Bitki Islahında Fikr -i Mülkiyet Hakları canlı bir müzakere Niels Louwaars Plantum Direktörü

1. Bitki Islahında Fikr-i Mülkiyet Hakları canlı bir müzakere Niels Louwaars Plantum Direktörü

2. Tarla ürünleri Süs bitkileri Sebze tohumu Genç sebze bitkileri • Plantum Plantum: 350 üye Bitki ıslahı/seçimi Tohum üretimi + diğer üretim maddeleri Doku kültürü Ekim maddelerinin ticareti 2.2 milyar € ciro 1.8 milyar € ihracat Hollanda Dünyadaki 1 numaralı ihracatçı: özellikle bahçecilik ve tohum patates

3. Fikr-i Mülkiyet (FM) • Bitki ıslahı önemli yatırımları içerir • (Kamu sektörü tarafından Hollanda’da yaklaşık yılda 300 milyon €;yaklaşık 20 milyon €/yıl) • Araştırma ürünleri (bitki çeşitleri) birçok durumda kolayca çoğaltılabilir • Bu nedenle fikr-i mülkiyet haklarının korunması gereklidir. • Islahçının hakkı • Markalar • Ticari sırlar • Patentler • FM, diğer kişileri, korunan konuyu ticarileştirmelerinin dışında tutma hakkıdır

4. PatentlerSanayi icatları için tasarlanmıştır • Yeni olan icatlar yaratıcı bir adımı (belirsizdirler) içerir ve ‘sınai uygulaması’ bulunur • 20 yıl süresince koruma • 1980’den (ABD’de) ve 1998’den bu yana aynı zamanda biyoteknolojik icatlara uygulanabilir • İlk başta GDO teknolojileri • ABD’de aynı zamanda çeşitler için (AB’de değil) • Son yılda aynı zamanda “yerel özelliklere” uygulanmıştır • 1883’den bu yana uluslararası olarak ‘uyumlaştırılmış’tır(WIPO)

5. Islahçı’nın Haklarıtarımsal “kültür”e bağlı olarak • Bitki çeşitlerini korumaya yönelik tasarlanan özel sistem • Özel gereklilikler (patentlerle karşılaştırılınca): • Farklılık, yeknesaklık, istikrar (yaratıcı adım yerine) yenilik (patentlerdeki yenilikten farklı olarak) • Biyolojik doğaya dayalı tanım (öz/çapraz gübreleme) • Islahçının muafiyeti • Çiftçinin Ayrıcalığı • Kolay uygulama (hukukçu gerekmez) • Uluslararası düzeyde 1961’den beri uyumlaştırılmış (UPOV)

6. Islahçı’nın Hakları ve Patentler • Durum – patentlenmiş yeni özellikler/genler ile yeni bir çeşit • Islahçının çeşit üzerinde hakkı bulunmaktadır ancak patent(ler) sahibi çeşidin pazarlanıp pazarlanamayacağına karar verebilir-ve gen üzerindeki telif hakkına karar verebilir • Diğer ıslahçılar çeşidi daha ileri düzeyde ıslah için kullanamazlar-ve daha ileri düzeydeki inovasyon için ne geni ne de genetik arkaplanı kullanabilirler • Patent sahibinin çok güçlü bir konumu vardır.

7. Patentlere Karşıtlık • Plantum (2009): patentler ıslahta yeniliği engellemektedir. Patent yasasında tam bir ıslahçı muafiyetine ihtiyaç vardır (çoğunluk durumu) • ESA (2011): yerel özelliklerde hiçbir patent yok+ sınırlı ıslahçı muafiyeti+süreç etrafında yaratma • ESA (2013): şeffaflık için patent veri tabanı • ISF: sınırlı ıslahçı muafiyeti + patent süresinin uzatılması (bazı durumlarda)

8. Gelişmeler Yasa koyucu • AB: yeni ‘tek patent sistemi’nde sınırlı ıslahçı muafiyeti • AB: Biyoteknoloji Direktifi raporu 2014’ün başında hazır Mahkemeler • Avrupa patent ofisi: yerli özellikler hakkında davalar (brokoli/domates) • ABD/AB davaları insan genleri, biyoteknolojik icatlara ilişkin olarak patent haklarını sınırlamaya eğilimli • Avrupa Patent Ofisi ‘baremi yükseltmek’ için çalışmaktadır • Sanayi • Sebze ıslahçıları ‘stratejik patentleme’yi engellemeye ilişkin anlaşma konusunda çalışmaktadır • ESA patent veri tabanı

9. Bitki ıslahında sürdürülebilir yatırımlar için fikr-i mülkiyet hakları gereklidir Fikr-i Mülkiyet Hakları hak sahibinin ve toplumun çıkarlarını dengelemelidir Mevcut durumda AB’deki tartışma patent/ıslahçı hakları ilişkisine odaklanmaktadır LDC’lerde aynı zamanda ıslahçı hakları/çiftçi hakları ilişkisi üzerindedir