılmıştır. İkincisi 1935 yılında, daha sonra her 5 yılda bir nüfus sayımları yapılmıştır. 1990 dan sonra alınan kararla her 10 yılda bir sayım yapılacak. Günümüzde Merkezî Nüfus İdare Sistemi (MERNİS) Nüfusun dağılışında etkili olan faktörler 1.İklim 2.Yer şekilleri 3.Su varlığı 4.Sanayi Tuz gölü çevresi (kuraklık) Menteşe yöresi, Taşeli platosu, Teke yarımadası Fırat ve Dicle İstanbul , Bursa, İzmir, Adana 5.Ulaşım 6.Turizm 7.Yer altı kaynakları 8.Tarım Afyon, Aksaray,G.antep Yaz ve Kış turizmi Soma, Ereğli, Karabük, Seydişehir Akhisar, Çukurova, Bafra,Çarşamba

3. NÜFUS ARTIŞI VE SONUÇLARI www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr • Türkiye’de en az nüfus artışı 1940-45 yıllarında olmuştur. • En fazla nüfus artışı 1955-60 yılları arasında olmuştur . Nüfus Artışının Olumsuz Etkileri: Nüfus Artışının Olumlu Etkileri: Tüketim artar. İhracat azalır & ithalat artar. Demografik yatırımlar artar. Kişi başına düşen milli gelir azalır. Konut sıkıntısı olur. İşsizlik artar. İç ve dış göçler artar. Tarım alanlarının amaç dışı kullanımı artar. Mal ve hizmetlere talep artar. Ekonomide çeşitlilik artar. Ülke savunmasına katkısı olur. İşçi ücretleri düşer. (Üretim maliyeti azalır) Nüfus Yoğunluğu Aritmetik nüfus yoğunluğu: Tarımsal nüfus yoğunluğu: Fizyolojik Nüfus Yoğunluğu: Bir ülkede tarımsal nüfus yoğunluğu, fizyolojik nüfus yoğunluğuna yakın çıkıyorsa, o ülkede çalışan nüfusun büyük bir bölümü tarım sektöründe çalışıyor demektir. Bir ülkede aritmetik nüfus yoğunluğu ve fizyolojik nüfus yoğunluğu arasındaki fark fazla ise o ülke için dağlık ve engebeli bir ülkedir yorumu yapılır.

4. YERLEŞME TİPLERİ www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr B-Kentsel Yerleşme: A-Kırsal Yerleşme: KÖYLER ŞEHİRLERİN FOKSİYONLARINA GRUPLAR KÖYALTI YERLEŞMELERİ Tarım şehirleri: Ticaret Şehirleri: Yayla, Mezra, Kom, Ağıl, Oba, Divan, Çiftlik, Dam, Bağ evleri, Dalyan Sanayi Şehirleri Liman şehirleri: Dokularına Göre Kırsal Yerleşmeler: Mesken Tipleri Toplu Yerleşme Ahşap Mesken Dağınık Yerleşme: Taş Mesken Toprak Mesken

5. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası: Türkiye’de Tarım Türkiye’de Tarım Alanlarının Dağılışı

6. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Türkiye’de Tarımsal Yöntemler • İntansif (modern) tarım : • Sulama olanakları gelişmiştir. • Makina kullanılır. • Gübre kullanılır. • Ekim alanlarından elde edilen verim yüksektir. • Birim alandan elde edilen üretim (verim) • fazladır. • İklime bağımlılık azdır. • Tarımsal üretimde dalgalanma azdır. • Nöbetleşe ekim yapılır. • Tohum ıslahı yapılır • Marmara ve Ege • Bölgesi’nde yaygındır. • Ekstansif (Geleneksel) tarım : • Sulama ve gübreleme yaygın değildir. • İnsan ve hayvan gücüne duyulan ihtiyaç fazladır. • İklime bağlılık fazladır. • Üretim de dalgalanmalar yaşanır. • Makine kullanımı azdır. • Doğu Anadolu, Doğu Karadeniz ve İç Anadolu’da görülür.

7. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr TAHILLAR Buğday: Çimlenme döneminde yağış, olgunlaşma ve hasatta sıcaklık ve kuraklık ister. Halkın temel besin maddesi olan ekmeğin hammaddesini oluşturan buğday, ülkemizdeki tahıl arazilerinin %70'ini oluşturur.  Arpa: Buğdaya göre daha soğuk ve kurak koşullarda yetişir. Buğdaydan sonra en çok üretilen tahıldır. Ülkemizde Doğu Karadeniz Bölümü dışında, özellikle İç Anadolu Bölgesi'nde yetişir. Bira sanayinin ham maddesidir

8. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Mısır: ilkbahar ve yaz mevsiminin yağışlı ve toprağın yeterince nemli olması nedeniyle Karadeniz kıyılarında mısır tarımı doğal olarak yetişebilir. Yaz sıcaklıklarının yüksek olduğu Akdeniz Bölge-si'nin sulanabilen kesimlerinde de mısır yetişir. Yıllık 3 milyon ton civarında mısır üretiminin %50'sini Akdeniz bölgesi karşılakmaktadır. Çeltik (pirinç): Sürekli su ve yaz sıcaklığı isteyen çeltik, ülkemizde 1000 m'nin altındaki akarsu boyu ovalarında yetişir

9. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr BAKLAGİLLER Yeşil Mercimek Kırmızı Mercimek Mercimeğin Yetişme Alanları

10. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr YUMRULU BİTKİLER Patatesin Yetişme Alanları Alüvyal ve kumlu topraklarda iyi yetişir. Bütün bölgelerimizde tarımı yapılabilir. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir ( Nevşehir). Ayrıca Ödemiş-İzmir, Sakarya, Trabzon, Erzurum diğer önemli patates üretim merkezlerimizdir.

11. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr SERACILIK Bir yerde seracılık yapılabilmesi için güneşli gün sayısının fazla ve kış ılıklığı olması gerekir.Bu sebeple ülkemizde Akdeniz bölgesinde seracılık yoğun olarak yapılır.Karadeniz bölgesinde kış ılıklığı olmasına rağmen güneşli gün sayısının az olması sebebiyle seracılık yapılamaz.Akdeniz de nadir de olsa sel ve don olayları görülebilir.Bu seracılığa büyük zarar vermektedir.

12. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr SANAYİ (ENDÜSTRİ) BİTKİLERİ Şekerpancarı Şeker pancarı: 1926'da Uşak ve Alpullu fabrikalarında şeker üretiminin başlaması ve bu fabrikaların artışıyla ülkedeki şeker pancarı üretimi de tüm ülkeye yayılmıştır. Yetişme alanı deniz seviyesinden itibaren ve 1900 m'lere kadar ulaşabilir. Doğal yetişme ortamında iklim nemli ve ılımandır Ayçiçeği (Güne Bakan) Ayçiçeği: Sıvı yağ tüketimi bakımından ayçiçeği tohumlarından elde edilen yağ, önemli bir besin maddesidir. Sıcağı ve nemi sever, çapa ve bakım ister. En çok Marmara Bölgesi'nde özellikle de Trakya'da Edirne, Tekirdağ illerinde yetiştirilir.

13. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Tütün Tütün: Önemli ihraç ürünlerimizden biri olan ve ekim alanları devlet denetiminde olan tütün Karadeniz Bölgesi'nde Bafra ve Çarşamba ovalarında, Karadeniz gerisinde Erbaa-Niksar ve Taşova çevrelerinde, Güney Marmara ovalarında, Trakya'da, Ege Bölgesinde özellikle Akhisar ve Bakırçay ovalarında, Doğu Anadolu Bölgesi'nde ise, Muş, Bitlis, Malatya ve Elazığ illeri önemli tütün alanlarıdır. Türkiye tütün üretiminde dünyada 5. sıradadır. Tütün üretiminde en fazla yetiştiren bölgemiz Ege bölgesidir. (% 59'u) Çay Çay: Yetişmesi için bol yağış ve sıcaklık ister. Kışların ılıman geçmesi de önemlidir. Yıllık ortalama yağışın 1600-2400 mm arasında olması çayın uygun yetişme ortamıdır. Doğal ekim alanı Doğu Karadeniz Bölümü sahilimizde Giresun'dan Gürcistan sınırına kadar olan sahadır.1940'larda ülkemize Kafkasya'dan getirilmiştir. En fazla Rize'de yetişir. Üretimin %80'i bu ilden karşılanır. Birçok ülkeye ihraç edilir.

14. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Haşhaş Keten - Kenevir Pamuk

15. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Meyveler Elma Üzüm Turunçgiller

16. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Fındık Zeytin

17. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Kayısı Muz İncir

18. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr BÖLGELERİN BİRİNCİ OLDUKLARI TARIM ÜRÜNLERİ

19. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr TÜRKİYE’DE HAYVANCILIK Hayvancılık Metotları • Mera Hayvancılığı: • Geleneksel bir yöntemdir. • İklime bağlılık fazladır. • Yağış miktarı ile et ve süt üretimi doğru orantılıdır. • Et ve süt üretiminde dalgalanma yaşanır. • Birim hayvandan elde edilen üretim (verim) azdır. • Gelişmemiş ülkelerde yaygın bir metottur. • Ülkemizde en fazla Doğu Anadolu (Erzurum Kars Bölümü) ve Karadeniz Bölgeleri’nde yaygındır. Ahır ve Besi Hayvancılığı: • Modern bir yöntemdir. • Çiftlik yada modern ahırlarda yapılan hayvancılıktır. • Et ve süt verimi yüksektir ve yıllar arasında dalgalanma göstermez. • Ahır ve Besi hayvancılığının gelişmesi beraberinde et konbinaları ve mandıracılığın gelişmesini sağlar. • Ülkemizde en çok Marmara Bölgesi’nde yaygındır. • Tüketici nüfusunun fazla olduğu alanlarda gelişme gösterir.

20. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Türkiye’de Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvancılığın Dağılış Alanları

21. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Kümes Hayvancılığının Yayılışı • Kümes Hayvancılığı: • Ülkemizde en çok Marmara, Ege, İç Anadolu ve Akdeniz bölgelerinde yapılır. • Modern kümeslerde yapılan hayvancılıktır. • Tüketici nüfusa yakın olmak için tesisler şehirlerin çevresine kurulur. • İklim ve bitki örtüsünden etkilenmez. • Tavuk eti ve yumurtası ülkemizin önemli ihraç ürünleridir. • Köylerde yapılan kümes hayvancılığı köylülerin günlük ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir.

22. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr İpek Böcekçiliğinin Yayılışı • İpek Böcekçiliği • Dut ağacının yaygın olduğu yerlerde yapılır. • En fazla Güneydoğu Anadolu’da Diyarbakır da. • Marmara Bölgesi ikinci sıradadır. • Suni ipek üretimin artması doğal ipek üretiminin azalmasına yol açmaktadır.

23. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr ARICILIK • Arıcılığın Bölgelere Dağılışı: • Bitki örtüsünün çeşitli olduğu ve • temiz hava şartlarının olduğu • alanlarda yapılır. • En fazla yapıldığı iller Muğla, Ordu, Adana, Ardahan, Kars’tır. • Ege’de Menteşe Yöresi, Doğu Karadeniz yaylaları aracılığın ekonomik getirisinin en yüksek olduğu yerlerdir. • Çam balı üretiminde Türkiye birinci sırada yer alır. • Karadeniz Bölgesi’nde çiçek balı, Ege Bölgesi’nde çambalı üretimi yapılır.

24. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr BALIKÇILIK Türkiye’nin 2000 yılında denizlerden elde ettiği balık üretiminin dağılımı

25. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr ORMANCILIK

26. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr MADENLER VE ENERJİ KAYNAKLARI • Türkiye’de Çıkarılan Madenler • DEMİR • En fazla çıkartıldığı yer Doğu Anadolu Bölgesi’nde Divriği’dir. • Taş kömürüne yakın ve taş kömürünün deniz yoluyla alınabildiği alanlara demir-çelik tesisleri kurulmuştur.

27. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr BAKIR • En fazla çıkarıldığı yer Karadeniz Bölgesi’dir.

28. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr KROM • En fazla Akdeniz Bölgesi’nden çıkartılır. • Dünya üretiminde Türkiye 4. sıradadır. • İhraç ürünüdür.

29. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Boksit (Alüminyum) • Boksit, Alüminyumun hammaddesidir. • İşletmesi sadece Seydişehir’dedir.

30. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr MANGANEZ • Sert sanayi metali yapımında kullanılır.

31. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Kurşun - Çinko Kurşun ve Çinko birlikte bulunan madenlerdir. Ülkemizin ihtiyacını karşılar. En fazla Doğu Anadolu Bölgesi’nden çıkartılır.

32. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Civa - Kükürt - Volfram

33. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Mermer - Oltutaşı - Lületaşı

34. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr BOR - ZIMPARA TAŞI

35. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr ENERJİ KAYNAKLARI Linyit Taş Kömürü • Ülkemizde Zonguldak ve Ereylide bulunur. • Demir – çelik fabrikalarında hammaddedir. • Ülkemizde yeterli değildir. • Çatalağzı Termik Santralinde elektrik elde edilir. En önemli enerji kaynağımızdır. Termik santrallerde hammadde olarak kullanılır. En fazla Ege Bölgesi’nde çıkartılır. Tükenebilir Enerji Kaynakları Doğalgaz Petrol • Ülkemizde en çok Güneydoğu Anadolu’da çıkartılır. (Batman) • Ülkemizin üretimi ihtiyacımızı karşılamaz. • Petrol boru hatlarıyla ithal edilir. Ülkemizde Hamitabat (Kırklareli) ve Çamurlu (Mardin)’da çıkartılır. Ülkemiz dışa bağımlıdır. Hamitabat Ambarlı ve Ovaakça’da doğalgaz çevrim santralleri vardır.

36. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Türkiye’de Taşkömürü, Ham petrol ve Doğalgazın Coğrafi Dağılışı Türkiye’de

37. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Su Gücü (Hidroelektrik) Güneş Enerjisi • Akarsuların yüksekten aktığı alanlarda hidro elektrik potansiyeli yüksektir. • En fazla Doğu Anadolu bölgesindedir. • Günümüzde en çok konutlarda ve iş yerlerinde sıcak su elde etmek için kullanılır. • Güneş pillerinden elektrik elde etmek ülkemizde yaygınlaşmaktadır. • Güneşlenme süresi en fazla Güneydoğu Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerindedir. Tükenmeyen Enerji Kaynakları Jeotermal Enerji Rüzgar Enerjisi • Sıcak su kaynaklarından elde edilen enerjidir. • Sarayköy (Denizli), Germencik (Aydın) ve Balçova (İzmir)’da jeotermal santrallerde elektrik üretiminde kullanılır. • Türkiye’nin batı kıyılarında rüzgar enerjisi elde edilir. • Ülkemizde rüzgar enerjisi ile İzmir (Alacatı) ve Manisa’da elektrik üretilir.

38. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr SANAYİ Sanayi, çeşitli hammaddelerin, yarı işlenmiş malların atölyelerde, fabrikalarda işlenip kullanılır duruma getirilmesi faaliyetidir. Sanayi Tesislerinin Kurulması İçin Gerekli Şartlar: 1- Hammadde : Sanayi tesisleri genelde hammaddeye yakın alanlara kurulurlar. Bu durum üretim maliyetlerinin azalmasını sağlar. 2- Enerji Kaynakları: Enerji olmadan sanayi düşünülemez fakat bir fabrika açmak için enerji kaynaklarına yakın olmanın önemi yoktur. Örneğin Doğu Anadolu Bölgesi’nde enerji üretimi fazla olmasına rağmen en az sanayinin bulunduğu bölgedir. 3- Sermaye: Sanayi tesislerinin kurulması için en önemli şartlardandır. 4- İşgücü: Sanayi tesislerinin kurulması ve işletilmesinde nitelikli (Kalifiye) işçiye ihtiyaç vardır. Ülkemizde işgücü sorunu yoktur. Fakat nitelikli işgücü sorunu vardır. 5- Ulaşım- Pazar: Üretilen malın pazarlanması için ulaşımın gelişmesi gerekir. Örneğin sanayide en gelişmiş bölgenin Marmara Bölgesi olmasının sebebi ulaşımın gelişmiş olmasıdır.

39. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Gıda Sanayi

40. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Tütün ve İspirtolu İçkiler Sanayi Sigara Fabrikaları: Tütün tarımının yapıldığı yerlerde sigara fabrikaları kurulmuştur.

41. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr RAKI Alkollü İçki Sanayi: Alkollü içkiler sanayi üzüm tarımının yoğun olarak yapıldığı yerlere kurulmuştur.

42. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Dokuma, Deri ve Giyim Sanayi Pamuklu Pamuklu Dokuma: Adana, Antalya, İzmir, Bursa, Konya, Kayseri, İstanbul, Malatya, Gaziantep önemli sanayi alanlarıdır. Pamuklu dokuma en fazla Ege Bölgesi’nde gelişmiştir. Yünlü Dokuma: Hereke, Bünyan, Bursa’da yapılır. Halı ve Kilim Dokumacılığı: Uşak, Denizli, Isparta, Burdur, Manisa, Kayseri, Nevşehir, Niğde, Sivas, Konya ve Erzurum’da yapılır. İpekli Dokuma: Bursa, İstanbul ve Gemlik’te yapılır. Deri- Giyim ve Ayakkabı Sanayi: İstanbul, İzmir, Bolu ve Gerede’de yoğundur. Not: Dokuma, deri ve giyim endüstrisi ülkemizde en yaygın ve gelişmiş sanayi koludur.

43. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Ulaşım Araçları Endüstirisi

44. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Kimya Sanayi

45. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Orman Ürünleri Endüstirisi Kağıt Fabrikaları: İzmit, Çaycuma (Zonguldak), Aksu (Giresun), Dalaman (Muğla), Çay (Afyon), Balıkesir, Taşköprü (Kastamonu), Taşucu (Mersin)’nda bulunur. Kereste-Sunta Fabrikaları: Bolu, Düzce, Ayancık’da bulunur. Mobilya Sanayi: Ankara, İstanbul, İzmir, Kayseri ve Bursa’da bulunur.

46. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Çimento, Cam ve Seramik Sanayi

47. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr TÜRKİYE’DE ULAŞIM Karayolu Ulaşımı: • Önemli Geçitler: • Trabzon’u Erzurum’a bağlayan: Kalkanlı ve Kop geçididir. • Antalya’yı İç Anadolu’ya bağlayan Çubuk geçididir. • Mersin’i İç Anadolu’ya bağlayan Sertavul geçididir. • Adana’yı İç Anadolu’ya bağlayan Gülek geçididir. • Adana’yı Antalya’ya bağlayan Belen geçididir. • Zonguldak’ı İç Anadolu’ya bağlayan Ecevit geçididir. • Ovit Dağı Tüneli, Türkiye'de Rize-Erzurum arası • Yer şekillerinin engebeli olması ve yolların doğu batı istikametinde uzanması ulaşım maliyetini arttırmıştır. • Türkiye’de en çok gelişen ulaşım tarzıdır. • Karayolu en riskli ulaşım yöntemidir. • Karayolu yapımın en zor ve maliyetli olduğu bölgeler Doğu Anadolu, Akdeniz ve Karadeniz bölgeleridir.

48. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Deniz ve Demiryolu Ulaşımı:

49. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr Hava Yolu Ulaşımı En pahalı ve hızlı ulaşım yoludur. Özel şirketlerin sayısının artması hava ulaşımının gelişmesini sağlamıştır. Önemli Hava Limanları: Atatürk (İstanbul), Esenboğa (Ankara), Adnan Menderes (İzmir), Dalaman (Muğla), Şakirpaşa (Adana) ve Antalya hava limanlarıdır. OR-Gİ HAVAALANI

50. www.kpssrobotum.com www.alfa.com.tr TÜRKİYE’DE TİCARET Dış Ticaret : İhracat: Bir ülkenin diğer ülkelere mal satmasıdır. İthalat: Bir ülkenin diğer ülkelerden mal almasıdır. Dış Ticaret Açığı: İthalatın ihracattan fazla olmasıdır. Dış Ticaret Fazlası: İhracatın, ithalattan fazla olmasıdır. Not: Ülkemiz uzun yıllardan beri dış ticaret açığı vermektedir. Bunun sebebi gelişmekte olan bir ülke olmasıdır. İç Ticaret: Türkiye içerisindeki ticarete denir. Bölgeler arası gelişmişlik farkı ve üretilen malların farklılığı bölgeler arasında ticaretin yaşanmasına sebep olur.